Ο Κινέζος των Εξαρχείων, οι επενδυτές ακινήτων και η φεουδαρχία του 21ου αιώνα

Με αφορμή το Airbnb μπορούν να ανοίξουν δεκάδες συζητήσεις. Ας αφήσουμε στην άκρη την ευκολία με την οποία πια ταξιδεύουμε.

Γράφει η Λώρη Κέζα

Ας αφήσουμε στην άκρη τη δυνατότητα ενός ιδιοκτήτη να ενοικιάζει για 3 μήνες το εξοχικό του ή κάποιο δωμάτιο στο σπίτι του και να έχει έξτρα εισόδημα. 

Το πρόβλημα είναι ότι πλέον ολόκληρες περιοχές κατοικίας γίνονται ιδιοκτησία του ενός. Το πρόβλημα είναι αισχροκέρδεια εταιρειών που αγοράζουν πολυκατοικίες, επενδύουν εκατοντάδες εκατομμύρια και διαμορφώνουν την αγορά ακινήτων σε βάρος των κατοίκων μιας πόλης. Στο Βερολίνο πριν λίγες ημέρες έγινε μεγάλη διαδήλωση επειδή τα ενοίκια διπλασιάστηκαν μέσα στη δεκαετία. Το φαινόμενο αποδίδεται στην αγορά 3.000 διαμερισμάτων από δυο εταιρείες που οποίες επένδυσαν στην «αγορά ακινήτων». Η Αθήνα ακολουθεί, είναι υποτίθεται η τελευταία ευρωπαϊκή πρωτεύουσα με χαμηλές τιμές ανά τετραγωνικό. Καταγράφεται λοιπόν μεγάλο ενδιαφέρον για μαζικές αγορές. 

Οι ξένοι επενδυτές αγοράζουν κυρίως εμπορικά ακίνητα. Καταστήματα και γραφεία χιλιάδων τετραγωνικών. Υπάρχουν όμως και οι μεσαίοι, εκείνοι που διαθέτουν περί τα 10 εκατομμύρια και στοχεύουν σε αυτοτελείς πολυκατοικίες, με τιμές πώλησης μεταξύ ενός και τριών εκατομμυρίων_ στην Κυψέλη, στο Κουκάκι, στο ιστορικό κέντρο, στο Μαρούσι. Δεν είναι μύθοι της πόλης, πρόκειται για αληθινά πρόσωπα, ο Κινέζος που αγόρασε εκατό διαμερίσματα στα Εξάρχεια ή ο ισραηλινός  που αγόρασε είκοσι πολυκατοικίες στην Αττική είναι υπαρκτοί. Υπάρχουν τα ονόματα. 

Οι επενδυτές βρήκαν ευκαιρία στην κρίση: Οι τιμές των κατοικιών έχουν υποχωρήσει 45%. Ούτε και αυτό είναι μύθος. Είναι επίσημο στοιχείο από την Τράπεζα της Ελλάδος. Ορισμένοι θα δουν τις μαζικές αγορές σπιτιών ως «έξυπνη κίνηση» και στα προβλήματα στέγασης που προκύπτουν θα απαντήσουν με το επιχείρημα της «αυτορρύθμισης της αγοράς». Οι κατοικίες βρίσκονται στην όντως σε μια «αγορά» αλλά ταυτόχρονα η στέγαση παραμένει αγαθό. Αν σε μια πρωτεύουσα ο μέσος υπάλληλος (ας πούμε ο καθηγητής δημόσιου σχολείου) πρέπει να καταβάλλει περισσότερο από το μισό εισόδημα του για ενοίκιο, υπάρχει πρόβλημα. 

Για να μην πολυλογούμε. Η στέγαση χρειάζεται προστασία επειδή είναι και αγαθό. Και όταν αναφερόμαστε σε αγαθά, χρειάζονται κανόνες. Για να ανοίξει κάποιος επενδυτής ιδιωτικό σχολείο ή κλινική, οφείλει να ακολουθήσει κανόνες. Υπάρχει νόμος πλαίσιο. Κάτι τέτοιο θα πρέπει να θεσπιστεί και για τα σπίτια. Κι ας μη αρχίσουμε εδώ τα ψευδο-φιλελέ «κι αν θέλω να αγοράσω δέκα σπίτια, δεν μπορεί το κράτος να με εμποδίσει». Δεν πρόκειται για τα άτομα που έχουν ορισμένα ακίνητα και ζουν από τα ενοίκια, πρόκειται για καρχαρίες, για εισηγμένες, Ανώνυμες Εταιρείες Επενδύσεων σε Ακίνητη Περιουσία και για funds που αλλάζουν τα δεδομένα της στέγασης και καταστρέφουν τη ζωή των κατοίκων στις μεγάλες πόλεις. 

Υπάρχει και άλλο επιχείρημα, ότι το χρήμα δεν έχει σύνορα, αν θέλει ο Κινέζος ή ο Τούρκος να επενδύσει, έχει κάθε δικαίωμα να επενδύσει. Δεν πάει έτσι. Οι κυβερνήσεις μπορούν να ορίσουν τα μεγέθη και να θέσουν περιορισμούς. Αντίστοιχα μέτρα για την αγορά αγροτικών εκτάσεων από ξένους έχουν θεσμοθετηθεί στη Νέα Ζηλανδία και τον Καναδά. Πάντα υπάρχει τρόπος να ρυθμιστεί ένα ζήτημα εάν θέλουμε να ζούμε σε κράτη πρόνοιας όπου η ευημερία του συνόλου είναι έγνοια. 

Προς το παρόν βαδίζουμε προς μια νέα, ιδιότυπη φεουδαρχία χωρίς να καταγράφεται καμία αντίδραση από τις κυβερνήσεις. Κάποιοι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ είχαν πάει το θέμα στη Βουλή για συζήτηση. Μέχρι εκεί. Στα λόγια.