Οι δυο Ελλάδες…

Του Γιάννη Παντελάκη

Η επέκταση του συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης και στα ομόφυλα ζευγάρια δεν αποτελεί μια επαναστατική πράξη ή μια παγκόσμια πρωτοτυπία. Το αντίθετο. Ισχύει σε πολλές χώρες, ισχύει εδώ και χρόνια. Η Ελλάδα έχει καταδικαστεί από την Ολομέλεια του Ευρωπαικού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, επειδή ακριβώς εχει εξαιρέσει τα ομόφυλα ζευγάρια από αυτό το σύμφωνο. Ο νόμος του 2008 έκανε αυτήν την εξαίρεση. Το Ευρωπαικό Δικαστήριο έχει κρίνει ότι ο αποκλεισμός των ομόφυλων ζευγαριών από το σύμφωνο αποτελεί παραβίαση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, αφού καταπατά τα άρθρα που αφορούν στην απαγόρευση των διακρίσεων και το δικαίωμα στο σεβασμό της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής.

Αν δεν υπήρχε η καταδικαστική απόφαση του Ευρωπαικού Δικαστηρίου, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι η σημερινή κυβέρνηση με τον συγκεκριμένο ακραία συντηρητικό εταίρο θα έφερνε αυτήν τη νομοθετική ρύθμιση. Έχει κάνει πολλές εκπτώσεις γι' αυτόν τον λόγο, μάλλον θα έκανε και σ' αυτήν τη ρύθμιση. Αυτή, που δεν κάνει κάτι διαφορετικό απ' ο,τι συμβαίνει σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Ενδεικτικά να σημειώσουμε ότι το σύμφωνο στη Γερμανία ισχύει από το 2001, στη Δανία από το 1993, στην Ελβετία από το 2007 κ.ο.κ. Αποτελεί, δηλαδή, μια πραγματικότητα στην υπόλοιπη Ευρώπη -και όχι μόνο- εδώ και χρόνια.

Η επέκταση του συμφώνου δεν αποτελεί μια αριστερή ή μια δεξιά πολιτική πράξη. Αποτελεί μια καθυστερημένη εναρμόνιση στα δεδομένα και τις ανάγκες της εποχής. Τις ανάγκες για ελεύθερη έκφραση και σεβασμό της όποιας διαφορετικότητας. Η σχετική συζήτηση στη Βουλή και ψήφιση ή καταψήφιση από τα κόμματα της Βουλής αποτελεί μια πολύ διδακτική ιστορία. Με βάσει τα κόμματα που ψήφισαν ή καταψήφισαν το σύμφωνο, μπορεί κάποιος να βγάλει ασφαλή συμπεράσματα. Τι είναι προοδευτικό και τι όχι. Ποιος σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και ποιος όχι. Τόσο απλά.

Η συζήτηση στη Βουλή για την επέκταση του συμφώνου ήρθε να βάλει μια οριζόντια γραμμή. Αυτοί που το ψήφισαν από τη μια πλευρά και αυτοί που δεν το ψήφισαν από την άλλη. Ανάμεσα στους δεύτερους, περιλαμβάνονται και οι «ναι μεν αλλά», οι άνθρωποι δηλαδή που καταψήφισαν τη ρύθμιση με διάφορα προσχήματα, ισχυριζόμενοι ότι σέβονται τη διαφορετική εκφραση, αλλά… Αν σκεφτεί κάποιος ότι η συγκεκριμένη ρύθμιση περιέχει πολλές εκπτώσεις που έκανε ο υπουργός Δικαιοσύνης, δεν αποτελεί δηλαδή μια πλήρη εναρμόνιση με όσα ισχύουν σε άλλες χώρες της Ευρώπης, τότε η ψήφιση ή μη αποτελεί μια σαφή θέση για τα στοιχειώδη.

Η ίδια οριζόντια γραμμή που αναδείχτηκε στη Βουλή στη σχετική συζήτηση ισχύει και για την ίδια την κοινωνία και τους όποιους φορείς της. Η θέση της ιεραρχίας (με την πιο επίσημη εκφραση, αυτή του Ιερώνυμου και όχι μόνο μεσω μερικών γραφικών ιεραρχών) αθροίζεται σ' εκείνη όσων καταψήφισαν τη ρύθμιση. Και μαζί με αυτήν, ας προστεθούν όσοι ακόμα θεωρούν πως η χώρα πρέπει ν' ακολουθεί λογικές και πρακτικές μιας βαθειάς συντηρητικής κοινωνίας χομεινικού τύπου ή όχι. Η διαφορά μεταξύ της οριζόντιας γραμμής που διαγράφτηκε χθες στη Βουλή και αυτή που καταγράφεται στην κοινωνία είναι πως οι πολιτικοί υποτίθεται ότι χαράσουν και δρόμους και δεν αρκούνται στο να υπακούουν σε δημαγωγίες και λαϊκισμούς.

Η συζήτηση στη Βουλή ανέδειξε δυο Ελλάδες. Οι οποίες συγκρούονται σε διάφορα ακόμα θέματα που αφορούν στην ίδια την ποιότητα των θεσμών, τη λειτουργία τους, τον σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα, τις ατομικές ελευθερίες και πολλά ακόμα. Αυτές οι δυο Ελλάδες συγκρούονται καθημερινά…