Μεταμνημονιακά

Του Γιώργου Σταματόπουλου

«Εξοδος αδιέξοδος» [το δέλτα της αδιεξόδου αντεστραμμένο και κεφαλαίο] είναι ο τίτλος του βιβλίου που μόλις κυκλοφορήθηκε από τις εκδόσεις Τόπος. Υπότιτλος: «Η κληρονομιά των μνημονίων και οι ανοιχτοί λογαριασμοί». Οι συγγραφείς του εγγυώνται μια σοβαρή δουλειά και επεξεργασία των θεμάτων τους από την πολύχρονη ενασχόλησή τους με μνημονιακές καταστάσεις, εδώ και αλλαχού [Ευρώπη, Αργεντινή..]. Γράφουν οι Λεωνίδας Βατικιώτης, Διονύσης Ν. Γράβαρης, Διονύσης Ελευθεράτος, Μάκης Ζέρβας, Δημήτρης Καλτσώνης, Κυριάκος Κατζουράκης, Γιάννης Κουζής, Θεόδωρος Μαργιόλης, Σπύρος Μαρκέτος και Αρης Χατζηστεφάνου [επιμέλεια: Λεωνίδας Βατικιώτης].

Οι συγγραφείς, ο καθείς με τον τρόπο του, προσπαθούν να απαντήσουν σε ερωτήματα που καίνε την ελληνική κοινωνία εδώ και περίπου μια δεκαετία, από την αρχή δηλαδή της οικονομικής κρίσης, κυρίως όμως διαφωτίζουν την εποχή των μνημονίων, προσπαθώντας να καταγράψουν την επόμενη μέρα της χώρας. Ανιχνεύεται λοιπόν η λεγόμενη «μετα-μνημονιακή» περίοδος. Τι επιπτώσεις θα υπάρξουν στον πολιτισμό, στο ίδιο το πολιτικό σύστημα, στο περιβάλλον, στην επικοινωνία και αλλού· πώς αναμένεται να εξελιχθεί η δημοκρατία κατά τον εικοστό πρώτο αιώνα, ποια η δομή των κομμάτων και των κινημάτων, ο ρόλος της ελίτ κ.ά.

Σημαντικό είναι ότι όλα αυτά εξετάζονται υπό το πρίσμα της εμπειρίας από άλλες χώρες οι οποίες έχουν βγει από καθεστώς μνημονίων και συχνά προβάλλονται ως επιτυχημένα παραδείγματα. «Ταυτόχρονα -διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο- διατυπώνονται προτάσεις για την επόμενη μέρα. Με τη βαθιά πεποίθηση ότι οι ριζικές λύσεις προϋποθέτουν την επανάκαμψη ενός μαχητικού λαϊκού κινήματος, αναζητούνται οι όροι ώστε το τέλος των μνημονίων να ισοδυναμεί με το τέλος της λιτότητας και της χρεοκρατίας».

Είναι γεγονός ότι οι Ελληνες ζούμε σε μια σύγχυση, ανάμεσα σε σκληρές αντιπαραθέσεις. Θα βγούμε τον Αύγουστο από τα μνημόνια; Και γιατί θα συνεχιστεί η επιτροπεία; Θα κοπούν κι άλλο οι συντάξεις, θα μειωθούν τα λαϊκά εισοδήματα;

Ποιο είναι το μέλλον της Αριστεράς στην Ελλάδα μετά τη δοκιμασία της από την κυβερνώσα τέτοια; Πράγματι, ο κόσμος της εργασίας έχει υπεισέλθει σε ένα βαρύ μούδιασμα. Πόσο ακόμη θα τον «στύψουν»; Υπάρχουν ψήγματα, έστω, αλήθειας σε ό,τι κοκορεύονται ότι θα επιτύχουν οι κυβερνώντες ή θα συνεχιστεί η εργασιακή ζούγκλα και η φορο-αφαίμαξη; Επίσης [διαβάζουμε]: «Τι θα απομείνει τελικά από τη δημόσια περιουσία; Πόσο ακόμη θα διαρκέσει η “κατάσταση έκτακτης ανάγκης” που καρατομεί στοιχειώδη δημοκρατικά δικαιώματα; Μέχρι πού θα φτάσει η εκχώρηση εθνικής και λαϊκής κυριαρχίας;».

Σε όλα αυτά απαντούν με νηφάλιο, ψύχραιμο κι επιστημονικό τρόπο οι συγγραφείς του φρέσκου βιβλίου. Απαντήσεις που μπορούν να αποτελέσουν έναν μπούσουλα για όποιον δεν είναι οικειωμένος με τεχνικούς οικονομικούς όρους αλλά και να βάλουν μια τάξη στις τυχόν απορίες του. Βέβαια ο αναγνώστης [οφείλει να] ξέρει ότι τα πράγματα για την Ελλάδα δεν είναι ρόδινα, τουναντίον. Να μια μικρή φράση από τον πρόλογο του επιμελητή της έκδοσης: «Είμαστε ακόμη στην αρχή... Οι προοπτικές της μετα-μνημονιακής Ελλάδας εμφανίζονται πιο ζοφερές αν λάβουμε υπόψη μας τα τετελεσμένα της μνημονιακής οχταετίας».