«Βράζει» η ανατολική Μεσόγειος – Τα ελληνοτουρκικά, τμήμα του μεγάλου ενεργειακού «παιχνιδιού» στην περιοχή

γράφει ο Δημήτρης  Μηλάκας

Αυτήν την εβδομάδα που «τρέχει», στην Αθήνα εξελίχθηκε η συζήτηση μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων αξιωματούχων για την υιοθέτηση Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ). Τα ΜΟΕ αποτελούν συμπεφωνημένες συμπεριφορές, οι οποίες, εφόσον τηρούνται, συμβάλλουν στην αποφυγή παρεξηγήσεων και ανεξέλεγκτης κλιμάκωσης στρατιωτικών ενεργειών.

Ωστόσο, την ίδια στιγμή που οι δύο αντιπροσωπείες συζητούσαν στην Αθήνα αναζητώντας υποτίθεται τη διαδικασία για την αποκλιμάκωση της έντασης, η τουρκική πλευρά συνέχισε με αμείωτη ένταση την τακτική τής έμπρακτης αμφισβήτησης ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Όλες αυτές τις μέρες (από τη Δευτέρα 17 Φεβρουαρίου) που εξελίσσονται οι συζητήσεις για τα ΜΟΕ η τουρκική πλευρά:

1. Συνέχισε τις πτήσεις πάνω από ελληνικά κατοικημένα νησιά στο κεντρικό και νότιο Αιγαίο.

2. Εξέδωσε μια ντουζίνα Νavtex για πραγματοποίηση ασκήσεων στο Αιγαίο (δυτικά της Χίου και της Λέσβου) καθώς και σε θαλάσσιες περιοχές νότια και μεταξύ Ρόδου και Καστελόριζου.

3. Έδωσε στον τουρκικό Τύπο (εφημερίδα «Yeni Şafak») πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες είναι έτοιμη η πρώτη αποστολή του «Oruc Reis» ανατολικά και νότια της Κρήτης, προκειμένου να ξεκινήσει έρευνες για φυσικό αέριο.

Οι… να τα βρούμε

Παρ’ όλα αυτά, στην Αθήνα συγκεκριμένοι κύκλοι επιδιώκουν τη δημιουργία ενός κλίματος εφησυχασμού, είτε γιατί εκτιμούν ότι η Άγκυρα είναι διατεθειμένη να αποκλιμακώσει την πίεση είτε γιατί θεωρούν ότι η χώρα δεν έχει τις απαιτούμενες δυνατότητες να αποτρέψει ενδεχόμενες δυναμικά προκλητικές τουρκικές κινήσεις και ως εκ τούτου το μόνο της καταφύγιο είναι η αναζήτηση προστασίας μέσω του Διεθνούς Δικαίου.

Έτσι, λοιπόν, τις προηγούμενες μέρες πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα δύο εκδηλώσεις, οι οποίες, αν μη τι άλλο, αποτυπώνουν τη διάθεση των φορέων και προσώπων που τις οργάνωσαν να συζητήσουν για τις τουρκικές προκλητικές απαιτήσεις.

Στη μία εκδήλωση υπό την αιγίδα του ΕΛΙΑΜΕΠ οι συμμετέχοντες – και ειδικά η Ντόρα Μπακογιάννη και ο Γιώργος Παπανδρέου – συμφώνησαν ότι όλα μπορούν να λυθούν με την Τουρκία, με διάλογο.

Η δεύτερη εκδήλωση οργανώθηκε από το «Δίκτυο» της Άννας Διαμαντοπούλου, που πέτυχε να φέρει στο ίδιο τραπέζι τους πρεσβευτές των ΗΠΑ, του Ισραήλ και της Τουρκίας. Και οι τρεις διπλωμάτες κινήθηκαν στο γνωστό πλαίσιο που ορίζεται από τις πάγιες θέσεις που διατυπώνουν οι χώρες τους.

Έτσι, λοιπόν, ο Αμερικανός πρεσβευτής ζήτησε «σταθερότητα», ενώ ο Τούρκος ομόλογός του υπογράμμισε ότι η χώρα του δεν θα δεχτεί τετελεσμένα και συμφωνίες «από την πίσω πόρτα» και συμπλήρωσε ότι η Τουρκία για να υποστηρίξει «την ειρήνη και σταθερότητα στην περιοχή, χρησιμοποιεί διπλωματικά, στρατιωτικά και πολιτικά εργαλεία». Από την πλευρά του ο Ισραηλινός πρεσβευτής στην Αθήνα υποστήριξε ότι η Ελλάδα έχει σημαντικό ρόλο να παίξει στην περιοχή.

Στην εν λόγω συζήτηση ο βουλευτής της Ν.Δ. Κ. Καιρίδης συνόψισε το κυρίαρχο πνεύμα κατευνασμού της Τουρκίας που διατρέχει την κυβέρνηση και γενικότερα το ελληνικό πολιτικό σύστημα. «Η Τουρκία», είπε ο Καιρίδης, «ως παράκτιο κράτος στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο, έχει δικαιώματα. Ίσως όχι αυτά που πιστεύει, αλλά έχει δικαιώματα».

Χωρίς σχέδιο

Ο πρώην ΥΕΘΑ και επίτιμος Α/ΓΕΕΘΑ Ευάγγελος Αποστολάκης, ο οποίος συμμετείχε στην εν λόγω συζήτηση, επιχείρησε να περιγράψει το πρόβλημα που έχει να αντιμετωπίσει η Αθήνα στη σφαιρική του διάσταση.

«Δεν μπορεί να συζητάμε για Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και την ίδια ημέρα να γίνονται υπερπτήσεις και παραβιάσεις… Δεν μπορεί να θέτουμε το θέμα των παραβιάσεων στις συζητήσεις και να μας απαντούν ποιες παραβιάσεις. Να συζητάμε, αλλά πρέπει να υπάρξει κάποια βάση στη συζήτηση που κάνουμε» είπε ο Αποστολάκης.

Ο Ευάγγελος Αποστολάκης είπε ακόμη ότι προφανώς υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους πρέπει να βρεθούν λύσεις, αλλά επισήμανε ότι η πραγματικότητα και οι δυσκολίες που υπάρχουν είναι δεδομένες. Απαντώντας στα όσα επικαλέστηκε ο Καιρίδης που εκθείασε τη συμφωνία του Ελσίνκι και τον «αρχιτέκτονά» της, όπως είπε, Κώστα Σημίτη (ήταν παρών στην εκδήλωση), ο τέως υπουργός Άμυνας υπενθύμισε ότι η Τουρκία αντιμετωπίζει σήμερα τελείως διαφορετικά την κατάσταση και τη θέση της στην περιοχή.

Ευρωπαϊκή ανάμειξη

Οι τουρκικές απαιτήσεις στην ανατολική Μεσόγειο, ειδικά στην περιοχή της Λιβύης, υποχρεώνουν και την Ευρωπαϊκή Ένωση σε μια πιο άμεση ανάμειξη, καθώς η διανομή των κοιτασμάτων στην περιοχή δεν αφήνει αδιάφορες τις μεγάλες χώρες (Γαλλία, Ιταλία) του ευρωπαϊκού Νότου.

Η ιταλική εφημερίδα «La Repubblica» σε δημοσίευμά της επισημαίνει τον κίνδυνο μιας σύγκρουσης Ευρώπης – Τουρκίας. Το ρεπορτάζ της ιταλικής εφημερίδας αφορά τη νέα αποστολή της Ε.Ε., η οποία εγκρίθηκε την περασμένη Τρίτη με στόχο την τήρηση του εμπάργκο όπλων στη Λιβύη.

Η «La Repubblica» υπογραμμίζει ότι «το κύριο μέτωπο της νέας αποστολής θα είναι η ανατολική Μεσόγειος. Μια περιοχή ήδη τρομερά “ζεστή”, εξαιτίας των παράνομων τουρκικών πετρελαϊκών ερευνών». Η εφημερίδα σημειώνει ότι «ακριβώς λόγω τού ότι τα όπλα στη Λιβύη δεν τα παραδίδουν διακινητές, αλλά κράτη – από την Τουρκία μέχρι τα Εμιράτα, την Αίγυπτο και το Κατάρ –, η νέα ευρωπαϊκή αποστολή θα πρέπει να βασιστεί σε μεγάλα πλοία, αναγνωριστικά αεροσκάφη και σε δορυφόρους κατασκοπίας».

Στην εν λόγω ευρωπαϊκή αποστολή θα πρέπει να σημειωθεί ότι έχει ήδη εκδηλωθεί η ελληνική προθυμία για συμμετοχή. Για την ώρα δεν είναι γνωστά τα στρατιωτικά μέσα που η Ελλάδα είναι διατεθειμένη να προσφέρει για χάρη της ευρωπαϊκής εμπλοκής στη σύγκρουση η οποία εξελίσσεται στη Λιβύη. Ωστόσο, σύμφωνα με αποκάλυψη της εφημερίδας «Ριζοσπάστης», η ελληνική κυβέρνηση ετοιμάζεται να αποστείλει πολιτικό προσωπικό για στελέχωση των ευρωπαϊκών κλιμακίων που βρίσκονται στη Λιβύη.

Συγκεκριμένα, όπως αποκαλύπτει ο «Ριζοσπάστης», με έγγραφό του το υπουργείο Εσωτερικών, ειδικότερα της Γενικής Διεύθυνσης Ανθρώπινου Δυναμικού Δημόσιου Τομέα, με ημερομηνία 13.2 και θέμα «Ανακοίνωση προκήρυξης θέσεων σε Αποστολή ΚΠΑΑ EUBAM Libya», ενημερώνει ότι η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ – όργανο της Ε.Ε.) «με την από 03.02.2020 επιστολή της, προκηρύσσει θέσεις στη μη στρατιωτική Αποστολή ΚΠΑΑ EUBAM Libya, οι οποίες θα πληρωθούν με απόσπαση στελεχών εθνικών Διοικήσεων των κρατών – μελών (seconded) και σε ορισμένες περιπτώσεις, εναλλακτικά, με σύναψη σύμβασης (contracted)». Ως προθεσμία υποβολής αιτήσεων τίθεται η 24η Φεβρουαρίου…

Καλά… ξεμπερδέματα.