Ο παράδεισος των αφορολόγητων πολυεθνικών

γράφει ο Νίκος Κτιστάκης

Πώς είναι δυνατόν να υπάρχουν επιχειρήσεις που κάνουν 25-30 δισεκατομμύρια ευρώ τζίρο ετησίως επί σειρά ετών και να εμφανίζουν μηδαμινή κερδοφορία, ενώ πωλούν σε πολλαπλάσιες τιμές τα προϊόντα τους; Αυτό συμβαίνει στη χώρα μας με τις πολυεθνικές εταιρείες λιανικού και χονδρικού εμπορίου.

Το φαινόμενο ονομάζεται transfer pricing, και περίπου συμβαίνει το εξής: Έστω μία ολλανδική πολυεθνική που έχει ιδρύσει μία θυγατρική της στην Ελλάδα. Ενώ τα προϊόντα της σε όλο τον κόσμο τα πουλάει 3 ευρώ, στην ελληνική θυγατρική της τα τιμολογεί 5 ευρώ και το τελικό προϊόν είναι στα ράφια 5,1 ευρώ. Άρα το κέρδος των 2 ευρώ πηγαίνει στη μητρική και φορολογείται στην Ολλανδία, ενώ στην Ελλάδα παρουσιάζει το μηδαμινό φορολογητέο κέρδος των 10 λεπτών. Σε σημείο που το χαμηλό, σχεδόν μηδαμινό περιθώριο κέρδους με επιχειρηματικούς όρους να κρίνεται ασύμφορο.

Αυτό είναι το μεγαλύτερο οικονομικό σκάνδαλο, από αρχής ύπαρξης του ελληνικού κράτους, που βρίσκεται και τώρα ακόμη σε πλήρη εξέλιξη. Όλες οι μεγάλες κομπίνες, μίζες με εξοπλιστικά, υπερτιμολογημένα κατασκευαστικά, απάτες εργολάβων και έργα διεφθαρμένων πολιτικών, είναι ελάχιστα μπροστά στη φοροδιαφυγή των πολυεθνικών στη χώρα μας μέσω του transfer pricing.

Δεν υπάρχει απλά έλλειψη βούλησης των κυβερνήσεων να εξαλείψουν το φαινόμενο, αλλά μία ύποπτη διαχρονική ανοχή. Οι πολυεθνικές που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας, και πραγματοποιούν τζίρους στο 10% του ΑΕΠ, πληρώνουν σχεδόν τίποτα στην εφορία, αφού εξάγουν παράνομα τα αφορολόγητα κέρδη τους. Αυτό όμως δεν είναι το χειρότερο. Τους καλοέμαθαν οι κυβερνήσεις τόσα χρόνια, ώστε αποθρασύνθηκαν και φορτώνουν τις τιμές για να βγάλουν από τους καταναλωτές περισσότερα αφορολόγητα κέρδη που τα στέλνουν στις έδρες των μητρικών τους.

Οι τιμές των περισσότερων προϊόντων των πολυεθνικών παραμένουν οι υψηλότερες στην Ε.Ε. Αυτά είναι συμπεράσματα του ινστιτούτου καταναλωτών, της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και του ΕΒΕΑ. Ενδεικτικά, έχουν καταγραφεί υψηλότερες τιμές έως και 96,5% στα είδη προσωπικής υγιεινής, 44,2% στα απορρυπαντικά, 38% στις μπίρες και έως 46,96% στα δημητριακά. Δεν φτάνει δηλαδή που όσα κερδίσουν θα είναι αφορολόγητα, διπλασιάζουν και τις τιμές τους. Υπάρχει μια παλιά παροιμία που λέει: «Το πρόβατο πολλές φορές το κουρεύεις και μία φορά το γδέρνεις», αλλά φαίνεται πως εμείς δεν εμπίπτουμε στη θυμοσοφία, αφού διαρκώς μας κλέβουν και μας γδέρνουν.

Και ενώ λοιπόν παγκοσμίως το μέσο περιθώριο κέρδους για αυτές τις εταιρείες είναι 12%, στη χώρα μας ξεκινά από 25% και μπορούμε να καταλήξουμε στη διαπίστωση ότι τα φορολογικά έσοδα σε ετήσια βάση με συντελεστη 26% θα προσέγγιζαν τα 2 δις. Και επειδή υπάρχει διαχρονικότητα της συγκεκριμένης πρακτικής τα τελευταία 20 χρόνια (και περισσότερα) αντιλαμβάνεστε πως τα χαμένα έσοδα είναι της τάξης των 40 δις, δηλαδή περίπου το 15% του χρέους μας.

Οι φτωχότεροι λοιπόν πολίτες της Ε.Ε. αγοράζουν τα προϊόντα ακριβότερα από τις άλλες χώρες, που τα πωλούν εταιρείες που δεν πληρώνουν σχεδόν καθόλου φόρο, υπό τη διαχρονική ανοχή των κυβερνήσεών μας. Δεν θα μπορούσα να φανταστώ πως αυτή η θρασύτατη μεθόδευση γινόταν (και γίνεται) χωρίς οι πολυεθνικές να έχουν τις πλάτες των διεφθαρμένων πολιτικών και του διεφθαρμένου πολιτικού συστηματος.

Και τι γίνεται με την αριστερή κυβέρνησή μας που πολιτεύτηκε με τη ρητορική της προστασίας των φτωχών και της πάταξης της φοροδιαφυγής; Στην αρχή ψέλλισε κάτι καταγγελτικά ο Βαρουφάκης με φανφαρονισμούς περί αποτελεσματικότητας ελέγχων εναντίον των ενδοομιλικών συναλλαγών και εξάλειψης των καρτέλ, και πλέον κανείς δεν συζητά τίποτα εκτός από το φορολογικό κυνήγι εναντίων των «πλουσίων», με εισοδήματα 20 και 30 χιλιάδων ευρώ ετησίως.

Θα περίμενε κανείς από έναν αριστερό πρωθυπουργό να φωνάξει στο γραφείο του τους διευθύνοντες συμβούλους των πολυεθνικών και να τους πει: «Ξέρετε... εγώ είμαι κομμουνιστής και τρελός και οπαδός του Μάο Τσε Τουγκ, θα σας δώσω διορία λίγων ημερών ώστε οι τιμές στα ράφια να πέσουν όσο ακριβώς είναι και στην Ιταλία, τη Γαλλία και τη Γερμανία. Επίσης θα σας τιμολογούν οι μητρικές σας όσο τιμολογούν τις θυγατρικές τους στην Ιταλία, τη Γαλλία και τη Γερμανία για να φορολογούνται τα κέρδη σας στη χώρα μου. Αν δεν συμβεί αυτό, θα στήσω ένα παρατηρητήριο τιμών που όταν σε ελάχιστο χρόνο θα βεβαιώνει παραβάσεις, σύμφωνα με το νόμο που θα περάσω, θα σας ρίχνω πρόστιμα πενταπλάσια του ετήσιου τζίρου σας. Αν έχετε αντιρρήσεις απευθυνθείτε στην ελληνική δικαιοσύνη και τα διοικητικά δικαστήρια για τα πρόστιμα. Σε 12 χρόνια από το ΣτΕ ίσως δικαωθείτε, αν και δεν το βρίσκω πιθανό. Όταν θα τελειώσω μαζί σας και με τα πρόστιμα που θα επιβάλω, θα νομίζετε πως σας πήδηξε τρένο...».

Αντί αυτού, η πρώτη και δεύτερη φορά αριστερά αναλώνει την αυστηρότητά της με εκδήλωση αυταρχικών προθέσεων, όπως έλεγχος σε σπίτια, νομοθετήματα κατάσχεσης τιμαλφών από θυρίδες και κατάρτηση περιουσιολογίου που πρέπει να περιγράφονται κοσμήματα, ακόμη και οι βέρες στα δάχτυλά μας, και εάν μεταφέρετε χίλια ευρώ από μία τράπεζα σε μία άλλη θα υποχρεωθείτε σε μακροσκελή περιγραφή στοιχείων μαζί με δήλωση πως δεν κάνετε ξέπλυμα μαύρου χρήματος!

Είχα κάποτε έναν καθηγητή που ήταν και μέντοράς μου, και συνήθιζε να μου λέει: «Θέλεις να μάθεις ποιος είναι ο πιο διεφθαρμένος; Παρατήρησε προσεκτικά αυτόν που είναι περισσότερο αυστηρός και σχολαστικός. Τα παίρνει από λίγους και για να κρύβει τα ίχνη του είναι με τους υπόλοιπους κέρβερος».