Καλά τα είπε ο Κλέων, αλλά…

Του Γιάννη Παντελάκη

Ο ορισμός της διαπλοκής στα ΜΜΕ είναι αυτός που περιέγραψε ο ηθοποιός Κλέων Γρηγοριάδης στην εκπομπή του Γιάννη Πρετεντέρη την Τρίτη το βράδυ. Μεγαλομέτοχος του MEGA, είναι και μέτοχος της εταιρείας εξόρυξης χρυσού. Άρα, εκ των πραγμάτων υπάρχει ένα πρόβλημα όταν το τηλεοπτικό κανάλι καλείται να μεταδώσει ειδήσεις που αφορούν τις δραστηριότητες αυτής της εταιρείας ή τις αντιδράσεις για τη λειτουργία της. Ο ηθοποιός, βέβαια, τα είπε πιο παραστατικά και γλαφυρά απ ότι τα περιγράφω εγώ.

Θα μπορούσε κάποιος να επικαλεστεί δεκάδες ακόμα ανάλογα παραδείγματα. Μέτοχος ενός άλλου τηλεοπτικού σταθμού να συμβαίνει και να έχει την ιδιότητα ιδιοκτήτη μιας μεγάλης βιομηχανίας. Και φυσικά να υπάρχει ένα ζήτημα δεοντολογίας, όταν αυτός ο σταθμός καλείται να καταγράψει μια αρνητική για παράδειγμα δραστηριότητα της εταιρείας. Πώς θα το κάνει; Τι εχέγγυα αποσύνδεσης της μιας δραστηριότητας από τον άλλη υπάρχουν κοκ.

Επειδή ο Γρηγοριάδης ανέφερε το συγκεκριμένο παράδειγμα μ' έναν εντυπωσιακό τρόπο, πολλοί έχουν σχηματίσει την εντύπωση πως η νέα τάξη πραγμάτων στο τηλεοπτικό τοπίο θα περιορίσει αυτά τα φαινόμενα. Θα πάψει δηλαδή πια ο κάθε επιχειρηματίας να έχει τις δυο παράλληλες δραστηριότητες που κάποιες φορές συγκρούονται. Μέτοχος ενός σταθμού και επιχειρηματίας με δραστηριότητες μέσα στη χώρα. Ιδιαίτερα αν οι δραστηριότητες αυτές έχουν σχέση και με το δημόσιο χρήμα, οπότε το πρόβλημα γίνεται ακόμα πιο σημαντικό.

Η αλήθεια είναι πως στο συγκεκριμένο ζήτημα, όπου η διαπλοκή ορίζεται γύρω από το τρίγωνο καναλάρχες - οικονομικά συμφέροντα - πολιτική εξουσία, δεν θ' αλλάξει απολύτως τίποτα. Ίσως μόνο τα ονόματα εκείνων στους οποίους θα περάσουν τα χέρια τα κανάλια, αλλά αυτό δεν αφορά στον περιορισμό της διαπλοκής. Τις εβδομάδες που πέρασαν, η μάχη που δόθηκε σε ο,τι αφορά τις τηλεοπτικές άδειες περιορίστηκε αφενός στον αριθμό αυτών των αδειών, αφετέρου στην ευχέρεια που δίνεται στον εκάστοτε υπουργό να ορίζει τις προϋποθέσεις και εκείνους που θα πάρουν τελικά τις άδειες.

Το προαναφερόμενο προφανώς και είναι ουσιαστικό θέμα, αφού σε οποιαδήποτε κανονική χώρα υπάρχει ένα ανεξάρτητο συμβούλιο (με τον χαρακτήρα του ΕΣΡ), το οποίο, με αντικειμενικά κριτήρια, ορίζει το πλαίσιο του τηλεοπτικού τοπίου και ποιοι θα πάρουν τις άδειες. Κανένας υπουργός δεν εμπλέκεται σ' αυτό, όπως έχει δημοσιευτεί επανειλημμένα. Ωστόσο, οι εντυπώσεις που δημιουργήθηκαν από το συγκεκριμένο θέμα άφησαν στην άκρη το επίσης ουσιαστικό. Αυτό που αφορά στους αναγκαίους περιορισμούς για την μη επανάληψη φαινομένων σαν και αυτό που περιέγραψε ο Γρηγοριάδης.

Ο νόμος για τον βασικό μέτοχο της κυβέρνησης Καραμανλή, που απαγόρευε την παράλληλη δραστηριότητα ιδιοκτήτη καναλιού και επιχειρηματία με δοσοληψίες μάλιστα με το Δημόσιο, κατέπεσε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Άρα, δεν υπήρχε η δυνατότητα απαγόρευσης. Υπήρχε μια άλλη όμως. Αυτή της ενίσχυσης του Εθνικού Ραδιοτηλεοπτικού Συμβουλίου, ώστε να ελέγχει αν ένας επιχειρηματίας και καναλάρχης εκμεταλλεύεται τις παράλληλες αυτές ιδιότητες για προσωπικά - επιχειρηματικά οφέλη. Κάτι τέτοιο δεν συνέβη με τον νόμο Παππά. Ακόμα και αν δεν υιοθετήσουμε τις ενστάσεις της αντιπολίτευσης (αλλά και του ίδιου του ΕΣΡ) για περιορισμό των αρμοδιοτήτων του ΕΣΡ και δεχτούμε τους ισχυρισμούς της κυβέρνησης ότι παραμένουν αυτές ως έχουν, το πρόβλημα παραμένει επίσης. Όπως δεν μπορούσε έως τώρα το ΕΣΡ να αποτρέπει τέτοια φαινόμενα, έτσι δεν θα μπορεί και μετά την εφαρμογή του νέου νόμου Παππά.

Οι πιθανότητες επανάληψης φαινομένων σαν και αυτό που περιέγραψε ο Κλέων Γρηγοριάδης είναι πάρα πολλές. Η πρόβλεψη είναι πως σε κάποια μελλοντική τηλεοπτική εκπομπή ο συγκεκριμένος ή κάποιος άλλος θα περιγράφει ένα ανάλογο παράδειγμα που θα προκύψει από τη νέα τάξη πραγμάτων στην τηλεόραση...