Ασύμμετρη παραπληροφόρηση για τα γεγονότα του προσφυγικού

 γράφει ο Θοδωρής Καραγιαννίδης

Στο κλίμα της εργαλειοποίησης της νέας προσφυγικής κρίσης στα σύνορα της χώρας, κάτω από την εθνικιστική και ρατσιστική έπαρση των ημερών φαίνεται ότι έχει συνταχθεί και η προπαγάνδα του μιντιακού μηχανισμού που στηρίζει την κυβέρνηση ΝΔ.

Εκτός από το "πολεμικό" κλίμα διμερούς επεισοδίου που καλλιεργούν τα πρωτοσέλιδα του Τύπου, αρκετά ηλεκτρονικά ΜΜΕ έχουν προκαλέσει έντονη αποδοκιμασία για την παραπληροφόρηση, τη διακίνηση ψευδών ειδήσεων και την κάλυψη που παρέχουν σε ρατσιστικές συμπεριφορές που εκδηλώνονται στον Έβρο και, κυρίως, τα νησιά. Την ίδια ώρα ακροδεξιά sites και διαδικτυακά τρολς φαίνεται ότι δίνουν τον τόνο της "μάχης" στην οποία έχει μετατραπεί η φύλαξη των συνόρων.

Από τα Νέα στο fake video

Την "επίσημη γραμμή" επιχειρεί να θέσει πολύ ξεκάθαρα ο Γιάννης Πρετεντέρης στα Νέα: «Δεν αντιμετωπίζουμε πρόσφυγες, ούτε μετανάστες, ούτε κατατρεγμένους… αντιμετωπίζουμε μια εισβολή και φυλάμε τα σύνορά μας με.. ξύλο, με ασπίδες, με μπουνιές και κλωτσιές, με νύχια και με δόντια, με όπλα αν χρειαστεί» Αρκετοί παρατήρησαν ότι είναι σχεδόν ίδια διατύπωση με αντίστοιχη δήλωση του νεοναζί Η. Κασιδιάρη. 

Το Σαββατοκύριακο ξεκίνησε με την απροκάλυπτη χρήση ενός βίντεο από το 2015 που παρουσιάστηκε ως σημερινό βίντεο από τα σύνορα του Έβρου, στην εκπομπή του Νίκου Μάνεση στον Alpha. Ένα βίντεο που δείχνει μετανάστες να φεύγουν από τα ελληνικά σύνορα και τους αστυνομικούς της Βόρειας Μακεδονίας να μην μπορούν να τους εμποδίσουν. Παρότι είναι προφανές από τις στολές ότι δεν πρόκειται για Έλληνες αστυνομικούς, το βίντεο χρησιμοποιήθηκε για να εξαχθούν συμπεράσματα ότι πρόκειται για "απίστευτες εικόνες" και ότι "ανοίγουν τα συρματοπλέγματα και περνούν", καλλιέργησε δηλαδή μια πλαστή εικόνα εθνικής απειλής .

Στο Μega "τερμάτισαν το κοντέρ"

Την εικόνα αυτή καλλιέργησαν και όλες οι φιλοκυβερνητικές ιστοσελίδες, βοηθούμενες από τις δηλώσεις των ακροδεξιών στελεχών της κυβέρνησης περί "εισβολής" και άλλων τέτοιων εκφράσεων από το εθνικιστικό ρεπορτόριο που επιχείρησαν να παρουσιάσουν τους πρόσφυγες και μετανάστες ως "εχθρικό στρατό" που απειλεί την εθνική ακεραιότητα. Το απώγειο ήταν η εκπομπή του Nίκου Ευαγγελάτου στο Mega, που επιβεβαίωσε ότι εκτός από όνομα ο σταθμός του Β. Μαρινάκη, κληρονόμησε και τη "χάρη" του Μεγάλου Καναλιού, όπως είχε καταντήσει όταν έκλεισε.

Έτσι αναπαρήγαγε και υιοθέτησε χωρίς δεύτερη σκέψη το βίντεο που διακινούσαν ακροδεξιές περιθωριακές ιστοσελίδες και τρολς των κοινωνικών δικτύων με τα παιδιά των προσφύγων δίπλα στη φωτιά και την επισήμανση "Τους παίρνουν τα παιδιά, τα δέρνουν, τα βάζουν να εισπνεύσουν καπνό για να δακρύσουν και μετά να πάνε μπροστά στις κάμερες ώστε να δείξουν πόσο κακοί είναι οι ´Ελληνες". Στην πραγματικότητα συνέβαινε ακριβώς το αντίθετο αφού τα παιδιά είχαν αναπνευστικά προβλήματα εξαιτίας των δακρυγόνων και τα πήγαιναν κοντά στη φωτιά για να μειωθεί η επίδραση των χημικών, όπως γνωρίζουν οι πάντες ότι γίνεται σε αυτές τις περιπτώσεις.

Απεσταλμένη των New York Times: Τρομακτική παραπληροφόρηση

Είναι τρομακτική, επικίνδυνη η παραπληροφόρηση που διακινείται σε Ελλάδα και Τουρκία σχετικά με την κατάσταση στα σύνορα. "Είμαι στον Έβρο & ακούω/βλέπω πράγματα τρελά. Να κοιτάτε ποιος μεταδίδει τι, ποιες πηγές. Η κατάσταση είναι πολύ σοβαρή για να παίρνετε την ενημέρωσή σας ελαφρά" αναφέρει σε tweet που έκανε στα ελληνικά η Μatina Stevis-Gridneff, ανταποκρίτρια των New York Times που καλύπτει τα γεγονότα στον Έβρο και από τις δύο πλευρές.  Μάλιστα, καταρρίπτει τους μύθους που διακινήθηκαν πως δεν υπάρχουν οικογένειες αλλά μόνο άνδρες, επιβεβαιώνει ότι υπάρχουν τόσο οικονομικοί μετανάστες όσο και πρόσφυγες αλλά και ότι κανείς δημοσιογράφος δεν έχει διαρκή επαφή με το σύνορο στις Καστανιές και ότι τα βίντεο που ανεβαίνουν στα κοινωνικά δίκτυα δεν προέρχονται από αξιόπιστες πηγές.

Fake news και για φωτορεπόρτερ - Καταγγελία της Ένωσης φωτορεπόρτερ

Εκτός από τους πρόσφυγες, βολικός στόχος της κυβερνητικής και ακροδεξιάς ρητορικής είναι οι ΜΚΟ, που παρουσιάζονται με τρόπο που παραπέμπει στη στεροτυπική εικόνα αριστερών που στέκονται αλληλέγγυοι σε πρόσφυγες. Έτσι, στο ΣΚΑΙ, ο ξυλοδαρμός Γερμανού φωτορεπόρτερ στη Λέσβο από ντόπιους μεταδόθηκε ως επίθεση σε μέλος ΜΚΟ, προκαλώντας την αντίδραση του ίδιου του θύματος στα κοινωνικά δίκτυα και συνεντεύξεις του σε διεθνή μέσα αλλά και ανακοίνωση από την πλευρά της Ένωσης Φωτορεπόρτερ Ελλάδος.

"Κατά τη διάρκεια των γεγονότων στη Θερμή Λέσβου, την Κυριακή 1. Μαρτίου 2020, άγνωστοι επιτέθηκαν σε Γερμανό φωτορεπόρτερ που κάλυπτε τα γεγονότα. Τον τραυμάτισαν και κατέστρεψαν τον εξοπλισμό του.

Για άλλη μία φορά ζητούμε από τα αρμόδια όργανα της Πολιτείας, να διερευνήσει διεξοδικά τα περιστατικά βίας κατά των συναδέλφων και να αποδοθούν ευθύνες. Για άλλη μια φορά καλούμε τον πολιτικό κόσμο της χώρας να δείξει εγκράτεια στις ρητορικές μίσους που όλο και συχνότερα γίνονται μέρος του πολιτικού διαλόγου και να μην συμβάλει ο ίδιος έμμεσα σε τέτοιου είδους ανησυχητικά φαινόμενα.

Είναι το λιγότερο, παράλογο, εν έτει 2020 να «αποκεφαλίζουμε τον αγγελιοφόρο» όταν και όποτε δε μας αρέσει η είδηση που φέρνει.

Δυστυχώς, στην παρούσα φάση με λύπη διαπιστώνουμε ότι τηλεοπτικά κανάλια μετέφεραν πολλαπλές φορές λανθασμένα την είδηση για τον ξυλοδαρμό του συναδέλφου. Επίμονα και παρά τις δικές του προσπάθειες για επανόρθωση, τον ανέφεραν ως «συνεργάτη ΜΚΟ». Εκφράζουμε την ιδιαίτερη ανησυχία μας, τόσο για μια κοινωνία που στρέφεται στην αυτοδικία, όσο και για συναδέλφους δημοσιογράφους που διασπείρουν ψευδείς ειδήσεις".

Σωρεία ψευδών ειδήσεων στα κοινωνικά δίκτυα- Μηδαμινός ο έλεγχος

Πέρα από τα "συστημικά" ΜΜΕ όμως από την Παρασκευή διεξάγεται μια σοβαρή διασπορά ψευδών ειδήσεων από λιγότερο γνωστές ιστοσελίδες και τρολς που προκαλούν πανικό. Χαρακτηριστικότερη είναι η "είδηση" ότι επίκειται επιστράτευση και πολλοί έχουν ειδοποιηθεί από το αστυνομικό τμήμα της περιοχής τους να είναι σε επιφυλακή. Τα κοινωνικά δίκτυα εδώ και αρκετές μέρες βρήθουν τέτοιων δημοσιευμάτων που επιχειρούν να δημιουργήσουν κλίμα αναταραχής και εθνικιστικής υστερίας, σε μια πολύ κλασική ακροδεξιά πρακτική. Εντούτοις ο έλεγχος των αρμοδίων αλλά επίσης και των δικαστικών αρχών είναι μάλλον ανύπαρκτος και σχεδόν το σύνολο των fake news διακινούνται κανονικά, τόσο στο Facebook  όσο και στα υπόλοιπα δίκτυα.