Στον «τοίχο» του Ερντογάν και ο Μητσοτάκης - Μια πρώτη ιδέα για τον δύσκολο γείτονα πήρε ο Έλληνας πρωθυπουργός

Του Δημήτρη Μηλάκα

O Κυριάκος Μητσοτάκης είχε την ευκαιρία χθες να πάρει από πρώτο χέρι μια ιδέα για το αμετακίνητο των τουρκικών θέσεων και επιδιώξεων, κατά τη συνάντηση που είχε με τον Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.

Η συνάντηση κράτησε μία ώρα και, σύμφωνα με όσα λέει η ελληνική πλευρά, εξελίχθηκε σε «καλό κλίμα» και συζητήθηκαν «όλα τα μεγάλα θέματα, από το προσφυγικό/μεταναστευτικό, μέχρι το Κυπριακό, αλλά και τα αμιγώς διμερή ζητήματα με έμφαση στην ενίσχυση των οικονομικών και εμπορικών σχέσεων Ελλάδας - Τουρκίας».

Αξίζει να σημειωθεί ότι και μετά από αυτήν τη συνάντηση οι δύο πλευρές αποφάσισαν να αξιοποιήσουν δεδομένες δομές επικοινωνίας που είχαν λειτουργήσει στο παρελθόν, χωρίς ωστόσο να προσφέρουν ουσιαστικά αποτελέσματα στη βελτίωση των σχέσεων των δύο χωρών. Παρ’ όλα αυτά οι υπουργοί Εξωτερικών Δένδιας και Τσαβούσουγλου ανέλαβαν να προετοιμάσουν την ενεργοποίηση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας - Τουρκίας. Το εν λόγω συμβούλιο πάντως και στο παρελθόν δεν κατάφερε να προχωρήσει σε μια ουσιαστική προσέγγιση, πέρα από τη διαπίστωση των σταθερών διαφορών σε μια σειρά από ζητήματα.

Σύμφωνα με πηγές της ελληνικής κυβέρνησης, ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξέφρασε τη στήριξή του στην Κυπριακή Δημοκρατία για το Κυπριακό, καθώς και στην πρόταση του Προέδρου Νίκου Αναστασιάδη για εξασφάλιση δίκαιου μέρους και για τις δύο κοινότητες του νησιού από την εκμετάλλευση του φυσικού πλούτου της Κύπρου.

Στο σημείο αυτό, θα μπορούσε κάποιος να εκτιμήσει βάσιμα ότι ο Ταγίπ Ερντογάν επανέλαβε την τουρκική πρόταση για τη δημιουργία μιας κοινής ελληνοκυπριακής - τουρκοκυπριακής επιτροπής με αποστολή τη συνεργασία για τη διαχείριση και τη διανομή των διαφαινόμενων πόρων από τις εξορύξεις. Η εν λόγω πρόταση, όπως τουλάχιστον επιμένουν διπλωματικές πηγές, εξακολουθεί να βρίσκεται στο τραπέζι, παρά το γεγονός ότι επισήμως δεν έχει γίνει αποδεκτή από τη Λευκωσία.

Οι προσφυγικές ροές

Σε σχέση με τις προσφυγικές ροές, σύμφωνα τουλάχιστον με όσα λένε πηγές της ελληνικής κυβέρνησης, ο Κυριάκος Μητσοτάκης άκουσε υποσχέσεις ότι θα καταβληθεί κάθε προσπάθεια να περιοριστούν τόσο στις ακτές της Τουρκίας όσο και στη θάλασσα. Δεν γνωρίζουμε αν ο Κυριάκος Μητσοτάκης παρουσίασε στον Τούρκο Πρόεδρο τα τελευταία στατιστικά στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία, για παράδειγμα, μόνο μέσα στον Σεπτέμβριο και μόνο στη Σάμο έφτασαν 1.000 πρόσφυγες. Ανάλογα είναι τα στατιστικά και για τα υπόλοιπα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, ενώ σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΗΕ τον περασμένο Αύγουστο οι ροές από την Τουρκία προς την Ελλάδα αυξήθηκαν κατά 60%!

Η εν λόγω αύξηση – η οποία ασκεί ασφυκτική πίεση στην Ελλάδα, δεδομένου ότι στα νησιά «φιλοξενούνται» περισσότεροι από 25.000 πρόσφυγες- μετανάστες ενώ οι υποδομές δεν αρκούν ούτε για 5.000 – θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι συμπίπτει με τον διακηρυγμένο στόχο του Ερντογάν για τη δημιουργία «ζώνης ασφάλειας» υπό τον έλεγχο των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων στη Βόρεια Συρία. Στο πλαίσιο αυτό κινήθηκε ο Τούρκος Πρόεδρος και κατά την ομιλία του στη Γ.Σ. του ΟΗΕ. Σύμφωνα με την επιχειρηματολογία του Ερντογάν, για την οποία μπορεί βάσιμα να υποθέσει κανείς ότι ζήτησε την υποστήριξη και του Κυριάκου Μητσοτάκη, μέσα στη ζώνη ασφαλείας θα μπορούσαν να επανεγκατασταθούν δύο έως τρία εκατομμύρια πρόσφυγες. Σε περίπτωση που η διεθνής κοινότητα δεν συμπλεύσει με το τουρκικό σχέδιο, ο Ερντογάν απειλεί ότι όλοι αυτοί οι άνθρωποι θα κατευθυνθούν προς την Ευρώπη, μέσω – προφανώς – της Ελλάδας.

Κατά τα λοιπά και σύμφωνα με όσα υποστηρίζουν πηγές της ελληνικής κυβέρνησης, ο Κ. Μητσοτάκης έθεσε το θέμα της επαναλειτουργίας της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, θέμα που εξετάζεται θετικά από την τουρκική πλευρά. Η πλευρά της Τουρκίας έθεσε τα γνωστά ζητήματα που την απασχολούν αναφορικά με τη μουσουλμανική μειονότητα στη Δυτική Θράκη και αναφέρθηκε στα δύο μνημεία οθωμανικής πολιτιστικής κληρονομιάς (Αθήνα - Θεσσαλονίκη).

Ο νευρικός γείτονας

Δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει ότι η συνάντηση Μητσοτάκη - Ερντογάν πραγματοποιήθηκε σε μια συγκυρία αυξημένης προκλητικότητας εκ μέρους της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ, ενώ καθημερινά τους τελευταίους μήνες προπαγανδίζει την ιδέα της μεγάλης «γαλάζιας πατρίδας», η οποία εξαφανίζει από τον χάρτη τα δικαιώματα σε ΑΟΖ ελληνικών νησιών, όπως της Ρόδου, του Καστελλόριζου, της Καρπάθου, ακόμα και της ανατολικής Κρήτης. Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η προπαγάνδα της «γαλάζιας πατρίδας» ασκείται εμπράκτως από τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη, μη επανδρωμένα μαχητικά και πολεμικά πλοία του ναυτικού τα οποία πραγματοποιούν επίδειξη δύναμης σε ευαίσθητες γεωγραφικά περιοχές.

Στη συνάντηση Μητσοτάκη - Ερντογάν παρόντες ήταν από ελληνικής πλευράς ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας. Δίπλα στον Ερντογάν ήταν οι υπουργοί Εξωτερικών και Άμυνας Τσαβούσογλου και Ακάρ.

Η ελληνική πλευρά προσήλθε στη συνάντηση για να επαναλάβει την πρόταση του πρωθυπουργού να επιχειρηθεί «επανεκκίνηση των σχέσεων των δύο χωρών χωρίς απειλές και τσαμπουκάδες».

Δεν γνωρίζουμε, προς το παρόν, αν η προσδοκία του Κυριάκου Μητσοτάκη ικανοποιήθηκε. Αυτό που ωστόσο γνωρίζουμε είναι ότι ο Ταγίπ Ερντογάν στην ομιλία του εμφανίστηκε επιθετικός και απειλητικός κατά των Κούρδων και της Συρίας. Ενώ για το Κυπριακό, η τουρκική πλευρά επιμένει ότι το πρόβλημα δημιουργείται από τους Ελληνοκύπριους, οι οποίοι δεν ξέρουν να μοιράζονται…