Δημοκρατία με ψιλά γράμματα

γράφει ο Λευτέρης Κουγιουμτζής

«Το τρομοκρατικό χτύπημα στο Παρίσι είναι χτύπημα αποτρόπαιο και ύπουλο για όλους τους λαούς της Ευρώπης. Η ασφάλεια των πολιτών είναι προϋπόθεση της Δημοκρατίας. Και η φύλαξη των συνόρων είναι πλέον όρος ύπαρξης για τις δημοκρατικές κοινωνίες».

Τόσες φορές τη διάβασα τη δήλωση του Αντώνη Σαμαρά για την τρομοκρατική επίθεση στο Παρίσι, που σχεδόν την αποστήθισα. Μέσα στις τρεις αράδες της συμπυκνώνει όλο τον ζόφο των καιρών.

«Αποτρόπαιο και ύπουλο» το χτύπημα, μόνο όμως «για τους λαούς της Ευρώπης».

Οι υπόλοιποι δεν ενδιαφέρουν, δεν αξίζουν καν ούτε μιας λιτής αναφοράς. Πέρα από τα σύνορά της, γαία πυρί μιχθήτω.

Η λογική της Ευρώπης ως κλειστού κλαμπ που διαφυλάττει την επίπλαστη ευδαιμονία της αγνοώντας τον γεωγραφικό της περίγυρο και το παγκόσμιο στερέωμα ή, ακόμα χειρότερα, που την οικοδομεί σε βάρος του.

Η Ευρώπη της εσωστρέφειας, που εδράζει τάχα την ισχύ της στον οικονομικό επεκτατισμό. Καταδικασμένη μια τέτοια Ευρώπη να την καταβροχθίσει ο παγκόσμιος καιάδας.

Οσο δεν εξάγει ανθρωπισμό, όσο δεν αναδεικνύει την αξία της ανθρώπινης ζωής και του πνεύματος, όσο βυθίζεται στον υλισμό και περιχαρακώνεται μέσα σε κάστρα και οχυρά για να προστατευτεί απ’ τα θεριά που είτε εξέθρεψε είτε ανέχτηκε στην πίσω της παγκόσμια αυλή, τόσο θα φυλλορροεί και θα αιμορραγεί, μέχρι τον επιθανάτιο ρόγχο της.

Εξωστρέφεια ιδανικών χρειάζεται η Ευρώπη. Ο ουμανισμός, η κατανόηση και η ανεκτικότητα, η μόνη της πραγματική ισχύς· δίχως αυτά, κανένα λόγο ύπαρξης δεν έχει.

«Η ασφάλεια των πολιτών», συνεχίζει ο συντάκτης, «προϋπόθεση της Δημοκρατίας».

Σε δημοκρατία με αστερίσκους, προϋποθέσεις, υποσημειώσεις, όρους και δυσανάγνωστα ψιλά γράμματα, όχι απλά δεν αρμόζει δέλτα κεφαλαίο, αλλά και τα υπόλοιπα γράμματα χάνουν την αξία τους.

Δεν ορίζεται δημοκρατία με προϋποθέσεις, η δημοκρατία είναι προϋπόθεση των πάντων· ή τουλάχιστον ο αγώνας για την πλήρωση της ουτοπίας της.

Ασφάλεια χωρίς δημοκρατία δεν νοείται, κι ούτε πολίτες υπάρχουν παρά μονάχα υπήκοοι.

Η δημοκρατία θέλει ρίσκο, αγώνα, έκθεση, συμμετοχή, ευθύνη και επαγρύπνηση κι όχι βολή, νωθρότητα και ραθυμία, ούτε προστάτες και άνωθεν εγγυητές.

Μα τι εξαίσια ευκαιρία δίνει ο τρόμος για να μπουν προϋποθέσεις στο ανυπότακτο πολίτευμα!

«Η φύλαξη των συνόρων», τέλος, «όρος ύπαρξης για τις δημοκρατικές κοινωνίες».

Η φύλαξη· όχι ο έλεγχος και η εφαρμογή αποδεκτών και απαραίτητων κανόνων στη διέλευση. Που σημαίνει πάλι φόβος και εσωστρέφεια.

Ο φόβος του πλησίον, του παραπέρα, του διαφορετικού και του αγνώστου, ως όρος ύπαρξης για τη δημοκρατία! Υπαρξη εκπορευόμενη από τον φόβο. Οπως στα άγρια θηρία που ξεσκίζουν τις σάρκες τους και κατατρώγονται αναμεταξύ τους και που με την πρώτη ευκαιρία κατασπαράσσουν τον πιο αδύναμο, κινούμενα ενστικτωδώς μονάχα από φόβο.

Κι αυτός είναι ο δρόμος του συντάκτη, για να οικοδομήσουμε μιαν άλλη Ευρώπη.

Ας μείνει ήσυχος ο κύριος Σαμαράς· αυτή την «άλλη» Ευρώπη που οραματίζεται, την έχουμε ήδη κατακτήσει.