Τι θα κρίνει τις εκλογές στη Νέα Δημοκρατία

Της Βίβιαν Ευθυμιοπούλου*

Οι εσωκομματικές εκλογές στη Νέα Δημοκρατία, πέρα από την αυτονόητη πολιτική τους σημασία, παρουσιάζουν ένα εξαιρετικά μεγάλο ενδιαφέρον για τον ευρύτερο χώρο των πολιτικών επιστημών και της στρατηγικής πολιτικών μηνυμάτων, δεδομένου ότι η Νέα Δημοκρατία έχει απήχηση σ' ένα ευρύτατο φάσμα ψηφοφόρων, από τη Δεξιά μέχρι την Κεντροδεξιά και τους Φιλελεύθερους, αλλά κι ένα ευρύτερο τμήμα του εκσυγχρονιστικού/μεταρρυθμιστικού χώρου, όπως αυτός έχει κατά καιρούς εκφραστεί από κόμματα όπως η Δράση ή το Ποτάμι.

Την ίδια στιγμή, η ανοιχτή διαδικασία με την οποία θα διεξαχθούν οι εσωκομματικές εκλογές της Κυριακής συνεπάγεται περιορισμούς στη δημοσκοπική πρόβλεψη του αποτελέσματος, δεδομένου ότι δεν είναι σαφές το εκλογικό σώμα που θα προσέλθει, τελικώς, στην κάλπη.

Οι έρευνες που διεξήγαγε η εταιρεία Prorata έχουν ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον, γιατί επιχειρούν να υπερβούν τους περιορισμούς, διερευνώντας τα κριτήρια βάσει των οποίων το εκλογικό σώμα θα επιλέξει πρόεδρο για τη Νέα Δημοκρατία. Σημειώνουμε ότι σε όλες έρευνες της Prorata δεν δηλώνεται πρόθεση ψήφου ακριβώς γιατί με το εκλογικό σώμα σε ρόλο «αγνώστου Χ» αυτή η πρόβλεψη θα ήταν προβληματική.

Η τελευταία έρευνα πολιτικών στάσεων και ανίχνευσης εντυπώσεων που διεξήγαγε η Prorata στο διάστημα 17-19 Νοεμβρίου μας δίνει ενδιαφέροντα στοιχεία για τις εκλογές της Κυριακής.

Τα κριτήρια για την επιλογή προέδρου τέθηκαν από τους ίδιους τους υποψηφίους κατά τον προεκλογικό τους αγώνα, καθώς ο καθένας από αυτούς ταυτίστηκε με το ζητούμενο που έθεσε ως διακύβευμα για το κόμμα του.

Τέσσερα είναι τα σημαντικότερα κριτήρια επιλογής του επόμενου αρχηγού της Νέας Δημοκρατίας:
1. Να κρατήσει το κόμμα ενωμένο.
2. Να νικήσει τον Αλέξη Τσίπρα στην επόμενη εκλογική μάχη.
3. Να εφαρμόσει αποτελεσματικότερα τις Μεταρρυθμίσεις.
4. Να ανανεώσει το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας.

Στην έρευνα προφανώς μετράμε τόσο ανάμεσα σε αυτούς που δηλώνουν ψηφοφόροι της Νέας Δημοκρατίας, όσο και το γενικό πληθυσμό. Επιπροσθέτως, σε όλες τις τελευταίες πολιτικές έρευνες κοινής γνώμης που διεξήγαγε και διεξάγει η Prorata αναζητούνται απαντήσεις και βάσει της ψήφου στο δημοψήφισμα του Ιουλίου, γιατί αντιμετωπίζουμε το δημοψήφισμα ως ένα μείζον πολιτικό γεγονός που η σε βάθος χρόνου διερεύνησή του προσκομίζει πάντα ενδιαφέροντα στοιχεία, είτε ως επαλήθευση, είτε ως συμπληρωματική ερμηνεία πολιτικών/εκλογικών συμπεριφορών.

Από την έρευνα προκύπτει σαφώς ότι στους ψηφοφόρους της Νέας Δημοκρατίας τον Σεπτέμβριο του 2015 το κριτήριο της Ενότητας αναδεικνύεται ως το σημαντικότερο κριτήριο επιλογή και σε ποσοστό που ανέρχεται στο 37% του δείγματος. Στον γενικό πληθυσμό, αντιθέτως, ως σημαντικότερο κριτήριο επιλογής προέδρου είναι η ικανότητά του ν' ανανεώσει το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας (38% του δείγματος).

Πιο συγκεκριμένα. Ανάμεσα στους ψηφοφόρους της Ν.Δ. που δηλώνουν ότι είναι βέβαιο ότι θα προσέλθουν στην κάλπη πρώτο κριτήριο αναδεικνύεται αυτό της Ενότητας (38%), δεύτερο αυτό της Ανανέωσης (27%) και τρίτο, με σχετικά μικρή διαφορά, τη δυνατότητα του νέου προέδρου να εφαρμόσει Μεταρρυθμίσεις (24%).

Στη λεγόμενη παράσταση νίκης, στον γενικό πληθυσμό, ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης υποδεικνύεται σε ποσοστό 59% ως ο νικητής των εκλογών.

Συνοπτικά, τα ευρήματα αυτά μας δίνουν αρκετά στοιχεία για τα κριτήρια που δείχνουν ότι θα επικρατήσουν για την επιλογή αρχηγού και σε συνδυασμό με το κάθε πρόσωπο που τα εκφράζει οδηγούμαστε σε κάποια συμπεράσματα.

Όπως έγραψα από την αρχή, σημαντικός παράγοντας θα είναι η προσέλευση στην κάλπη. Σύμφωνα με αρκετούς αναλυτές, αυτό το στοιχείο μπορεί να είναι και το καθοριστικό για την εκλογή.
Ετέθη λοιπόν ως ερώτηση διασταύρωσης, αν ο ερωτώμενος είχε συμμετάσχει στις εσωκομματικές εκλογές του 2009 και πόσο πιθανό είναι να συμμετάσχει στις εκλογές της Κυριακής.
Από αυτούς που είχαν ψηφίσει για αρχηγό το 2009 ένα 43% δηλώνει μετά βεβαιότητος ότι θα συμμετάσχει στις εκλογές της Κυριακής.

Τα ποιοτικά στοιχεία της έρευνας, βάσει της ατζέντας των κοινωνικών αιτημάτων, μας δείχνουν ότι ανάμεσα στους τέσσερις υποψηφίους φαίνεται ότι διαμορφώνονται δυο θεματικές υποψηφιότητες, πάντα σύμφωνα με το πώς το αντιλαμβάνεται η κοινή γνώμη τα δεδομένα. Έχουμε μια μεταρρυθμιστική/προοδευτική θεματική υποψηφιότητα που συνδέεται με το πρόσωπο του Κυριάκου Μητσοτάκη και μια ακραιφνώς συντηρητική που συνδέεται με τον Απόστολο Τζιτζικώστα.

Σε όλους τους δείκτες απήχησης, άσχετα αν οι ερωτώμενοι ψήφισαν ή όχι Ν.Δ. και ασχέτως αν σκοπεύουν να προσέλθουν την Κυριακή στην κάλπη, πρώτος αναδεικνύεται ο Ευάγγελος Μεϊμαράκης.

Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε πως στην ίδια ερώτηση, ως προς την ψήφο στο δημοψήφισμα του Ιουλίου, ο Απόστολος Τζιτζικώστας αναδεικνύεται δεύτερος ανάμεσα στους οπαδούς του ΟΧΙ (στη συντριπτική τους πλειοψηφία, ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ), ενώ στους ψηφοφόρους του ΝΑΙ δεύτερος αναδεικνύεται ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Απ' όλα τα παραπάνω εκτιμώ ότι σ' ένα μεγάλο ποσοστό, η δεύτερη θέση θα κριθεί από την ικανότητα που θα έχουν οι υποψήφιοι να προσελκύσουν το σώμα στις κάλπες, ένα εγχείρημα που διευκολύνεται, τουλάχιστον σε επίπεδο στρατηγικών επιλογών, στην επικοινωνία από τις θεματικές υποψηφιότητες. Οι μεταρρυθμιστές/εκσυγχρονιστές και οι φιλελεύθεροι που θα αποφασίσουν να προσέλθουν στις κάλπες ή αντίστοιχα οι υπερσυντηρητικοί/αντιευρωπαϊστές μπορεί να κρίνουν τα αποτελέσματα του α' γύρου.

Μένει να δούμε αν οι υποψήφιοι θα «παίξουν», έστω και την τελευταία στιγμή, σ' αυτό το πεδίο.

* H Βίβιαν Ευθυμιοπούλου είναι σύμβουλος στρατηγικής στην επικοινωνία και συνεργάτης της εταιρείας Prorata.