Σκυτάλη οι «αμαρτίες» - Παλιά εγκλήματα και νέα λάθη συντηρούν τον πολιτικό καυγά στα αποκαΐδια

Του Δημήτρη Μηλάκα

Στη δυτικού τύπου αντιπροσωπευτική κοινοβουλευτική δημοκρατία οι «αμαρτίες» στις οποίες υπέπεσαν οι προηγούμενοι κυβερνώντες τη χώρα παραδίδονται μαζί με τη σκυτάλη της εξουσίας στους επόμενους. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο στις πρώτες δηλώσεις των εκάστοτε νικητών στις εκλογές – μετά τις ευχαριστίες στον σοφό λαό – επισημαίνουν ότι «παραλαμβάνουμε καμένη γη».

Κάποιες φορές ωστόσο – όπως στην περίπτωση της συμφοράς στο Μάτι – οι συνέπειες των αμαρτιών του παρελθόντος εμφανίζονται τραγικά τεράστιες και απαιτούν την άμεση καταβολή του πολιτικού κόστους, το οποίο ο μόνος αρμόδιος και υπεύθυνος για να το καταβάλει είναι αυτός που κυβερνά. Είναι – θα μπορούσε να πει κάποιος – οι «κίνδυνοι του επαγγέλματος» που μαζί με τα προνόμια της εξουσίας αναλαμβάνουν, θέλοντας και μη, αυτοί που εμφανίζονται ως υπηρέτες του δημόσιου συμφέροντος και άοκνοι εργάτες για το καλό και την ευημερία του τόπου.

Παλιά «χρέη»

Ένα τέτοιο πικρό ποτήρι είναι υποχρεωμένος να πιει μέχρι την τελευταία σταγόνα ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας και η κυβέρνησή του, έστω κι αν:

• Δεν είναι ο ΣΥΡΙΖΑ υπεύθυνος για το πολεοδομικό χάος που επικρατεί στο Μάτι (και συνολικά στη χώρα), γεγονός που υπονόμευσε κάθε προσπάθεια πυρόσβεσης.

• Δεν είναι ο ΣΥΡΙΖΑ αυτός που δημιούργησε το θεσμικό πλαίσιο το οποίο ουσιαστικά δίνει κίνητρα και οπλίζει το χέρι των εμπρηστών.

• Δεν είναι ο ΣΥΡΙΖΑ υπεύθυνος για τις καταπατήσεις, την αλλαγή χρήσης γης, το μάντρωμα των ακτών…

Τα παραπάνω συνοψίζουν κάποιες από τις μεγάλες αμαρτίες του παρελθόντος, οι οποίες κατά κύριο λόγο βαρύνουν αυτούς που κυβέρνησαν (Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ) από τη μεταπολίτευση κι έπειτα. Αυτές οι ευθύνες ωστόσο έχουν μεταβιβαστεί έτσι κι αλλιώς στην κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛΛ, καθώς:

• Η σημερινή κυβέρνηση πηγαίνοντας προς τον τέταρτο χρόνο της θητείας της μέχρι και την καταστροφή στο Μάτι όχι μόνο δεν έπραξε το παραμικρό για τη διευθέτηση του πολεοδομικού χάους, αλλά συνέχισε την πρακτική των τακτοποιήσεων (των αυθαιρέτων) που ακολουθούσαν και οι προηγούμενοι.

• Δεν ασχολήθηκε με παρεμβάσεις σε θεσμικό επίπεδο που θα μπορούσαν να αφαιρέσουν το δαδί (το κίνητρο) από το χέρι των εμπρηστών.

Νέες «αμαρτίες»

Πέρα από αυτές τις διαχρονικές ευθύνες που απορρέουν από τη συνέχεια της διαχείρισης ενός διεφθαρμένου κράτους, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛΛ βρίσκεται αντιμέτωπη με το κόστος των δικών της επιλογών και την ανεπάρκειά της.

• Είναι οι προϋπολογισμοί της παρούσας κυβέρνησης υπεύθυνοι για την υποχρηματοδότηση του μηχανισμού πολιτικής προστασίας και πυρόσβεσης.

• Είναι επιλογή της κυβέρνησης η μείωση της δύναμης των ανδρών της Πυροσβεστικής με την ανάθεση καθηκόντων φύλαξης ιδιωτικών επιχειρήσεων, όπως τα περιφερειακά αεροδρόμια (Fraport) και οδικοί άξονες.

• Είναι επιλογή του πρωθυπουργού η διανομή κυβερνητικών θέσεων (υπουργός Προστασίας του Πολίτη, γραμματέας Πολιτικής Προστασίας, υπουργός Ναυτιλίας κ.λπ.) σε ανθρώπους που αποδείχτηκαν ανεπαρκείς με κριτήριο πολιτικές συνεργασίες (ΠΡΑΤΤΩ) και εσωκομματικές ισορροπίες.

• Είναι η σημερινή κυβέρνηση που μέχρι τον όλεθρο στο Μάτι αδράνησε, αν και είχε προειδοποιηθεί για πιθανές επικείμενες συμφορές δύο φορές τον τελευταίο χρόνο: από τη μεγάλη πυρκαγιά στον Κάλαμο και την πλημμύρα στη Μάνδρα με τον τραγικό επίσης απολογισμό.

• Είναι η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός που παρ’ όλα αυτά απλώς παρέμεναν θεατές της ακινησίας της Περιφέρειας Αττικής, της μεγαλύτερης περιφέρειας της χώρας, η διοίκηση της οποίας τον Μάιο μάλιστα ολοκληρώνει μια ολόκληρη πενταετή θητεία, έχοντας να επιδείξει ως απολογισμό μόνο την παρατήρηση των (καταστροφικών) φαινομένων…

Δύσκολες απαντήσεις

Πέρα από τα παραπάνω οι ευθύνες που δεν μπορούν να χρεωθούν πουθενά αλλού εκτός από την κυβέρνηση έχουν να κάνουν με τη λειτουργία των μηχανισμών κατά τη διάρκεια της τραγωδίας στο Μάτι. Εδώ τα ερωτήματα θα απαντηθούν μετά και τη δικαστική διερεύνηση. Ωστόσο ήδη διατυπώνονται αμείλικτα:

Ποιος ευθύνεται για τις οδηγίες της Αστυνομίας, οι οποίες τελικά εγκλώβισαν εκατοντάδες αυτοκίνητα και τους οδηγούς τους στη ζώνη του πυρός;

Πότε και ποια ώρα δόθηκε εντολή στο Λιμενικό να σπεύσει στην περιοχή για τον απεγκλωβισμό εκατοντάδων ανθρώπων από τις παραλίες της περιοχής;

Ποιος ευθύνεται για την κατανομή των εναέριων δυνάμεων πυρόσβεσης; Ήταν πράγματι μόνο ένα ελικόπτερο διαθέσιμο την κρίσιμη πρώτη ώρα της φωτιάς; Και γιατί ήταν μόνο ένα;

Μαζί με όλα αυτά, ευθύνη έχει η κυβέρνηση και για τον τρόπο με τον οποίο επιχείρησε να αντιμετωπίσει σε επικοινωνιακό επίπεδο μια κρίση η οποία ήταν ολοφάνερο από την πρώτη στιγμή ότι έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις. Ο πρωθυπουργός εμφανίστηκε με ανοιχτές κάμερες σε σύσκεψη όπου οι συμμετέχοντες υπεύθυνοι και αρμόδιοι αδυνατούσαν να κινηθούν στο οδυνηρό πλαίσιο που διέγραφε ήδη ο αναμενόμενος μεγάλος αριθμός νεκρών που άφησε πίσω της η φωτιά, η οποία, αφού εκείνη την ώρα είχε κάψει ό,τι καιγόταν, ήταν έτοιμη να σβήσει. Ακόμη χειρότερα την επόμενη μέρα, όπου ο μεγάλος αριθμός των θυμάτων είχε επιβεβαιωθεί, οι αρμόδιοι κυβερνητικοί και υπηρεσιακοί παράγοντες εμφανίστηκαν για να πουν ότι έπραξαν το καλύτερο δυνατό!

Έπειτα απ’ όλα αυτά, η εμφάνιση του πρωθυπουργού στο Υπουργικό Συμβούλιο και η δήλωσή του για την ανάληψη της πολιτικής ευθύνης μπορεί ενδεχομένως να αποκτήσει κάποιο νόημα μόνο αν:

• Σύντομα γίνουν πράξη οι εξαγγελίες των μέτρων που ανακοινώθηκαν για τους πυρόπληκτους.

• Τάχιστα ξεκινήσουν οικιστικές παρεμβάσεις (όχι για χάριν εντυπώσεων και παραδειγματισμού), οι οποίες θα δημιουργήσουν συνθήκες δικαίου και επιβολής της νομιμότητας.

• Γρήγορα κριθούν και πληρώσουν με την απομάκρυνσή τους από θέσεις ευθύνης αυτοί που αποδείχτηκαν ανεπαρκείς και ανίκανοι για να κάνουν τη δουλειά τους την ώρα της καταστροφής.

Αν και όλα αυτά περιγράφουν τον μονόδρομο που είναι υποχρεωμένος να βαδίσει ο πρωθυπουργός προκειμένου να καταβάλει το τίμημα της ευθύνης που ο ίδιος ανέλαβε, τα συντεταγμένα συμφέροντα εμφανίζονται πανίσχυρα και αποφασισμένα να προστατέψουν τη θεσμική ασυδοσία, η οποία εξασφαλίζει την ευημερία τους, ενώ ο (πολιτικός) χρόνος που ο Αλέξης Τσίπρας έχει στη διάθεσή του είναι ελάχιστος…