Διασκέδαση και ύβρις

Του Γιώργου  Σταματόπουλου

Το λεωφορείο της γραμμής Πάτρα - Αθήνα αγκομαχά λόγω πληρότητας. Στις μπροστινές μόνο θέσεις κάθεται ένας νεαρός μόνος του. Κάπου στο Αίγιο μπαίνουν δύο κυρίες. Πλησιάζουν τον νεαρό και αμήχανες του δείχνουν τα εισιτήριά τους· ο νεαρός κάθεται παράνομα εκεί. Του λένε ευγενικά να σηκωθεί, τίποτα αυτός. Σε παρακαλούμε, επιμένουν οι κυρίες, δεν είναι σωστό αυτό που κάνεις. Μουλάρι αυτός.

Παρεμβαίνει ο οδηγός. «Σε παρακαλώ» λέει ευγενικά, «στις θέσεις κάθονται οι κυρίες» (11 και 12). Ο ίδιος είχε τη θέση με αριθμό 18. «Να πάτε εσείς εκεί» προστάζει με περισσή αυθάδεια, «δίπλα μου είναι οι φίλοι μου». Ο οδηγός επιμένει και γεμάτος νεύρα σηκώνεται. «Φεύγω -διατείνεται- για να μην τσακωθώ».

«Βρε άνθρωπέ μου -παρεμβαίνω- έχεις άδικο που κραυγάζει και επιτίθεσαι κι από πάνω; Θέλεις και να τσακωθείς; Δεν ντρέπεσαι; Πού είναι ο πολιτισμός σου; Το ξέρεις ότι γελοιοποιείς όλη τη νεολαία;». Δεν βγάζει λέξη, ευτυχώς. Σαν βρεγμένη γάτα πήγε και κάθισε στη θέση του. Η ένταση κόπασε και το λεωφορείο ξεκίνησε μετά την καθυστέρηση. Σταμάτησαν και οι ψίθυροι, κάτι, όμως, σιγόβραζε.

Οι δύο νεαροί που κάθονταν δίπλα του (δίπλα στις κυρίες πλέον) όλο μουρμούριζαν και όλο κοίταζαν πίσω τους, προς το μέρος μου. Στάθηκα αδιάφορος, αλλά αυτοί συνέχιζαν ενοχλητικά τώρα. Τελικά ο ένας παίρνει το θάρρος και μου λέει ότι απλά ο φίλος τους ήθελε να καθίσει εκεί, επειδή κάθονταν δίπλα του και ήθελαν να είναι όλοι μαζί. «Θέλαμε, απλώς, να διασκεδάσουμε» κατέληξε.

Του είπα κι εγώ ότι υπάρχουν ένα εκατομμύριο τρόποι να το πει κανείς αυτό χωρίς να είναι αναιδής, αυθάδης και ασεβής. Συμφώνησαν και το ταξίδι συνεχίστηκε κανονικά πλέον.

Ολα είναι θέμα Παιδείας και πολιτισμού. Και τα δύο, όμως, απαιτούν χρόνο και κόπο. Δεν λέω ότι οι καλοί μόνο τρόποι είναι θέμα Παιδείας· η Παιδεία είναι μια μακρόσυρτη διάρκεια εκπαίδευσης, η οποία συνδυάζει τη γνώση με τη χαρά. Διότι το σχολείο από μόνο του δεν μορφώνει, αλλά εκπαιδεύει, διεκπεραιώνει κυβερνητικά προγράμματα. Αρα η εκπαίδευση γίνεται ανθρώπινη όταν έχει επιτευχθεί προηγουμένως η Παιδεία, η αναγνώριση της ταυτότητας του καθενός και η καλή σχέση με τον εαυτό του.

«Οι νέοι» -λέει ο Ουμπέρτο Γκαλιμπέρτι- «αναζητούν τις διασκεδάσεις επειδή δεν ξέρουν να χαρούν. Μα η χαρά είναι πάνω απ’ όλα χαρά για τον εαυτό μας». Αυτό, βεβαίως, δεν ισχύει μόνο για τους νέους αλλά για όλους μας. Οταν δεν μπορούμε να χαρούμε, σημαίνει ότι δεν πατάμε γερά στα χώματα της Παιδείας, ότι δεν τα καλλιεργήσαμε καλά, ότι, τέλος πάντων, είμαστε μακριά από τον εκπολιτισμό και τη διάθεση σεβασμού ο ένας απέναντι στον άλλο, ή στην ομάδα ή στην κοινότητα.

Μου φάνηκε φτηνή η προσπάθεια να δικαιολογηθεί ο φίλος τους με βάση τη διασκέδαση. Ναι, να διασκεδάζουμε, όταν όμως δεν ενοχλούμε τους διπλανούς. Ο νεαρός όχι μόνο δεν ζήτησε συγγνώμη, αλλά προέβη και σε ύβρεις, γνωρίζοντας ο ίδιος ότι εκείνη τη στιγμή βεβήλωνε τις έννοιες συνάνθρωπος, νόμος, θεσμός.

Ναι, η ζωή θα ’πρεπε να είναι διασκέδαση και χαρά και όχι ασφυξία και συνωστισμός. Οφείλουμε εντούτοις να ανακαλύψουμε τον δημόσιο χώρο της διασκέδασης ή τον εσωτερικό του ο καθένας. Τόσο απλά. Δυστυχώς με τα απλά μπερδευόμαστε, ίσως γιατί ποτέ δεν κατανοήσαμε την αξία της απλότητας. Βεβαίως φτάνει κανείς στην απλότητα μέσα από πολυπλόκαμους δαιδάλους. Φτάνουμε ποτέ;

Πηγή