Tο ντίζελ, που είναι η αφορμή

Γράφει η  Λώρη Κέζα

Ξεκίνησε από την τιμή της βενζίνης αλλά ήταν μόνο η αφορμή. Η Γαλλία έχει να ζήσει τέτοια εξέγερση, τέτοιες ταραχές, ακριβώς μισό αιώνα. 

Υποτίθεται ότι οι ιδιοκτήτες οχημάτων αγανάκτησαν με την τιμή των καυσίμων κίνησης και βγήκαν στο δρόμο φορώντας αυτό το κίτρινο γιλέκο που υπάρχει υποχρεωτικά σε κάθε αυτοκίνητο για περίπτωση ανάγκης. Υποτίθεται. Η κρίση είναι πολύ πιο βαθιά και θίγει θεμελιώδεις αξίες της Γηραιάς Ηπείρου. 

Η Ευρώπη του εικοστού πρώτου έγινε η ήπειρος των μεγάλων ανισοτήτων, η ήπειρος των φτωχών και των απέλπιδων. Όπως και οι Έλληνες Αγανακτισμένοι, έτσι και οι διαδηλωτές της Γαλλίας αδυνατούν να τα βγάλουν πέρα, να έχουν μια κανονική ζωή. Είναι άνθρωποι που δυσκολεύονται να πληρώσουν τους λογαριασμούς, που μετρούν τα φραγκοδίφραγκα στο τέλος του μήνα. Είναι η μεσαία τάξη που εξαφανίζεται βίαια και αντιδρά βίαια σε αυτήν την προοπτική εξαφάνισης. Κάτι έχει γίνει λάθος στη διανομή του πλούτου ενώ ταυτόχρονα ο ευρωπαϊκός πλούτος μειώνεται. 

Μια νέα οικονομία αναπτύχθηκε στην Κίνα αλλά ουδείς αντέδρασε προληπτικά ούτε ελήφθησαν μέτρα. Η Κίνα είναι ένας από τους λόγους της πτώσης, σίγουρα όχι ο μόνος, σίγουρα ενδεικτικός. Θυμόμαστε τα κόλπα που χρησιμοποιήθηκαν για να αποφύγουν δασμούς. Έφτανε ένα κοντέινερ γεμάτο αριστερά παπούτσια ως δείγματα. Το επόμενο κοντέινερ έφτανε γεμάτο δεξιά παπούτσια, άρα όλα τα ζευγάρια που προέκυπταν πωλούνταν τελικά χωρίς δασμούς. Φτιαγμένα από σκλάβους. Ακόμα και αυτό το προσπέρασε η Ευρώπη, ότι οτιδήποτε φοράμε, οτιδήποτε αγγίζουμε από κινεζικό εργοστάσιο είναι κατασκευασμένο με πόνο, είναι κατασκευασμένο εκεί που δεν υπάρχουν δικαιώματα. Οι εργάτες κοιμούνται σε κρεβάτια με βάρδιες, οκτώ ώρες, σηκώνεται ο ένας, ξαπλώνει ο άλλος, ούτε σπίτι ούτε τίποτα, μόνο δουλειά με μισθό ψίχουλα και κανένα δικαίωμα. 

Όσο μικραίνει η ευρωπαϊκή οικονομία τόσο μεγαλώνουν οι ανισότητες. Για κάθε κράτος υπάρχουν λίστες, για τα έξοδα διαβίωσης. Το περίφημο «καλάθι της νοικοκυράς», τα έξοδα στέγασης, τα έξοδα για φως, νερό, τηλέφωνο. Σε κανένα ευρωπαϊκό κράτος ο βασικός μισθός δεν επαρκεί για να καλυφθούν αυτά τα βασικά, τα αναγκαία. Κι αν καλύπτονται τα αναγκαία, για τα υπόλοιπα, για την κατανάλωση, οι χαμηλόμισθοι καταλήγουν στις φτηνές απομιμήσεις, δηλαδή στα κινέζικα. Οπότε κλείνουν μικρές παραγωγικές μονάδες. Δεν υπάρχουν πια μικρές βιοτεχνίες εκτός από εκείνες που κατασκευάζουν είδη πολυτελείας. Συμβαίνει και στην Ελλάδα, όπως και στη Γαλλία και την Ιταλία και την Ισπανία. Κάποιος που φτιάχνεις ας πούμε τσάντες, τις πωλεί σε τιμές υψηλότερες του βασικού μισθού. Μια τσάντα ένας μισθός, αυτή είναι η αναλογία. Οι πελάτες oλίγοι, από μια ολιγαρχία που διασώζεται όσο ο Ευρώπη καταρρέει. Και τα μεγάλα εργοστάσια πωλούνται σε ξένες εταιρείες. Οι αυτοκινητοβιομηχανίες για παράδειγμα περνούν η μια μετά την άλλη σε εταιρείες που δεν είναι ευρωπαϊκές. 

Το κίνημα των γιλέκων όπως και το κίνημα των αγανακτισμένων εξεγείρεται ενάντια στην επέκταση της φτώχειας. Κοινό χαρακτηριστικό είναι η αυτονόμηση από τα κόμματα, κάτι που διαφεύγει από την ανάλυση των ευρωπαϊκών κομμάτων. Εστιάζουν στην ακροδεξιά και στην προσπάθεια των ακραίων να προσελκύσουν μέλη. Δεν είναι όμως αυτό το νόημα της εξέγερσης. Άφωνος ο πολιτικός κόσμος γίνεται παρατηρητής των εξελίξεων χωρίς να αρθρώνει πρόταση. Ποια είναι άραγε η πρόταση για την ανάκαμψη, ποια είναι η πρόταση που θα διασφαλίζει αυτά τα βασικά που κέρδισε η Ευρώπη μετά τη Γαλλική Επανάσταση; Η Ευρώπη ήταν και πρέπει να παραμείνει ανθρωποκεντρική αλλά φαίνεται να λείπουν τα εργαλεία για κάτι τέτοιο. Ξεκινά μια νέα εποχή και όλα δείχνουν ότι ο πολιτικός κόσμος ήταν απροετοίμαστος.