Είναι η παγκοσμιοποίηση πλέον επικίνδυνη;

Του Κωνσταντίνου Βέργου*

Η εκλογή Τραμπ, φέρνει στο προσκήνιο την παγκοσμιοποίηση, καθώς ο Ντόναλτ Τραμπ είναι ηγέτης του φιλελεύθερου χώρου που έχει δεχτεί τα πυρά γραφειοκρατών των Βρυξελλών αλλά και Αμερικανών ηγετών, καθώς φαίνεται να αντιμάχεται την παγκοσμιοποίηση. Είναι άραγε η παγκοσμιοποίηση επικίνδυνη, ή παράγοντας ανάπτυξης;

Ο Ντοναλτ Τραμπ δεν είναι επαναστάτης. Είναι ένας Αμερικανός με κοινωνικές απόψεις συντηρητικές, σχεδόν ρατσιστικές. Όμως δεν είναι αυτός ο λόγος που φαίνεται απλά να του έδωσε την νίκη. Δεν έγιναν ξαφνικά οι Αμερικανοί πιο ξενοφοβικοί από ότι ήταν. Κάτι άλλο έχει αλλάξει. Και δεν αφορά μόνο τις ΗΠΑ, την μητρόπολη του καπιταλισμού.

Η ανθρωπότητα αυξανόμενα αρχίζει να αισθάνεται στο πετσί της, περιλαμβανομένων των εργαζομένων και επιχειρηματιών στις ΗΠΑ, της παγκοσμιοποίησης. Στην αρχή αυτό ήταν ωφέλιμο. Το όφελος από την παραγωγική εξάπλωση των πολυεθνικών εταιριών στις 5 ηπείρους οδηγούσε σε φτηνότερα προϊόντα , και σε δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, καθώς οι πολυεθνικές έμπαιναν σε νέες αγορές και αύξαιναν τον ανταγωνισμό. Για να προσλαμβάνουν στελέχη αύξαιναν μισθούς, ενώ αρχικά υπήρχε ποικιλία προϊόντων. Στην αρχή. Το κύμα εξαγορών και συγχωνεύσεων οδήγησε στην απίστευτη ισχυροποίηση των λίγων αυτών, 300 περίπου, εταιριών, που αφού εξαγόραζαν ντόπιες βιομηχανίες και εταιρίες υπηρεσιών, στην συνέχεια τις έκλειναν, ενώ η προνομιακή τους θέση, πλέον στην αγορά χρησιμοποιήθηκε ως άλλοθι για εκβιασμό τοπικών κοινωνιών, άλλων εταιριών και τώρα πλέον των ίδιων των κυβερνήσεων και των καταναλωτών.

Καθώς οι περισσότερες εγχώριες εταιρίες είχαν εξαγοραστεί και στη συνέχεια κλείσει, η εγχώρια αγορά εργασίας άρχισε να εξασθενεί. Τα τελευταία 20-30 χρόνια το όφελος από την παγκοσμιοποίηση δεν πήγαινε στον μέσο πολίτη. Ενώ για παράδειγμα το Αμερικάνικο, Αγγλικό, Γαλλικό, Γερμανικό ΑΕΠ αυξήθηκε, το όφελος δεν πέρασε στον πολίτη, μόνο στο ταμείο 300 εταιριών. Ας δούμε τι αγοράζει με τον μισθό του σήμερα ένα στέλεχος εταιρίας ή ένας ειδικευμένος εργάτης, και τι αγόραζε πριν 20 ή 30 χρόνια. Όλες οι δουλειές είναι κακοπληρωμένες. Οι μικρές εταιρίες επίσης δεν βγάζουν πλέον κέρδη τέτοια που υπήρχαν κάποτε. Εν ολίγοις η μεσαία τάξη έχει εξαφανιστεί. Έχουμε 300 μεγάλες εταιρίες και απέναντί τους, όλους τους άλλους, πολίτες και εταιρίες. Ακόμη και η μεγάλη εθνική αστική τάξη, δηλαδή οι βιομήχανοι κλπ. της κάθε χώρας επίσης έχουν καταστραφεί!

Οι αξιωματούχοι τόσο σε ΗΠΑ όσο και Ευρωπαϊκή Ένωση συχνά-πυκνά πιάνουν μετά την θητεία τους «καλοπληρωμένα πόστα» σε αυτές ακριβώς τις πολυεθνικές τις οποίες προηγουμένως είχαν οι ίδιοι εξυπηρετήσει μέσα από τη θέση τους στην κυβέρνηση. Ο Πολυεθνικός Κορπορατισμός έχει θριαμβεύσει. Οι Πολυεθνικές, με εφαλτήριο την πολεμική και οικονομική μηχανή των ΗΠΑ (πόλεμοι, εμπάργκο, οικονομικοί αποκλεισμοί) έχουν προωθήσει όχι απλά ατζέντες ανοιχτού εμπορίου, αλλά συμφωνίες πλήρους εκχώρησης κυριαρχικών δικαιωμάτων των χωρών σε πολυεθνικές εταιρείες!

Οι εφιαλτικές συμφωνίες Καναδά - ΗΠΑ - Ιαπωνίας - Βιετνάμ και άλλων 8 χωρών που ονομάζεται Trans-Pacific Partnership (TPP) η τρομακτική συμφωνία  TTIP και η CETA, οδηγούν στην διακυβέρνηση όλου του πλανήτη από τις 300 αυτές εταιρίες που θα μπορούν (αν υπογραφούν οι συμφωνίες) να μηνύουν οποιαδήποτε κυβέρνηση, καταναλωτή, πολίτη, απειλεί τα συμφέροντα τους και να παίρνουν...αποζημίωση από τις κυβερνήσεις!

Αυτό όμως δεν είναι αστική δημοκρατία.  Αυτό οδηγεί σε κατάρρευση τις εθνικές μικρές, μεσαίες και μεγάλες εταιρίες, που δημιουργούσαν το 99% των θέσεων εργασίας. Οδηγεί σε στρέβλωση, οικονομική και πολιτική, οδηγεί στο τέλος της δημοκρατίας. Αν αυτό θα το αλλάξει ο κάθε Τραμπ, είναι άγνωστο, ίσως ναι, ίσως όχι. Όμως ο κόσμος φαίνεται να έχει αντιληφθεί ότι άνθρωποι με στενές σχέσεις με τις πολυεθνικές ,σαν την Χιλαρι, Μπλαιρ, Μπαρόζο, γνωστοί και ως αχυράνθρωποι, δεν αποτελούν λύση, αλλά είναι κομμάτι από το πρόβλημα, αποτελούν ένα από τα κεφάλια του τρομακτικού ασπόνδυλου τέρατος, της Λερναίας Ύδρας, του πανίσχυρου διευθυντηρίου πολυεθνικών, που καταστρέφει τον καπιταλισμό, αλλά και την παγκόσμια οικονομία. Η εκλογή του Τραμπ, λοιπόν, και η παρολίγον εκλογή του Μπερνι Σαντερς στο Δημοκρατικό κόμμα, αποτελούν μια πρώτη νίκη των σκεπτόμενων πολιτών, μια μικρή φλόγα ελπίδας, ιδιαίτερα διότι εκδηλώνονται στην μεγαλύτερη δημοκρατία του πλανήτη, τις ΗΠΑ.

* Ο κ. Κωνσταντίνος Βέργος είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία.