Η επανάσταση της μπαγκέτας

Του Περικλή Κοροβέση

Κάνοντας ζάπινγκ για να βρω το κανάλι της Βουλής -το μόνο κανάλι που παρακολουθώ με ενδιαφέρον- έπεσα σε ένα πάνελ και από αρρωστημένη περιέργεια θέλησα να δοκιμάσω τα νεύρα μου. Κάποιοι κύριοι βρίζονταν ή μιλούσαν όλοι μαζί χωρίς να ακούγεται κανένας. Κάποια στιγμή έγινε ησυχία και έτσι άκουσα κάποιον κύριο, προφανώς βουλευτή, να λέει την άποψή του για το κίνημα των «κίτρινων γιλέκων». Δεν ξέρω σε ποιο κόμμα ανήκε.

Τώρα όλα τα κόμματα, πλην ΚΚΕ, έχουν τον ίδιο πολιτικό λόγο (ας το πούμε κατ’ ευφημισμόν έτσι). Αν από κάτω δεν πέσει λεζάντα, δεν αναγνωρίζεις την ταυτότητα του ομιλητή. Μόνο τα χοντρά καταλαβαίνεις. Αν κάποιος προπαγανδίζει τις κυβερνητικές θέσεις, σημαίνει ότι έχει κάποια οργανική σχέση με τον ΣΥΡΙΖΑ. Και τούμπαλιν με την αντιπολίτευση. Αποχρώσεις μηδέν οι επαγγελματίες πανελίστες.

Ο εν λόγω κύριος δεν μπορούσε να καταλάβει πώς για μια ασήμαντη αύξηση της τιμής των καυσίμων στη Γαλλία έγινε τέτοιος χαμός. Και το απέδωσε σε συνωμοσία σκοτεινών δυνάμεων που υποκινούν την άβουλη μάζα. Και άθελά σου κάνεις θλιβερές σκέψεις.

Αν οι εκπρόσωποι αυτού του λαού έχουν τέτοιο πνευματικό επίπεδο, τότε καταργείται ο πολιτικός λόγος και τη θέση του παίρνει ο τσαμπουκάς και η κοκορομαχία με στόχο τη φθορά του αντιπάλου. Πρωτοπόρος αυτής της σχολής είναι ο Αδωνις Γεωργιάδης, εκπρόσωπος ενός μεγάλου κυβερνητικού κόμματος που βρίσκεται σήμερα στην αντιπολίτευση και πιθανότατα αύριο στην κυβέρνηση. Και έτσι πάμε από τη Σκύλλα στη Χάρυβδη.

Ο κύριος τάδε λοιπόν αγνοούσε τα πάντα για τη Γαλλία και ως εκ τούτου, όπως συνηθίζεται στη χώρα μας, είχε έγκυρη γνώμη. Αγνοούσε πως η Γαλλία είναι και μια μεγάλη αγροτική χώρα. Και αυτό σημαίνει πολλά χωριά ή φάρμες έξω από χωριά. Τα πιο πολλά από αυτά δεν έχουν συγκοινωνία. Το αυτοκίνητο λοιπόν είναι είδος πρώτης ανάγκης. Πρέπει να το κινούν κάθε μέρα δέκα-δεκαπέντε χιλιόμετρα για να αγοράσουν τα απαραίτητα.

Ποια είναι τα απαραίτητα; Ζεστή μπαγκέτα -αν κρυώσει γίνεται λάστιχο- και εφημερίδα. Αρα η αύξηση της τιμής της βενζίνης ήταν αύξηση της τιμής του ψωμιού. Και η Γαλλία έχει μακρά παράδοση στους αγώνες για το ψωμί που είναι ένα είδος υλικής εθνικής συνείδησης.

Ο μεγάλος ερευνητής και πανεπιστημιακός Steven Kaplan αφιέρωσε ολόκληρη τη ζωή του σε έρευνα για τα είδη του γαλλικού ψωμιού (baguette, boule, batard).

Ο συγγραφέας θεωρεί πως το ψωμί για τους Γάλλους είναι ένα απόλυτο κοινωνικό γεγονός. Και παράλληλα αφηγείται την ιστορία της Γαλλίας. Μαζί με το ψωμί έρχονται και οι κραυγαλέες ανισότητες σε μια χώρα που έκανε πολλές επαναστάσεις για την ισότητα. Να μην απορούμε λοιπόν γιατί κατέβηκαν κατά δεκάδες χιλιάδες οι χωριάτες.

Η θεωρία της συνωμοσίας είναι μια αντιδραστική αντιμετώπιση μιας εξέγερσης ή επανάστασης. Η δημιουργία μιας επανάστασης δεν είναι έργο κάποιου επαναστατικού κόμματος ή κάποιας συνωμοτικής οργάνωσης. Είναι η ίδια η αδικία της κοινωνίας που την εκπροσωπεί και προσωποποιεί ο κάθε Λουδοβίκος ή Τσάρος και αυτοί πρέπει να θεωρηθούν οι βασικοί υπεύθυνοι, όσο και αν προσπάθησαν να την καταστείλουν με τα πιο βίαια μέσα.

Απάντηση στην αδικία είναι αυτοί που την πολεμούν με έναν τρόπο αυθόρμητο, ανοργάνωτο, όσο και αν υπάρχουν μεταξύ τους οργανωμένες δυνάμεις. Και δεν είναι έργο μιας τάξης, αλλά πολλών κοινωνικών στρωμάτων. Από πλούσιους αποστάτες της τάξης τους μέχρι το λούμπεν προλεταριάτο. Και αυτό είναι κάτι που δεν κατάλαβε ο Μαρξ.

Κανένα προλεταριάτο, ποτέ και πουθενά δεν έκανε καμία επανάσταση, ακόμα και όταν μετείχε μαζικά στις εξεγέρσεις και τις επαναστάσεις. Και αυτό συμβαίνει σήμερα στη Γαλλία. Οσοι ακόμα πιστεύουν στην αλλαγή και ανατροπή του υπάρχοντος άδικου κοινωνικού συστήματος, πρέπει να μελετήσουν αυτό το κίνημα που είναι συγγενικό με όλες τις προηγούμενες ιστορικές επαναστάσεις. Συνήθως φτάνει σε μας η μυθολογία τους και όχι η πραγματική ιστορία τους.

Κατά κανόνα οι πολιτικές ηγεσίες εμφανίζονται μετά. Και όχι πάντα για καλό. Οι μπολσεβίκοι, όσο και αν πάλεψαν για την επανάσταση, τη βρήκαν έτοιμη. Αλλοι την είχαν κάνει. Και την πήραν από αυτούς που την έκαναν με πραξικόπημα εξοντώνοντας όλες τις άλλες επαναστατικές δυνάμεις. Θα μπορούσαμε να λέγαμε αντεπανάσταση; Ιδού ένα ερώτημα που πρέπει να μπει τώρα που χάσαμε τις ψευδαισθήσεις μας.

Τι κατάληξη μπορεί να έχει η εξέγερση των «κίτρινων γιλέκων»; Αυτή που είχαν όλα τα αυθόρμητα λαϊκά κινήματα. Το προηγούμενο κίνημα, το Nuit Debout, δεν άφησε τίποτα γιατί δεν αυτοοργανώθηκε. Και απ’ ό,τι γνωρίζουμε δεν φαίνεται πως και αυτό το κίνημα έχει κάποια, έστω στοιχειώδη, αυτοοργάνωση. Από σήμερα κατεβαίνουν στους δρόμους και τα μεγάλα συνδικάτα και η Γαλλία θα παραλύσει και το κίνημα θα χάσει τον πρωταγωνιστικό του ρόλο.

Για τον Μακρόν υπάρχουν δύο λύσεις: να διαπραγματευτεί με τα συνδικάτα και να κάνει παραχωρήσεις -υπάρχει το προηγούμενο του Μάη του ‘68- και το κίνημα να υποχωρήσει ή να κηρύξει εκλογές τις οποίες πιθανότατα θα κερδίσει η Λεπέν. Οπότε η πιο πιθανή λύση είναι διαπραγματεύσεις και αναστολή του κινήματος. Αλλά η δημοκρατία του δρόμου θα έχει λειτουργήσει.