Δαρβίνος ή ξερό ψωμί

γράφει η  Νόρα Ράλλη

Και μετά σου λέει «δεν καταλαβαίνουν». Οχι ότι τα ’χω σε υπόληψη - σε καμία υπόληψη δεν τα ’χω. Ούτε ποτέ μου ξύπνησαν το μητρικό φίλτρο. Το ηρωδικό, ναι. Ακριβώς επειδή πάντα είχα μέσα μου ισχυράν την πίστιν ότι καταλαβαίνουν τα πάντα: και πολύ καλά ξέρουν τι κάνουν και γιατί το κάνουν, τα σκασμένα. Ούτε να τους κρυφτείς μπορείς ούτε να τα ξεγελάσεις.

Τις προάλλες μια φίλη, που το μητρικό ξύπνησε μέσα της και έκανε δυο από δαύτα, με παρακάλεσε να κρατήσω για λίγη ώρα ένα από τα δαύτα της. Αγοράκι, 8 ετών. Ενεκα που τους φίλους τούς διαλέγουμε και δεν τους παραβλέπουμε ακόμη κι αν κάνουν παιδιά, δέχτηκα. Κάθομαι το λοιπόν εκεί κοντά (σε απόσταση ασφαλείας πάντα – για μένα εννοώ) και το κοιτάω να παίζει. Ησύχασα κάπως, γιατί φαντάστηκα ότι τα πάω μια χαρά και αρκεί να είμαι εκεί και φτάνει. Ελα όμως που κάποια στιγμή γυρνάει και τι μου λέει;

«Το ήξερες εσύ ότι όταν εξαφανίστηκαν οι δεινόσαυροι, οι μόνοι που απέμειναν ζωντανοί ήταν κάτι μικροί, πιο μικροί και από ποντίκια, που δεν κάνανε αυγά, αλλά μωράκια;»... Κάγκελο η δικιά σου! Πού οι καιροί που τα αγοράκια της τότε ηλικίας μου τα ενδιέφεραν μόνο ο Τζι Αϊ Τζο, άντε και κάποιοι ήρωες της λογοτεχνίας; Θα ξεχάσω εγώ τον Σπύρο, που για τέσσερα χρόνια, κάθε Απόκριες, ντυνόταν την ίδια στολή –Ρομπέν των Δασών!– που τόσο θαύμαζε; Εντάξει, του έκανε κιόλας, καθώς άργησε κάπως να ψηλώσει, αλλά τον θαύμαζε κιόλας. Αρχισα να αναπολώ τις εποχές που η πολεμική προπαγάνδα των ΗΠΑ είχε εμποτίσει τα μυαλά των παιδιών, άντε και κανένας λαϊκός επαναστάτης – ένεκα που έμενα σε λαϊκή συνοικία, είχαμε και κομμουνιστές δασκάλους και κάπως διαβάζαμε και κλασική λογοτεχνία... Αλλά, οι δεινόσαυροι;

Και να ’ταν μόνο οι δεινόσαυροι, καλά θα ’ταν. Αλλά το σκασμένο μού ανέλυσε τη θεωρία του Δαρβίνου σε μία ερώτηση. Γιατί πράγματι, μόνο κάτι μικροσκοπικά ζωάκια σώθηκαν τότε και αυτό γιατί ήταν εξελιγμένα, δηλαδή θηλαστικά. Τουτέστιν, «έκαναν μωράκια και όχι αυγά».

Και επειδή ο θεός υπάρχει και με μισεί, την επόμενη ακριβώς μέρα ήμουν καλεσμένη να μιλήσω σε ένα φόρουμ εμπόρων και επιχειρήσεων. Συντονισμό θα έκανα δηλαδή, γιατί μήτε έμπορος είμαι, μήτε επιχειρηματίας. Ελα όμως που είμαι Φυσικός και η τρίχα μου σηκώθηκε με αυτά που άκουσα. Οι λέξεις-κλειδιά, σε όλες ανεξαιρέτως τις ομιλίες, ήταν: ευελιξία, προσαρμοστικότητα, μετασχηματισμός. Και φράση, η εξής μία: «Cash is not the gold. Data is the gold!». Με κατάλαβες; Δεν είναι το χρήμα χρυσός. Τα δεδομένα είναι «χρυσός». Οποιος έχει δεδομένα για πελάτες, να κάνει ένα βήμα μπροστά! (χαζοί είναι η google και το fb που τα μοσχοπουλάνε;)

Αλλά εκεί που τσουτσούρισε το μέσα μου ήταν όταν άκουσα: «Δεν είναι θέμα επιλογής. Είναι θέμα προσαρμογής! Το είπε και ο Δαρβίνος. Ποιοι επιβιώνουν; Οσοι προσαρμόζονται στις αλλαγές!».

Πες μου τώρα, μετά από όλα αυτά, τι έπρεπε να απαντήσω εγώ στο 8χρονο, που μεγαλώνει σε έναν κόσμο που μετράει μόνο ως «δεδομένα» και όπου η δαρβινική θεωρία, που ήδη γνωρίζει (έστω και χωρίς να το ξέρει), έχει παραμορφωθεί από τους δεδομένους;

Γιατί όλοι τούτοι κάνουν, εντελώς ενσυνείδητα, ένα σοβαρό λάθος. Που δεν είναι ακριβώς λάθος (γι’ αυτό και το πλασάρουν με άνεση), όσο επικίνδυνη –πολύ επικίνδυνη– παραμόρφωση. Ναι μεν ο Δαρβίνος θεμελίωσε πως η εξελικτική αλυσίδα βασίζεται στην προσαρμοστικότητα των ειδών, αλλά (αχ αυτό το «αλλά» που πάντα ξεχνάμε)... Αλλά σήμερα, δεν επιβιώνει όποιος προσαρμόζεται. Επιβιώνει ο ισχυρότερος. Οχι ο ικανότερος. Ο έχων. Οχι μόνο ο έχων. Ο έχων πολλά. Πάρα πολλά, πολύ περισσότερα από όσα όλοι οι άλλοι μαζί.

Ο κοινωνικός δαρβινισμός έγινε όργανο φασιστών και αποικιοκρατών. Είναι όμως ο οικονομικός δαρβινισμός που πλέον μας σερβίρεται κάθε πρωί ως «πρωτεϊνούχο» ή μάλλον «προνομιούχο» ρόφημα και τον καταπίνουμε αμάσητο, μικροί μεγάλοι.

Κατευθείαν σήκωσα το τηλέφωνο: «Μαράκι, κλείσε μου εκ νέου ραντεβού με τον μικρό. Πρέπει να του μιλήσω κατεπειγόντως!».