Εμείς «τα παιδιά του κενού»

Γράφει η Κυριακή Μπεϊόγλου

Τα καφενεία αναστατώνονται από πολιτικές συζητήσεις. Σε αυτό συμβάλλουν οι υποψήφιοι δήμαρχοι που με τις καθημερινές βόλτες στις γειτονιές ανάβουν τα αίματα. Ευγενικοί (συνήθως) μαζί τους οι πολίτες, μα μόλις στρίψουν τη γωνία, οι παρέες αρχίζουν ανεμπόδιστα τον παθιασμένο σχολιασμό.

Στις αναλύσεις τους παρατηρώ ένα αδιέξοδο που εκφράζεται με στερεότυπα. Σχεδόν όλοι συμφωνούν πως η δημοκρατία νοσεί. Μοιάζει θαύμα να βρεθεί ένα «πολιτικό χέρι» που θα τη γιατρέψει. Σκεφτόμουν το γαϊδουράκι του Μπουριντάν που αναφέρει ο Ρ. Γκλικσμάν στο βιβλίο του «Τα παιδιά του κενού» (Πόλις): «Στο μέλλον, θα πρέπει, άραγε, να επιλέγουμε ανάμεσα στην άρνηση της δημοκρατίας από τις φιλελεύθερες ελίτ και στο φιλελευθεροκτόνο πνεύμα των λαϊκιστών; Ανίκανοι να επιλέξουμε μεταξύ δύο κακών, θα καταλήξουμε άραγε σαν τον όνο του Μπουριντάν που, μη μπορώντας να αποφασίσει αν πρέπει πρώτα να φάει ή να πιει, πέθανε από πείνα και δίψα; Ή μήπως θα πρέπει να προτείνουμε έναν άλλο δρόμο;»

Ο συγγραφέας φαίνεται να συμφωνεί με αυτό που πολλοί πολίτες εγείρουν ως ανάγκη: μία σαφή ρήξη με τις μέχρι σήμερα κυρίαρχες αναλύσεις και πρακτικές. Η κρίση των δημοκρατιών δεν αποτελεί μια παρένθεση. Αντίθετα, βαθαίνει ολοένα απλώνοντας ρίζες με τη μορφή ακροδεξιών κομμάτων.

Χαρακτηριστικό το παράδειγμα ενός συνταξιούχου εργάτη που έπειτα από μια ομιλία του Γκλικσμάν τού ζητά να μιλήσουν ιδιαιτέρως: «Εχω δυο γιους που δεν καταλαβαίνω πια. Εχουν δουλειά, είναι παντρεμένοι, έχουν παιδιά… Ενα ωραίο αυτοκίνητο, σπίτι, κινητό… Τρώνε και πίνουν όσο θέλουν…

Δεν ζουν βέβαια σαν μεγαλοαστοί, αλλά είναι πιο πλούσιοι απ’ ό,τι ήμουν ποτέ εγώ. Κι όμως, ψηφίζουν Λεπέν. Κι όμως, πιστεύουν ότι όλα είναι χειρότερα σήμερα απ’ ό,τι χθες, και θα είναι ακόμη χειρότερα αύριο. Φοβούνται τον κόσμο, τους Αραβες, την Ευρώπη… Πώς εξηγείται αυτό;» Υστερα από μισή ώρα, κατέληξε: «Εμείς ήμασταν φτωχοί, αλλά είχαμε το συνδικάτο, το εργοστάσιο, το κόμμα. Οσοι πίστευαν είχαν επίσης την εκκλησία… Οι δυο γιοι μου… μένουν κλεισμένοι στο σπίτι τους και φοβούνται πως θα τους κλέψουν. Ετσι, ναι, σίγουρα είναι πιο πλούσιοι, αλλά και πιο μόνοι τους, τόσο μόνοι όσο εγώ δεν υπήρξα ποτέ στην ηλικία τους».

Αναρωτιέμαι μήπως η μοναξιά που βιώνει ο σύγχρονος άνθρωπος τον κάνει να είναι συνεχώς σε μια κατάσταση συναγερμού. «Κάπως έτσι είναι η σχέση μας με τον κόσμο», λέει ο συγγραφέας «των παιδιών του κενού»· η σημερινή γενιά σε «μια κοινωνία απομόνωσης – είναι μια κοινωνία που προκαλεί άγχος… Φυλακισμένοι στον ιδιωτικό μας χώρο και υπερ-συνδεδεμένοι, ζούμε τους φόνους, τους βιασμούς, τις ληστείες, που μας περιγράφουν τα ειδησεογραφικά κανάλια ή τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σαν να είχαν γίνει στο σπίτι μας».

Πάλι καλά που υπάρχουν στη χώρα μας τα καφενεία, σκέφτομαι. Οσο να πεις, αποτελούν μια εκτόνωση!