OYMΠΕΡΤΟ ΕΚΟ: Ο Σημειολόγος με την ιδιαίτερη σκέψη και τη σχολαστική ματιά

Του Νίκου Μόσχοβου

«Δημοκρατία δεν σημαίνει πως η πλειοψηφία έχει το δίκιο. Σημαίνει πως έχει το δικαίωμα να κυβερνάει»

Τάδε, έφη  ο αείμνηστος συγγραφέας,   Ουμπέρτο Έκο,  ο οποίος ανέπτυξε την δική του αγνωστική φιλοσοφία ανάγοντας τον αρνητισμό μαζί με την ειρωνική φιλοσοφημένη διάθεση  ως κύρια μορφή έκφρασης στη σημειολογία.

Θεωρείται και ήταν ο μεγαλύτερος σύγχρονος σημειολόγος του καιρού μας, ο οποίος «έφυγε» από τη ζωή σε ηλικία 84 ετών στις 16 Φεβρουαρίου 2016.

Η όλη βάση της  φιλοσοφικής σκέψης, που ανέπτυξε ο ίδιος,   ανάγεται  στο γεγονός ότι σε κάποια στιγμή της ζωής του έπαψε να πιστεύει στο Θεό  και στην Καθολική Εκκλησία. Αν και νομίζουμε  πως επηρεάστηκε βαθιά από τα όσα ερεύνησε κι έγραψε για τον  Θωμά τον Ακινάτη.

Ως άνθρωπος μιλούσε και έγραφε «έξω από τα δόντια», που είναι το χαρακτηριστικό των ανθρώπων, οι οποίοι  δεν πιστεύουν στην απόλυτη αλήθεια και  απεχθάνονται τις συνομωσίες.  Ως φιλόσοφος  μίλησε ανοικτά για την «εισβολή των ηλιθίων» στην κοινωνική και στη πολιτική σφαίρα.

Ήταν άπταιστος γνώστης των αρχαίων Ελληνικών κι άρα μπόρεσε – ως ένα βαθμό-  να κατανοήσει τη σημειολογία της Αρχαίας Ελλάδας. Στα γραπτά του γράφει  ανοικτά για τον υπεράνθρωπο της μάζας, αν και ουσιαστικά δεν πίστεψε ποτέ στην μαζική κουλτούρα, την οποία θεωρεί αντι-κουλτούρα.

Στο μυθιστόρημά του «Το όνομα του Ρόδου» ασχολείται ουσιαστικά με το αγαπημένο θεωρητικό ζήτημά του, τη Σχολαστική Μέθοδο, που κυριαρχούσε στον Μεσαίωνα.Ή μήπως τελικά κυριαρχεί παντού η Σχολαστική Μέθοδος ως πρακτική και στον 21ο αιώνα;

Χρησιμοποιώντας ο ίδιος διφορούμενους τίτλους  στα έργα του, κατόρθωσε να δημιουργήσει ένα αίνιγμα τελικά με  το τι πρέσβευε ο ίδιος για τη ζωή.

Στο έργο του, «Εκκρεμές του Φουκώ» χρησιμοποιεί όλη τη σύγχρονη ιστορία,  που ουσιαστικά την παρουσιάζει με την κίνηση του ομώνυμου πειράματος και τις ελεύθερες ταλαντώσεις του.

Χρησιμοποιώντας την ειρωνεία ως φιλοσοφική πραγματεία κατόρθωσε ν’ αναδείξει το πραγματικό πρόβλημα του καιρού μας, όταν είπε το απόφθεγμα  πως  «Οι κρίσεις πουλάνε καλά».

Ευχαριστούμε Ουμπέρτο Έκο για την μαγεία της σκέψης και της γραφής, που μας χάρισες …