Μεγαλώνουμε

Γράφει η Άννα Δαμιανίδη

Καθώς πλησίαζε η επέτειος της αποφράδας, σκεφτόμουν ότι για πρώτη φορά θα την περάσω χωρίς τη μητέρα μου, με την οποία κάθε χρόνο θυμόμασταν εκείνη τη σκληρή 21η Απριλίου του 1967, όπου θα ξεκινούσαμε για οικογενειακό ταξίδι με τρένο στην Ευρώπη, είχαμε έτοιμες βαλίτσες και εισιτήρια, και μείναμε τσακισμένοι να κλαίμε πάνω τους ακούγοντας τους πυροβολισμούς από τον δρόμο και τα εμβατήρια από το ραδιόφωνο.

Ποιος πυροβολούσε και τι, ποιοι περνούσαν ρίχνοντας ριπές; Δεν βγήκαμε, δεν κυκλοφορήσαμε, το διαμέρισμα που είχε φτιάξει ο πατέρας μου δεν φαινόταν αρκετά ασφαλές εκείνη τη μέρα, κάποια στιγμή αρχίσαμε να μαζεύουμε περιοδικά και δίσκους που ίσως έπρεπε να καταστραφούν. Πήραμε μερικά τηλέφωνα κι ας φοβόμασταν πως τα παρακολουθούσαν. Το κουδούνι μας χτύπησε το μεσημέρι, ο Μηνάς Εφραίμογλου, ο μεγάλος μου ξάδερφος, ήρθε να δει μήπως χρειαζόμασταν βοήθεια. Πριν από λίγες μέρες τσακωνόταν με τον πατέρα μου για την ΕΡΕ, την ΕΔΑ και την Ενωση Κέντρου, αλλά εκείνη τη μέρα ξεκίνησε με τα πόδια να τον υπερασπιστεί.

Θείος κι ανιψιός είχαν δεκατρία χρόνια διαφορά, ο πατέρας μου έβγαζε τα τρία του ανίψια βόλτες στην Αθήνα όταν ήταν παιδάκια κι εκείνος φοιτητής, φωτογραφίζονταν μπροστά στο Μουσείο και στο Πανεπιστήμιο, παθιασμένοι οικογενειακώς με τη μόρφωση και τις σχολές, από τον καιρό που ζούσαν στην οθωμανική πόλη της Πισιδίας και μάθαιναν ελληνικά ιδίοις αναλώμασι, για χειραφέτηση και πρόοδο. Σε όλη τη ζωή τους οι τρεις Εφραίμογλου, αν και έγιναν βιομήχανοι συνεχίζοντας και διευρύνοντας την πατρική επιχείρηση, ασχολούνταν και με την Παιδεία, όπως ο παππούς μας.

Με τον πατέρα μου μεγάλοι πια θαρρείς κι έβρισκαν ευχαρίστηση σε ατελείωτους πολιτικούς καυγάδες. Ομως εκείνη την αποφράδα μέρα είχαν συμφιλιωθεί απέναντι σε κάτι τρομερό που είχε πέσει επάνω τους, κι έψαχναν τρόπους να αμυνθούν παρέα. Υπήρχε κάτι κοινό, που δεν ήταν απλώς η συγγένεια και η αγάπη, αλλά και μια πολιτική επιθυμία που συμμερίζονταν: να ζήσουμε με ειρήνη τις πολιτικές αλλαγές, με δημοκρατικούς κανόνες και πολιτισμό, μέσα στην αισιόδοξη ορμή που είχε πάρει η δεκαετία του ’60 από τη δεκαετία του ’50 και που ερχόταν να ανακόψει μοιραία εκείνο το φοβερό πραξικόπημα.

Ο Μηνάς πέθανε μία μέρα πριν από τη φετινή επέτειο της αποφράδας, τρεις μήνες μετά τη μητέρα μου, ήταν συνομήλικοι. Η παλιά φρουρά μάς εγκαταλείπει. Κι ο αγώνας ακόμα συνεχίζεται.