Η ελπίδα έφυγε, η φθορά έρχεται

Σήμερα, μόλις πέντε μήνες από τις εκλογές, δεν βρίσκεις άνθρωπο που να υποστηρίζει την ασκούμενη κυβερνητική πολιτική. Ακόμα κι αν ο Τσίπρας περάσει τον «κάβο», θα έχει να διαχειριστεί την αυξανόμενη φθορά του

Είναι δυνατόν μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο να ανατραπούν όλα; Και η οργή, η ντροπή και ο φόβος να διαδεχθούν την ελπίδα; Και τι είδους ανατροπή είναι αυτή;

Πρώτα τα στοιχεία. Για να κάνεις αυτή τη διαπίστωση, αρκεί η εμπειρική παρατήρηση. Δεν αναφερόμαστε μόνο στις οργισμένες αντιδράσεις των επαγγελματικών ομάδων, οι οποίες -σε ορισμένες περιπτώσεις- παίρνουν και τη μορφή λεκτικών τραμπουκισμών και απειλών, όπως έγινε με τον βουλευτή Γιάννη Μιχελογιαννάκη και κρητικούς ψηφοφόρους του, που τον απείλησαν με «κρεμάλες». Τις παραβλέπουμε, διότι ενδέχεται είτε να είναι επιλεκτικά στημένες χάριν της προβολής είτε διότι μπορεί να εκφράζουν μόνο ορισμένες ισχυρές μειοψηφίες.

Ομως, η εμπειρική παρατήρηση οδηγεί σε κάτι άλλο. Σήμερα δεν βρίσκεις άνθρωπο που να δηλώνει ικανοποιημένος από την ασκούμενη κυβερνητική πολιτική. Πολύ περισσότερο δεν υπάρχουν πρόθυμοι να την υποστηρίξουν. Λες και εξαφανίστηκε, μέσα σε πέντε μήνες, η μεγάλη λαϊκή αποδοχή που είχε ο ΣΥΡΙΖΑ όλο το προηγούμενο διάστημα και επιβεβαιώθηκε από το 36% των εκλογών του Σεπτεμβρίου.

Ή επειδή η εμπειρική παρατήρηση μπορεί να είναι παραπλανητική, ας δούμε και τα αποτελέσματα των επιστημονικών παρατηρήσεων. Για μια ακόμα φορά, υπογραμμίζω ότι δεν δίνω σχεδόν καμιά σημασία στους εκλογικούς δείκτες των δημοσκοπήσεων (πρόθεση ψήφου, καταλληλότητα για την πρωθυπουργία κ.α), διότι η περίοδος δεν είναι εκλογική. Ομως, τα λεγόμενα ποιοτικά στοιχεία πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, ιδίως αν υπάρχει δυνατότητα να γίνουν συγκρίσεις με αντίστοιχα του πρόσφατου παρελθόντος.

Το συμπέρασμα είναι προφανές. Το βασικό σύνθημα που έφερε τον ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία έχει χάσει πλέον κάθε προωθητική δύναμη. Η ελπίδα εξαφανίζεται και τη θέση της παίρνουν τα αντίθετα συναισθήματα.

Ετσι, τα στοιχεία της πρόσφατης έρευνας της ΜRB είναι πολύ χαρακτηριστικά. Δεν είναι μόνο τα θηριώδη ποσοστά απαισιοδοξίας και για τη γενικότερη, αλλά και για την προσωπική του καθενός κατάσταση. Είναι και τα συναισθήματα που οι ερωτηθέντες δηλώνουν ότι τους διακατέχουν: οργή 63,9%, ντροπή 49,3%,  φόβος 46,9%. Και ελπίδα μόλις 13% (δείτε εδώ στους πίνακες 8 έως 13).

Το μέγεθος της μεταβολής φαίνεται καθαρά αν δούμε τι συνέβαινε μερικούς μήνες πριν. Η ελπίδα ήταν, μακράν όλων των άλλων, πρώτο συναίσθημα με 51,8%. Η ντροπή διακατείχε μόλις το 12,1% και ο φόβος μόλις το 24,4% (δείτε έρευνα της ίδιας εταιρείας τον περασμένο Μάρτιο – πίνακας δεύτερος).

Το συμπέρασμα είναι προφανές. Το βασικό σύνθημα που έφερε τον ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία (εδώ) έχει χάσει πλέον κάθε προωθητική δύναμη. Η ελπίδα εξαφανίζεται και τη θέση της παίρνουν τα αντίθετα συναισθήματα.

Το καταφύγιο της κυβέρνησης είναι ότι βρίσκεται στη χειρότερη στιγμή της θητείας της, καθώς αντιμετωπίζει μαζεμένα όλα τα οξυμένα προβλήματα της χώρας. Θα μπορούσε να είναι κι έτσι, αν υπήρχε προοπτική κάποιας ουσιαστικής αλλαγής το επόμενο διάστημα. Ομως κάτι τέτοιο δεν διαφαίνεται. Ακόμα κι αν καταφέρει να περάσει τον τριπλό «κάβο» (Προσφυγικό-αξιολόγηση-κοινωνική ένταση), οι επιπτώσεις θα είναι τέτοιες που η φθορά της δεν θα ανακοπεί. Πιο ασφαλές είναι να προβλέψουμε ότι θα αυξηθεί.

Σε λίγο ο Αλέξης Τσίπρας θα κληθεί να διαχειριστεί, εκτός όλων των άλλων και αυτή τη φθορά του. Δύσκολο εγχείρημα,  όταν η ελπίδα-που μέχρι πρότινος κατάφερνε να καλλιεργεί- έχει δώσει τη θέση της στην αυξανόμενη απελπισία.