Ανθρωπος ώς το τέλος

 

γράφει η Ντίνα Δασκαλοπούλου

 

Ολο και περισσότερο νιώθω πως ζούμε όλοι στη «Σωφρονιστική αποικία», σε αυτόν τον τρομακτικό τόπο που περιέγραψε ο Κάφκα. Καταδικασμένοι για ένα παράπτωμα που δεν γνωρίζουμε, τιμωρούμαστε από τρομακτικές μηχανές που εγγράφουν επάνω στα σώματά μας τον νόμο που παραβιάσαμε. Είχα δει το έργο σε μια συγκλονιστική παράσταση της ομάδας «Σημείο Μηδέν», στον υποβλητικό Χώρο Ιστορικής Μνήμης 41-44 στην Κοραή. Αυτές τις μέρες με τον καταιγισμό αποκαλύψεων για τις υποκλοπές αλλά και για τις γαλάζιες ακρίδες που διασπαθίζουν το δημόσιο χρήμα, τη θυμήθηκα ξανά.

 

Ανέτρεξα σε ένα εξαιρετικό κείμενο του Κώστα Δεσποινιάδη επάνω σε ένα άλλο καφκικό αριστούργημα, τη «Μεταμόρφωση». Γράφει λοιπόν ο Δεσποινιάδης: «Σε όλα του τα γραπτά ο Κάφκα ανατέμνει ακούραστα τις σχέσεις εξουσίας που εμφανίζονται στη ζωή του μοναδικού, ασχέτως της πολυωνυμίας του, ήρωά του. Εχει ειπωθεί ότι ο Κάφκα έχει αναπαραστήσει την εξουσία από όλες τις πλευρές της. Το πιο μεγάλο κομμάτι του έργου του, μας λέει ο Αντόρνο, είναι μια αντίδραση στην απεριόριστη εξουσία. Στην εξουσία αυτή, στην εξουσία του μανιασμένου πατριάρχη, ο Μπένγιαμιν έδωσε το όνομα “παρασιτική”: γιατί ζει από τη ζωή που καταπιέζει».

 

Στη σωφρονιστική μας αποικία τιμωρούμαστε όλοι καθημερινά από μια παρασιτική εξουσία: το κράτος δικαίου καταρρέει, η δημοκρατία βάλλεται, η φτώχεια προελαύνει. Ο μανιασμένος πατριάρχης συναντάει τον Ιονέσκο: για να επιβιώσουμε, μας λέει η κυβέρνηση, πρέπει να γίνουμε όλοι ρινόκεροι. Αυτές ωστόσο είναι οι τελευταίες λέξεις του Μπερανζέ στον «Ρινόκερο»: «Κόντρα σε όλον τον κόσμο, θα υπερασπίσω τον εαυτό μου, κόντρα σε όλον τον κόσμο θα αμυνθώ! Είμαι ο τελευταίος άνθρωπος και θα μείνω άνθρωπος ώς το τέλος! Δεν συνθηκολογώ! Οχι, δεν θα συνθηκολογήσω! ΔΕΝ ΘΑ ΓΙΝΩ ΣΑΝ ΚΑΙ ΣΑΣ!».