Πιθανή έξοδος της Ελλάδος από το ευρώ θα σημάνει το τέλος της λιτότητας;

Του Κωνσταντίνου Βέργου*

Ο φον Σόιμπλε έχει επανειλημμένα «εκβιάσει» για έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη. Αυτή η απειλή, για πολλούς οικονομολόγους είναι ευχή. Πολλοί είναι εκείνοι που πιστεύουν ότι η έξοδος της Ελλάδος από το ευρώ, θα είναι η καταστροφή, άλλοι, ότι θα είναι η πανάκεια. Τι ακριβώς ισχύει;

Παρότι η εποχή που διανύουμε διακρίνεται παγκοσμίως από βαθιά κρίση, ως αποτέλεσμα κυρίως ανισοτήτων, κακής μακροχρόνια επιτοκιακής πολιτικής, υπερδανεισμού και άθλιας διαχείρισης πόρων, αυτό δεν σημαίνει πολλά πράγματα για το ξεκίνημα των κρίσεων. Ιστορικά το 95% των σημαντικότερων απρόβλεπτων κρίσεων παγκοσμίως ξεκινάνε από δύο ανισορροπίες, στο συνάλλαγμα και στα επιτόκια.

Η δυνατότητα επομένως μιας χώρας να προσαρμόζεται σε απότομες αλλαγές των παγκόσμιων επιτοκίων, είτε προσαρμόζοντας τα επιτόκιά της, είτε διολισθαίνοντας το νόμισμα, της επιτρέπει να «απορροφάει σαν μαξιλάρι» πολλές από τις κρίσεις τις οποίες περνούν «δια πυρός και σιδήρου» χώρες που δε διαθέτουν δικό τους νόμισμα ή που διαθέτουν νόμισμα δεμένο στο «άρμα» ισχυρών νομισμάτων!

Η Αγγλία το 2008 όπως και οι ΗΠΑ, για παράδειγμα απορρόφησαν την κρίση με χαρακτηριστική άνεση, ενώ η Ευρωζώνη βγήκε η απόλυτα χαμένη.

Σε ενδεχόμενη επιστροφή της Ελλάδος στο εθνικό νόμισμα, η Ελλάς θα έχει ξανά στη φαρέτρα της τα βέλη, ή σωστότερα τα εργαλεία εκείνα, που θα τη βοηθήσουν να αντιμετωπίσει κρίσεις με μεγαλύτερη ευκολία από ότι τώρα, είτε κατεβάζοντας τα επιτόκια στις υφέσεις, κάτι που τώρα δεν μπορεί να κάνει, είτε αφήνοντας το νόμισμα να διολισθήσει  20-30% όπως κάνουν όλες οι κυρίαρχες χώρες αυτού του πλανήτη! Επιπλέον θα απαλλαγεί από τα εξωπραγματικά «κριτήρια σταθερότητας» που ουσιαστικά είναι μια τεχνητή συνταγή που εξυπηρετεί τα συμφέροντα του κυρίου Σοιμπλε και των εταιριών πίσω από αυτόν. Οι Ελληνικές επιχειρήσεις θα μπορούν να λαμβάνουν ξανά δανεισμό από τράπεζες. Η Ελλάς θα μπορεί να γίνει ξανά, σε βάθος χρόνου, μια φυσιολογική χώρα. Το χρήμα θα κινείται, θα γίνονται αγοραπωλησίες.

Αυτό όμως απέχει από το να υποστηρίξει κάποιος ότι η λιτότητα θα εξαφανιστεί. Χώρες με δικά τους νομίσματα, μη προσδεδεμένα στο άρμα άλλων σκληρών νομισμάτων, ανήκουν σε δύο κατηγορίες. Σε εκείνες με μεγάλα ελλείμματα, και εκείνες με μεσαία ελλείμματα (ως 3,5% του ΑΕΠ) ή σχεδόν ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς.

Οι χώρες με μεγάλα ελλείμματα, ελλείμματα πάνω από 4%, που ξεπερνούν το ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ (που είναι 3% κατά μέσο όρο σε καλές εποχές και με δημογραφική ανάπτυξη) είναι χώρες με σοβαρό πρόβλημα πληθωρισμού και μικρή δυνατότητα εξωτερικού δανεισμού και μοιραία καταλήγουν στην αγκαλιά κορακιών όπως του ΔΝΤ ή της Παγκόσμιας Τράπεζας. Υψηλά ελλείμματα θα οδηγήσουν σε νομισματική ανισορροπία.

Αντίθετα, χώρες με μεσαία ελλείμματα ή ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, έχουν διολίσθηση σε εποχές που το χρειάζονται, αλλά γενικά πάνε εξαιρετικά καλά, καθώς δαπανούν σε επενδύσεις με πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα και έχουν δυνατότητα διεθνούς δανεισμού. Οι Ελληνικές κυβερνήσεις τα τελευταία 3-4 χρόνια έκαναν σοβαρή προσπάθεια να συμμαζέψουν τα κόστη. Όμως, η πολιτική μείωσης μισθών του ιδιωτικού τομέα, βαριάς φοροκαρπαζιάς, σκληρού νομίσματος, και ασφυξίας στις τράπεζες, που επιβλήθηκε δια ροπάλου από τη Γερμανία του κυρίου Σόιμπλε, για τα δικά της συμφέροντα, σαμπόταρε την ανάπτυξη.

Η Ελλάδα αν εγκαταλείψει το ευρώ θα έχει μια άμεσα μεγάλη υποτίμηση, της τάξης του 50%-70%, όμως αυτή θα συνοδευτεί στη συνέχεια από ανατίμηση και αναθέρμανση της οικονομίας εφόσον όμως τα δημοσιονομικά κρατηθούν σε λογαριασμό. Θα οδηγήσουν σε ταχεία ανάπτυξη χωρίς η χώρα να χάσει κανένα από τα πλεονεκτήματα δανεισμού, ενώ η ταυτόχρονη διαγραφή χρέους (πχ.50%), θα βοηθήσουν στο να ξεκολλήσει ταχύτατα η Ελλάς από την σημερινή κατάντια. Αυτό θα οφείλεται στο ότι μια χώρα με μικρά ελλείμματα μπορεί να εξυπηρετήσει άνετα το χρέος. Άρα, η έξοδος από το ευρώ δεν σημαίνει κατάργηση κάθε μορφής λιτότητας! Επιτρέπει όμως άσκηση μιας λογικής νομισματικής και φορολογικής πολιτικής και ανάπτυξη που με τη λογική των επίπλαστα υψηλών πλεονασμάτων εντός ευρώ, που προσπαθεί να επιβάλλει ο κάθε κύριος Σόιμπλε, και με την παρούσα  νομισματική ασφυξία και τη φοροκαρπαζιά, δύσκολα δείχνει ότι θα επιτευχθεί...!

* Ο κ. Κωνσταντίνος Βέργος είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία.