Τέσσερις αποδείξεις ότι GRexit σημαίνει EuroBreak

γράφει ο Πάνος Παναγιώτου

Σύμφωνα με μία άποψη που κατακλύζει το τελευταίο διάστημα τα γερμανικά, διεθνή και ελληνικά ΜΜΕ η  Ευρωζώνη είναι έτοιμη να αντέξει μία έξοδο της Ελλάδας απ’ το ευρώ καθώς είναι σήμερα πιο προστατευμένη απ’ ότι πριν μερικά χρόνια από τις αγορές.

Τα επιχειρήματα που παρατίθενται για την υποστήριξη αυτής της άποψης είναι ότι α) το ελληνικό χρέος δε βρίσκεται, πια, στα χέρια του ιδιωτικού ευρωπαϊκού τομέα αλλά του επίσημου, β) ότι έχουν δημιουργηθεί ειδικοί μηχανισμοί ευρωπαϊκοί μηχανισμοί αποτροπής μίας κρίσης πτώχευσης, γ) πως  οι ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν προλάβει να αναδιαρθρώσουν και να εξυγιάνουν τα χαρτοφυλάκια τους και δ)  ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική  Τράπεζα είναι έτοιμη να αγοράσει ομόλογα ευρωπαϊκών κρατών,  ενώ ως απόδειξη της ισχύς αυτής της άποψη προτάσσεται το ότι αγορές δεν ξεπούλησαν τα ομόλογα των κρατών που στο πρόσφατο παρελθόν βρέθηκαν υπό αμφισβήτηση και άρα η ευρωζώνη είναι  ασφαλής.

Πράγματι, δεδομένων των παραπάνω επιχειρημάτων οι αγορές δείχνουν πως θεωρούν τα ομόλογα κρατών όπως η Ιταλία, η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Ιρλανδί α, ασφαλή και δεν έχουν στραφεί εναντίον τους ξεπουλώντας τα. Έχουν στρέψει τη μένη τους, ωστόσο, σε αυτό που θεωρούν ότι, όντως, απειλείται, δηλαδή το ευρωπαϊκό νόμισμα.

Έτσι, όσο οι πολιτικοί επιμένουν πως το ρίσκο μίας σύγκρουσης δίχως αύριο της Ελλάδας με την Ευρώπη αυξάνεται οι αγορές μπορεί να μην ξεπουλούν τα ευρωπαϊκά ομόλογα αλλά ξεπουλούν αντ’ αυτών το ευρώ.

Σε αντίθεση με την προβαλλόμενη, παραπάνω άποψη, λοιπόν  ότι οι αγορές αδιαφορούν για το ενδεχόμενο μίας εξόδου της Ελλάδας απ’ την ευρωζώνη, στην πραγματικότητα έχουν συνδέσει  τη μοίρα του ίδιου του ευρώ με την παραμονή ή μη της Ελλάδας σε αυτό.

Και ιδού τέσσερεις  αποδείξεις προς τούτο.

Απόδειξη 1η:

Η πορεία του επιτοκίου των ελληνικών ομολόγων είναι ακριβώς αντίθετη αυτής του ευρώ (εικόνα 1 πάνω μέρος)  δηλαδή όσο ξεπουλιούνται τα ελληνικά ομόλογα αυξάνοντας το επιτόκιο τους και συνάμα  το ρίσκο πτώχευσης και εξόδου της Ελλάδας απ’ την ευρωζώνη σε περίπτωση αδυναμίας εύρεσης κοινού τόπου με την ΕΕ, τόσο ξεπουλιέται και το ευρώ.

Η αρνητική συσχέτιση της κίνησης των επιτοκίων των ελληνικών ομολόγων με το ευρώ στις τελευταίες εκατό ημέρες έφτασε στο -0,828 (εικόνα 1, μεσαίο τμήμα) κάτι που με απλά λόγια σημαίνει ότι στο 82,8% των περιπτώσεων τα ελληνικά επιτόκια και το ευρώ κινούνται αντίθετα και αλληλοεξαρτώμενα.

Παράλληλα  η αντίστοιχη συσχέτιση των δέκα ημερών φανερώνει πως η δυναμική αυτή έχει αυξηθεί τις τελευταίες ημέρες ακόμη περισσότερο, φτάνοντας στο 87,1% και πλησιάζοντας στην απόλυτη ταύτιση της πορείας του επιτοκίου των ελληνικών ομολόγων και αυτής του ευρώ, δηλαδή στην άρρηκτη σύνδεση της μοίρας του ευρώ με της παραμονή της Ελλάδας σε αυτό.

Απόδειξη 2

Όταν αναφερόμαστε στις «αγορές συναλλάγματος» δεν εννοούμε απαραίτητα τους επενδυτές ή τους κερδοσκόπους αλλά χιλιάδες εταιρίες σε όλο τον κόσμο που πουλούν και εμπορεύονται προϊόντα σε ευρώ αλλά και τράπεζες και κράτη τα οποία για διάφορους λόγους χρειάζονται τα κυριότερα νομίσματα όπως το ευρώ και το δολάριο. Δεδομένου ότι το ευρώ είναι το δεύτερο σημαντικότερο αποθεματικό νόμισμα στον κόσμο μετά το δολάριο, δεκάδες τρισεκατομμύρια πλούτου είναι αποθηκευμένα σε αυτό, εξαιτίας της πεποίθησης ότι είναι ένα σταθερό και αξιόπιστο νόμισμα και της προσδοκίας ότι θα παραμείνει τέτοιο.

Αν αυτή η αξιοπιστία πληγεί τότε οι «αγορές» προσπαθούν να προστατευθούν. Έτσι, είτε πρόκειται για ένα κράτος, είτε για μία τράπεζα, για ένα συνταξιοδοτικό ταμείο, μία ασφαλιστική εταιρία, ή μία εμπορική εταιρία, όλοι βιάζονται να πουλήσουν ευρώ και να αγοράσουν άλλα νομίσματα, με αποτέλεσμα να οδηγούν την τιμή του σε μεγάλη πτώση. Στο παιχνίδι εισέρχονται επενδυτές και κερδοσκόποι απ’ όλον τον κόσμο και μία τεράστια πίεση ασκείται ξαφνικά και εντεινόμενα στο ευρωπαϊκό νόμισμα, λειτουργώντας ως αυτοεπαληθευόμενη προφητεία για την κατάρρευση του.

Πράγματι, ο αριθμός των συμβολαίων που ποντάρουν στην πτώση του ευρώ  έχουν ξεπεράσει σε αριθμό αυτά  ποντάρουν στην άνοδο του κατά 150 και πλέον χιλιάδες, πλησιάζοντας το ιστορικό ρεκόρ του 2012, όταν ο φόβος για έξοδο της Ελλάδας απ’ το ευρώ είχε φτάσει στο ζενίθ (εικόνα 2).  Με άλλα λόγια, οι αγορές ποντάρουν τα ρέστα τους ότι το ευρώ θα βουλιάξει πολύ χαμηλότερα απ’ τα τρέχοντα επίπεδα.

Απόδειξη 3η 

Όλα τα παραπάνω συντελούν σε μία ελεύθερη πτώση του ευρώ (εικόνα 3) η οποία το έχει σπρώξει, ήδη, σε χαμηλό 9 ετών έναντι του δολαρίου, πριν ακόμη διεξαχθούν οι ελληνικές εκλογές, πριν το ενδεχόμενο για σχηματισμό μίας κυβέρνησης που θα συγκρουστεί αμείλικτα με την Τρόικα επαληθευτεί, πριν τεθεί ρεαλιστικά το θέμα της πτώχευσης της Ελλάδας και φυσικά πριν τεθεί ουσιαστικά και πρακτικά το ζήτημα μίας εξόδου της Ελλάδας απ’ το ευρώ.

Οι αγορές δεν περιμένουν τους πολιτικούς να αποφασίσουν αν το ευρώ αντέχει ή όχι ένα GRexit αλλά προστατεύονται και φυσικά κερδοσκοπούν στην πιθανότητα αυτού να συμβεί, ξεπουλώντας, ήδη, το ευρωπαϊκό νόμισμα. Αν, αυτός ο φόβος γίνει γεγονός η πίεση στο ευρώ θα πολλαπλασιαστεί επί χίλια και το GRexit θα οδηγήσει σε EuroBreak (ονομασία που προσδίδω στη διάσπαση αλλά και κατάρρευση του ευρώ).

Στην περίπτωση ενός GRexit, η αξιοπιστία στο ευρωπαϊκό νόμισμα θα έχει χαθεί, η νομισματική ιστορία θα έχει αλλάξει και τρισεκατομμύρια θα έχουν διαρρεύσει εκτός ευρωζώνης στην προσπάθεια των «αγορών» να προστατευτούν αλλά και να εκμεταλλευτούν ένα οικονομικό ιστορικό γεγονός. Το ευρώ, αν αντέξει ως νόμισμα, θα χρειαστεί δεκαετίες για να αποκαταστήσει τη χαμένη του αξιοπιστία ενώ οι αγορές πάντα θα αναρωτιούνται αν και πότε θα υπάρξει έξοδος και από άλλο κράτος.  Σε ένα GRexit τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια θα καταγράψουν συντριπτικές απώλειες και η οικονομία της ευρωζώνης θα επηρεαστεί δραματικά.

Όμως η κατάρρευση του ευρώ δε θα έχει τρομακτικές συνέπειες μόνο για την ευρωζώνη αλλά και για ολόκληρο τον κόσμο. Και έτσι φτάνουμε στην απόδειξη νούμερο 4.

Απόδειξη 4η

Όταν το ευρώ πέφτει συμβάλλει στην άνοδο του δολαρίου και αυτό με τη σειρά του προκαλεί την πτώση των νομισμάτων των αναδυόμενων κρατών. Όταν η πτώση του ευρώ είναι ελεύθερη οι παραπάνω συσχετισμοί γίνονται εξαιρετικά έντονοι. Τις τελευταίες εκατό ημέρες το ευρώ και τα νομίσματα των αναδυόμενων κρατών καταρρέουν  ταυτόχρονα ενώ  το δολάριο απογειώνεται (εικόνα 4).

Καθώς μετά την κρίση του 2008 τα αναδυόμενα κράτη αναγκάστηκαν να δανειστούν περί τα 5,7 τρις δολάρια, η αύξηση της τιμής του αμερικανικού νομίσματος κάνει ολοένα και ακριβότερη την εξυπηρέτηση του χρέους τους και τα απειλεί με οικονομικές κρίσεις ή και κρίσεις πτώχευσης.

Ένα ευρώ σε ελεύθερη πτώση και ένα εξαιρετικά ανοδικό δολάριο απειλεί και τη Ρωσία, αλλά και τις ΗΠΑ για διαφορετικούς σε κάθε περίπτωση λόγους. Στην περίπτωση της Ρωσίας η κατάρρευση του ευρώ συμβάλλει στην άνοδο του δολαρίου, την πτώση του πετρελαίου και την κατάρρευση του ρουβλιού.

Στις ΗΠΑ, οι αντίστοιχοι συσχετισμοί κάνουν ακριβά τα αμερικανικά προϊόντα πριν ακόμη καν ξεκινήσει ο κύκλος αύξησης επιτοκίων από την αμερικανική κεντρική τράπεζα (FED), που αναμένεται από τον Απρίλιο και μετά. Ένα υπερβολικά ανατιμημένο δολάριο θα απειλήσει την εύθραυστη ανάρρωση της αμερικανικής οικονομίας και θα εμποδίσει την αύξηση των επιτοκίων σε μία φάση όπου η  FED δε θα μπορεί να παρέμβει και πάλι καθώς έχει μόλις ολοκληρώσει το μέγα- πρόγραμμα νομισματικής χαλάρωσης και τύπωσης χρήματος το οποίο ξεκίνησε από το 2008.

Φαίνεται πως όταν οι πολιτικοί, εντός και εκτός Ελλάδας, μιλούν για το ευρώ ξεχνούν πως αυτό είναι το δεύτερο σημαντικότερο νόμισμα διεθνώς και έτσι οι διακυμάνσεις του επηρεάζουν καταλυτικά ολόκληρο τον κόσμο. Μία κρίση του ευρώ δεν είναι ένα ευρωπαϊκό αλλά ένα διεθνές πρόβλημα. Και έτσι φτάνουμε στο τελικό μας συμπέρασμα.

Γιατί η Ελλάδα δε θα φύγει ποτέ απ' το ευρώ όσο αυτό υπάρχει

Το οικοδόμημα της ευρωζώνης έχει χτιστεί στην υπόσχεση των πολιτικών πως το ευρώ είναι αμετάκλητο. Στην προσδοκία και μόνο πως αυτή η υπόσχεση θα αθετηθεί το ευρώ καταρρέει. Αν η προσδοκία επαληθευτεί το ευρώ θα είναι ένα αποτυχημένο νόμισμα το οποίο οι αγορές θα τιμωρήσουν σε βαθμό που σήμερα μπορούμε μόνο να φανταστούμε, με τις συνέπειες ενός τέτοιου ιστορικού γεγονότος να είναι θεαματικές για ολόκληρο τον κόσμο.

Έτσι, παρά τα μεγάλα λόγια, τις απειλές και τις μπλόφες που γίνονται και θα γίνουν μέσα στα πλαίσια του σκληρού ευρωπαϊκού πολιτικού πόκερ του οποίου όλοι είμαστε παρατηρητές, το τίμημα ενός GRexit είναι αδύνατο να γίνει ανεκτό απ΄την Ευρώπη και τον κόσμο. Γι’ αυτό και η πιθανότητα ενός GRexit είναι τόσο μεγάλη όσο και η πιθανότητα ενός EuroBreak.

Θεωρητικά δεν είναι μηδέν αλλά πρακτικά δεν πρόκειται να συμβεί.

* Ο Πάνος Παναγιώτου είναι τεχνικός αναλυτής χρηματιστηριακών αγορών, εκδότης του www.analitis.gr, διευθυντής της Ελληνικής Κοινότητας Τεχνικών Αναλυτών στην Αγγλία (www.ekta.gr)  και διευθυντής εκπαίδευσης και έρευνας της Enalos LTD στο Λονδίνο. Είναι δημιουργός λογισμικών αυτοματοποίησης της τεχνικής ανάλυσης (3F, ModiStock) και συγγραφέας χρηματιστηριακών και οικονομικών βιβλίων. 

Πηγή