Φούσκες στον αέρα

Γράφει η Πέπη Ρηγοπούλου

Ξεκινούσαν από το τίποτε. Ανέβαιναν ξαφνικά σαν κύματα στον αέρα. Μάγευαν με τα χρώματα της ίριδας στα εύθραυστα τοιχώματά τους. Και εκεί που είχαν αιχμαλωτίσει τα μάτια μικρών και μεγάλων έσκαγαν και χανόταν, αφήνοντάς μας με μια γεύση διάψευσης, απώλειας, μέχρι να υψωθούν θριαμβευτικά οι επόμενες. Ηταν οι φούσκες, οι σαπουνόφουσκες για την ακρίβεια, που κάποιος κύριος, που δεν έμαθα αν ασχολούνταν επαγγελματικά ή από χόμπι, κατάφερνε να κάνει από το ταπεινό σαπουνόνερο του κουβά του πριν λίγες μέρες στον κήπο του Ζαππείου.

Υπάρχουν και οι άλλες φούσκες. Που και αυτές υψώνονται αναπάντεχα στον αέρα, μαγεύουν με τις υποσχέσεις τους και μετά σκάνε. Αφήνοντας επίσης μια γεύση απώλειας –περιουσιών, ονείρων, ζωών- που δεν αρκεί ένα σπράιτ ή ένα παγωτό στο Ζάππειο για να γιατρέψει. Μιλάω για τις φούσκες των ακινήτων που μπορεί και ο πλέον άσχετος με την οικονομία να παρακολουθήσει την άνοδο και την πτώση τους στη σπουδαία ταινία «Το σορτάρισμα». Αυτές που έσυραν το 2008 τις ΗΠΑ και τον κόσμο σε μια ακόμα κρίση που δεν έχει τελειώσει πουθενά και προφανώς όχι στην Ελλάδα. Και δεν έχει τελειώσει διότι δεν είναι μόνον οικονομική, αλλά πολιτισμική.

Μιλώντας για φούσκες και πολιτισμό ο νους πηγαίνει ευθέως στο πώς η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ενωσης σχεδιάζει διάφορα πολιτιστικά και εκπαιδευτικά προγράμματα. Προγράμματα που απευθύνονται σε «ωφελούμενους» (sic), όπως αναφέρονται συλλήβδην οι αποδέκτες τους, και που πειθήνια και στενόμυαλα εφαρμόζουν τις ντιρεκτίβες τους οι ιθύνοντες των αποικιών της, ανάμεσά τους και η Ελλάδα..

Αυτό που ένιωσα από τις λίγες ώρες που κατά τύχη πέρασα στο στρατηγείο της Ενωσης στις Βρυξέλλες, αυτό που κατάλαβα από τα όσα έζησαν φίλοι που ξέρουν βιωματικά και θεωρητικά το θέμα, αυτό που είδα παρακολουθώντας την πραγματικότητα κάποιων προγραμμάτων στον τόπο μας, είναι ότι μία από τις σημαντικές τους διαστάσεις είναι αυτή της φούσκας.

Μπορεί να μην είναι όλα έτσι. Αλλά πολύ συχνά, ειδικά στον πολιτισμό και στην παιδεία που δεν μπορούν να μετρηθούν μόνο ποσοτικά, είναι σκέτα κελύφη, στερημένα από πραγματική σκέψη, ζωή, αλήθεια. Κατασκευάσματα αφελών είτε επιτηδείων που περιμένουν άλλους επιτήδειους που θα ξέρουν όχι πώς να παραγάγουν ουσία, αλλά πώς θα βολέψουν τους περίφημους κωδικούς για να βολευτούν, με όχημα τους γλίσχρα αμειβόμενους «ωφελούμενους». Το πρόβλημα δεν είναι ελληνικό. Είναι ευρωπαϊκό και μάλλον παγκόσμιο. Δεν κρίνονται η αξία και η δημιουργικότητα αλλά η –φαινομένη- συμμόρφωση προς τας υποδείξεις. Κάτι που αποτελεί μονόδρομο από την στιγμή που οι σχεδιασμοί της Ενωσης για την παιδεία δείχνουν μια αδιαφορία για την ουσία. Αυτήν την εξόριστη λέξη που επιμένει.