Υπέρβολοι και Υπερβολίες

Γράφει ο Παντελής Μπουκάλας

Τον Υπέρβολο, τον Αθηναίο δημαγωγό του 5ου αιώνα π.Χ., έναν από τους διαδόχους του Κλέωνα, τον έχει ξαναθυμηθεί η στήλη, πάνε χρόνια. Και τον θυμήθηκε, όπως και τώρα, για το χαρακτηριστικό όνομά του. Οχι για τα κλέη του, που δεν του περίσσευαν. Οπως ιστορεί ο Θουκυδίδης, φαρμακερά λιτός, ο φιλοπόλεμος πολιτικός δεν οστρακίστηκε από φόβο για την πολιτική του δύναμη, αλλά «διά πονηρίαν και αισχύνην της πόλεως»· ένας αχρείος ήταν, ένας «μοχθηρός», ποταπός, η ντροπή της πόλης.

Το όνομα λοιπόν του Υπέρβολου (με θηλυκό ταίρι του την Υπερβολία ή Υπερβολή) θα μπορούσε να είναι το βαφτιστικό ή το παρανόμι πολλών πολιτικών ρητόρων. Κι όχι μονάχα στην Ελλάδα. Ας μην καμαρώνουμε για αναδελφοσύνη και σε αυτόν τον τομέα, τη στιγμή που οικουμενικά διαπρέπουν μορφές σαν τον Τραμπ, τον Τζόνσον, τον Ερντογάν, τον Μπολσονάρο, τον Νετανιάχου, πολιτικούς που τίποτε το υπερβολικό δεν τους είναι ξένο, στο πεδίο και της ρητορικής και της πράξης.

Το καθαυτό ελληνικό πεδίο που ευνόησε απίστευτα τους Υπέρβολους και τις Υπερβολίες ήταν το μακεδονικό. Το κομματικό όφελος, αυτή η σημαία κυνισμού που υποκρίνεται τη γαλανόλευκη, εξαπέλυσε στην αγορά, προς άγραν ψήφων, υπερβολές του είδους «εθνική προδοσία», «χυδαία μειοδοσία», «ωμό ξεπούλημα με αντάλλαγμα τη μη μείωση των συντάξεων», «κατάπτυστη συμφωνία». Κι από κοντά οι φλογερές διαβεβαιώσεις: «Εμείς δεν θα αναγνωρίσουμε ποτέ τα Σκόπια ως Βόρεια Μακεδονία». «Θα πολεμήσουμε τη συμφωνία των Πρεσπών άρθρο προς άρθρο». «Αν εγώ πω ποτέ “Βόρειος Μακεδόνας”, να μου κοπεί η γλώσσα».

Αν αυτά τα έλεγαν προεκλογικά μονάχα οι Μιχαλολιάκοι, οι Βελόπουλοι και οι εξατμισμένοι Καρατζαφέρηδες, άντε και οι Μπογδάνοι (οι οποίοι όμως συμπεριελήφθησαν δόξη και τιμή στα ψηφοδέλτια, και μάλιστα αφού πρώτα είχαν κοπεί, σαν γενικώς ακραίοι), το πράγμα θα είχε τα όριά του. Τα έλεγαν όμως (με τον τόνο του ο καθένας και το λεξιλόγιο της προτίμησής του) πρόεδροι και αντιπρόεδροι, περιφερειάρχες και δήμαρχοι, βουλευτές, στελεχάρες, δημοσιογραφάρες. Οχι μόνο της Ν.Δ., αλλά και του ΚΙΝΑΛ. Οι ψηφοθήρες των δύο κομμάτων, καθώς και το ΚΚΕ, ξέχασαν ή ξέσκισαν τις πίσω τους σελίδες για το μακεδονικό, τις απόψεις και τις αποδοχές τους. Η κ. Μπακογιάννη, που τώρα λέει ευθαρσώς «θα τιμήσουμε τη συμφωνία των Πρεσπών», τότε απλώς ψέλλιζε. Ο δε κ. Σημίτης απλώς σιωπούσε. Η εξουσία ωστόσο κατακτήθηκε. Και η εξουσία είναι ένα πρώτης τάξεως ενισχυτικό της λήθης.