Μέτρα Οικοδόμησης (ποιας;) Εμπιστοσύνης

Του Δημήτρη Μηλάκα

Ξεκινούν σήμερα Δευτέρα στην Αθήνα  οι συζητήσεις Ελλήνων και Τούρκων  στρατιωτικών και διπλωματικών παραγόντων για την υιοθέτηση Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ). Το ζητούμενο των ΜΟΕ είναι η συμφωνία επί  συγκεκριμένων συμπεριφορών προκειμένου να περιοριστούν οι πιθανότητες να ξεσπάσει θερμό στρατιωτικό επεισόδιο μεταξύ των δύο χωρών.

Καθ ότι Ελλάδα και Τουρκία έχουν μετά την κρίση του 1987 (Παπούλιας- Γιλμάζ, οι υπουργοί εξωτερικών τότε των δύο χωρών) έχουν υιοθετήσει ΜΟΕ τα οποία έκτοτε  έχουν εμπλουτιστεί και ανανεωθεί το ερώτημα για την σκοπιμότητα των σημερινών συνομιλιών είναι προφανές: τι έχει διαταράξει την εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο χωρών για να πρέπει να αποκατασταθεί και πάλι;

Η απάντηση έχουμε την εντύπωση είναι προφανής και συνάγεται από την κατάφορη παραβίαση των ΜΟΕ που μέχρι τώρα οι δύο πλευρές έχουν συμφωνήσει εδώ και χρόνια. Για παράδειγμα μεταξύ των συμπεφωνημένων είναι:

Οι δύο χώρες δεσμεύονται να μην προβούν σε μονομερείς ενέργειες (επέκταση χωρικών υδάτων για παράδειγμα) οι οποίες θίγουν συμφέροντα της άλλης πλευράς

Ελλάδα και Τουρκία έχουν συμφωνήσει να αποφεύγουν δέσμευση μεγάλων θαλάσσιων περιοχών επί μεγάλο χρονικό διάστημα για πραγματοποίηση ασκήσεων

Εχει συμφωνηθεί επίσης να μην πραγματοποιούνται ασκήσεις κατά περιόδους εθνικών ή θρησκευτικών εορτών στις δύο χώρες

Τέλος, συμφωνημένο είναι ότι δεν θα πραγματοποιούνται ευρείας κλίμακας στρατιωτικές δραστηριότητες κατά τους τουριστικούς καλοκαιρινούς μήνες.

Τα τελευταία χρόνια, όλα αυτά παραβιάζονται συστηματικά από την τουρκική πλευρά. Επιπρόσθετα, σήμερα που ξεκινούν οι συνομιλίες για τα ΜΟΕ η Τουρκία έχει υπονομεύσει το αναζητούμενο (υποτίθεται) κλίμα εμπιστοσύνης ως εξής:

Ανακοίνωση Ερντογάν (προχτές) σύμφωνα με την οποία η Τουρκία θα προχωρήσει με το τρίτο πλωτό γεωτρύπανο γεωτρήσεις νότια της Κρήτης

Κατάθεση στον ΟΗΕ της Συμφωνίας Τουρκίας- Λιβύης για την οριοθέτηση της μεταξύ τους ΑΟΖ η οποία αγνοεί την ύπαρξη και τα δικαιώματα των ελληνικών κατοικημένων νησιών, Καστελόριζου, Ρόδου, Καρπάθου και Κρήτης

Καθημερινές χαμηλές υπερπτήσεις τουρκικών μαχητικών πάνω από κατοικημένα ελληνικά νησιά στο ανατολικό Αιγαίο

Δεσμεύσεις επαναλαμβανόμενες μεγάλων θαλάσσιων περιοχών στο κεντρικό Αιγαίο και νότια Καστελόριζου και Ρόδου.

Καθώς όλες αυτές οι τουρκικές ενέργειες επαναλαμβάνονται με συνέπεια και ένταση τα τελευταία δύο χρόνια, το συμπέρασμα που εξάγεται είναι ότι η Αγκυρα έχει, όπως δημόσια άλλωστε δηλώνουν κορυφαίοι παράγοντες της τουρκικής κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης, προχωρήσει στην πολιτική επιλογή της συνολικής αμφισβήτησης των Συνθηκών που ορίζουν την ύπαρξη και την σχέση γειτονίας των δύο χωρών.

Ως εκ τούτου, ένα ακόμη  συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι ο στόχος της Αγκυρας στις σημερινές συζητήσεις για ΜΟΕ είναι προφανής: η δημιουργία «συμφωνίας» για υιοθέτηση Μέτρων και συμπεριφορών προς την κατεύθυνση αναθεώρησης των Συνθηκών που ρυθμίζουν τις σχέσεις των δύο χωρών.

Με πιο απλά λόγια, στόχος της Αγκυρας είναι μέσω των ΜΟΕ η δημιουργία μιας ατμόσφαιρας συνδιαχείρισης των θαλάσσιων περιοχών του Αιγαίου και της νοτιοανατολικής Μεσογείου. Δηλαδή, η Αγκυρα επιδιώκει να αποσπάσει τη «σιωπηρή» συμμόρφωση της ελληνικής κυβέρνησης με τη σημερινή πραγματικότητα την οποία η τουρκική ισχύς θεωρεί ότι μπορεί να επιβάλλει στην περιοχή σε βάρος των ελληνικών συμφερόντων.

…Αν, λοιπόν, οι τουρκικοί στόχοι στην συζήτηση για τα ΜΟΕ είναι προφανείς, προκύπτει ένα ακόμη ερώτημα: Ποιοι είναι, άραγε, οι στόχοι της ελληνικής πλευράς; Υπάρχουν;…