Από τη φούρια στην ωριμότητα

 

γράφει ο Γιώργος Καρελιάς

 

Η πορεία του ΣΥΡΙΖΑ προς την εξουσία ήταν τόσο αλματώδης ώστε μόνο με εκείνη του ΠΑΣΟΚ από το 1974 έως το 1981 μπορεί να συγκριθεί. Το κόμμα του Ανδρέα Παπανδρέου χρειάστηκε εφτά χρόνια, ενώ το μικρό κόμμα της παραδοσιακής Αριστεράς υπό τον Αλέξη Τσίπρα μόλις πέντε. Από την τελευταία θέση στις εκλογές του 2009(4,60%) κατάφερε να εκτοξευθεί στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης το 2012(16,78% τον Μάιο και 26,89% τον Ιούνιο) και να φτάσει στην κυβέρνηση τον Ιανουάριο του 2015 με 36,34%.

 

Η κυβερνητική του θητεία είχε πλήθος χαρακτηριστικών και αντιφάσεων. Η αρχική φούρια και η άγνοια κινδύνου το οδήγησε σε υπερβολές, τις οποίες υποχρεώθηκε στη συνέχεια να μαζέψει. Τα λάθη του πρώτου εξαμήνου του 2015 το υποχρέωσαν σε οδυνηρές προσαρμογές, τις οποίες ένα τμήμα της εκλογικής του βάσης δεν μπόρεσε να χωνέψει. Η εκλογική ήττα του Ιουλίου του 2019 ήρθε φυσιολογικά. Δεν μπόρεσε να υπερβεί τον κανόνα που ήθελε όλες οι μνημονιακές κυβερνήσεις να μην ανανεώνουν τη θητεία τους. Παρόλα αυτά, η ήττα αυτή δεν ήταν συντριπτική και του άφησε πολλά περιθώρια για τη συνέχεια.

 

Η αναδρομή αυτή έχει κάποια σημασία για να αποτιμήσουμε τον ένα χρόνο του ΣΥΡΙΖΑ στην αντιπολίτευση, με αφορμή όσα είπε ο Αλέξης Τσίπρας στη Θεσσαλονίκη το Σαββατοκύριακο.

 

Δύο είναι τα βασικά συμπεράσματα:

 

Πρώτον, τους πρώτους μήνες μετά τις εκλογές ο κ. Τσίπρας και οι συν αυτώ έδειχναν ότι δεν είχαν καταφέρει να χωνέψουν την εκλογική ήττα. Η αντιπολίτευσή τους ήταν άτσαλη, σπασμωδική, χωρίς αρχή μέση και τέλος. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν είχε κανένα λόγο να ανησυχεί. Με την εμφάνισή του στην Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ έδειξε ότι έχει πλέον εμπεδώσει το ρόλο του. Και προσπαθεί να τον παίξει καλά. Παρά τις όποιες φραστικές εξάρσεις-λίγες, πάντως- η αντιπολίτευση που ασκεί είναι προσεκτική, μετρημένη και συνετή. Αυτά τα χαρακτηριστικά έχει η κριτική που ασκεί στα δύο σημαντικότερα θέματα, την πανδημία και την ένταση με την Τουρκία. Βεβαίως, οι κυβερνητικοί χειρισμοί μέχρι πρότινος δεν του άφηναν πολλά περιθώρια, αλλά αυτό δεν αναιρεί τη διαπίστωση ότι ήταν αντιπολίτευση του μέτρου. Φυσικά, η συνέχεια δεν θα είναι ίδια, πόσο μάλλον αν επιβεβαιωθούν οι ενδείξεις ότι η υγειονομική κρίση θα ενταθεί.

 

Δεύτερον, παρά τη δήλωση ότι «είναι έτοιμος» να αναλάβει ξανά κυβερνητικές ευθύνες, ο κ. Τσίπρας γνωρίζει ότι αυτή είναι χωρίς αντίκρυσμα. Διότι ο κ. Μητσοτάκης δεν έχει περιθώρια να ρίξει τη χώρα σε νέα εκλογική περιπέτεια εν μέσω διπλής κρίσης. Θα ήταν ανεύθυνο και επικίνδυνο. Επομένως, ο κ. Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ έχουν την άνεση να οργανώσουν την αντιπολίτευσή τους. Η οποία-είναι ευνόητο- δεν μπορεί να είναι σαν αυτή που έκαναν μέχρι το 2014. Τότε ήταν αντιπολίτευση που εκμεταλλεύθηκε την αγανάκτηση και την οργή για το λεγόμενο παλιό πολιτικό σύστημα. Εκτοτε ο ΣΥΡΙΖΑ κυβέρνησε και το εκλογικό σώμα τον κρίνει με τα ίδια κριτήρια που έκρινε τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ. Επομένως, η αντιπολίτευση που ασκεί πρέπει να είναι αυστηρή μεν αλλά πραγματιστική. Σήμερα πρέπει να πείσει ότι έμαθε από τα λάθη του και μπορεί να αποτελέσει ξανά εναλλακτική κυβερνητική λύση. Επομένως, η επιτυχία του παρελθόντος δεν διασφαλίζει ανάλογη στο μέλλον.

 

Για τον κ. Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ ισχύει αυτός ο αφορισμός του Άγγλου συγγραφέα Λιούις Κάρολ: "Δεν μπορώ να πάω πίσω στο χτες, γιατί ήμουν κάποιος άλλος".