Η 11η Σεπτεμβρίου της Ευρώπης. Και μετά;

Του Στέλιου Κούλογλου

Aν για την Γαλλία και την Ευρώπη υπάρχει κάτι αντίστοιχο της 11ης Σεπτεμβρίου, όταν το 2001 σημειώθηκε η πολύνεκρη τρομοκρατική επίθεση στο έδαφος των ΗΠΑ, αυτό δεν ήταν το έγκλημα στο Charlie Hebdo τον περασμένο Ιανουάριο: άλλωστε τότε τα θύματα δεν ήταν παρά μια χούφτα σκιτσογράφοι που υποτίθεται ότι προκαλούσαν τους φανατικούς ισλαμιστές κάνοντας χιούμορ με τον Μωάμεθ. Στην Γαλλία η ζωή επανήλθε γρήγορα σε κανονικούς ρυθμούς και τα γαλλικά αεροπλάνα συνέχισαν να βομβαρδίζουν στη Συρία. Αυτή τη φορά, μετά το  βράδυ της Παρασκευής 13ης Νοεμβρίου και το μακελειό εκατοντάδων πολιτών που κάθονταν σε ένα καφέ ή παρακολουθούσαν μια συναυλία, κανείς δεν μπορεί να αισθάνεται ασφαλής. Όχι μόνο στο Παρίσι, αλλά και στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Μόνο το γεγονός ότι ο πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ έσπευσε να κηρύξει την χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, κλείνοντας τα σύνορα και απαγορεύοντας προσωρινά την κυκλοφορία στη πρωτεύουσα, δείχνει την ιστορική διάσταση της επίθεσης: η κατάσταση έκτακτης ανάγκης έχει επιβληθεί στη χώρα μόνο 3 φορές μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου: το 2005, μετά την εξέγερση στα προάστια του Παρισιού, και στη διάρκεια του πολέμου της Αλγερίας το 1958 και το 1961, όταν και σημειώθηκε "το πραξικόπημα των στρατηγών" με στόχο την ανατροπή του  προέδρου Ντε Γκωλ. 

Αν η απάντηση της γαλλικής ηγεσίας είναι παρόμοια με αυτή της αμερικανικής το 2001, τότε δεν έχουμε δει τίποτα ακόμη. Γιατί η  11η του Σεπτέμβρη του 2001 είχε καταστροφικές συνέπειες για ολόκληρο τον πλανήτη : στις ΗΠΑ, αλλά και σε όλο τον κόσμο σε μικρότερο βαθμό, περιορίστηκαν οι ατομικές ελευθερίες, θεσμοθετήθηκε η παρακολούθηση των πολιτών και άνοιξε η κόλαση του Γκουαντάναμο . Με πρόσχημα την καταπολέμηση της τρομοκρατίας ξεκίνησαν οι πόλεμοι  και οι εισβολές στο Αφγανιστάν και το Ιράκ. Αυτές με την σειρά τους δημιούργησαν τον Φρανκενστάιν- Ισλαμικό Κράτος, που ανδρώθηκε με τις επεμβάσεις στη Συρία, για να αναλάβει ξεδιάντροπα την ευθύνη των χθεσινών επιθέσεων στο Παρίσι.

Αν με την σειρά της η γαλλική κυβέρνηση περιορίσει και αυτή τις ατομικές ελευθερίες, θα έχει σκάψει τον ίδιο της τον λάκκο: σε αυτές τις περιπτώσεις οι ψηφοφόροι αναθέτουν την δουλειά σε αυτόν που ξέρει την κάνει καλύτερα. Η Μαρίν Λε Πεν, η πρόεδρος του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου και υποψήφια πρόεδρος της Γαλλίας, τρίβει ήδη τα χέρια της.

Όμως η απάντηση που θα δώσει η Γαλλία θα παίξει καθοριστικό ρόλο και για τις εξελίξεις σε ολόκληρη την Ευρώπη, που συγκλονίζεται από την κρίση των προσφύγων. Η επίθεση πρόκειται να ενισχύσει παντού την ακροδεξιά και την ισλαμοφοβία, περιπλέκοντας το προσφυγικό πρόβλημα. Και το χειρότερο που θα μπορούσε να γίνει, με επιπτώσεις σοβαρές και για την Ελλάδα, είναι αν  ο πρόεδρος Ολάντ προχωρήσει σε μονιμότερο κλείσιμο των συνόρων της Γαλλίας (όπως έκανε χθες το βράδυ), κίνηση που θα άναβε το πράσινο φως σε άλλες χώρες να κάνουν το ίδιο, στο όνομα της αντιμετώπισης της τρομοκρατίας. Λες και οι πρόσφυγες δεν παράτησαν τις πατρίδες τους, ακριβώς για να γλιτώσουν και από τις σφαγές του Ισλαμικού Κράτους. 

Ασφαλώς το Ισλαμικό Κράτος θα πρέπει να συντριβεί στρατιωτικά στη Συρία, στο Ιράκ και όπου αλλού δρα, γιατί πρόκειται για ό,τι πιο απάνθρωπο δημιούργημα έχει να παρουσιάσει η πρόσφατη παραγωγή της ανθρωπότητας. Αλλά η ήττα του στη Μέση Ανατολή δεν σημαίνει καθόλου και νίκη εναντίον της τρομοκρατίας στην Ευρώπη: περίπου 500 πολίτες ακόμη και του μικρού Βελγίου, πολεμούν στις τάξεις του Ισλαμικού Κράτους αυτή τη στιγμή. Το ίδιο συμβαίνει με χιλιάδες Γάλλους ή Βρετανούς, που  μπορούν να επιστρέψουν ανά πάσα στιγμή στη χώρα τους, δολοφονώντας αθώους σε καφέ ή σε συναυλίες. 

Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι αυτή η ανοιχτή πλέον, σύγκρουση ανάμεσα στη Δύση και το φανατικό τμήμα του Ισλάμ, δεν μπορεί να επιλυθεί με στρατιωτικούς όρους. Απαιτείται η ειρηνική επίλυση των πολεμικών συγκρούσεων και ο τερματισμός των ξένων επεμβάσεων, όπως και η καταπολέμηση της φτώχειας στο πλανήτη, που γεννούν από Αλ Κάιντα μέχρι Ισλαμικά Κράτη. Όπως επίσης μέτρα κοινωνικής δικαιοσύνης καθώς και πολιτικές ενσωμάτωσης μέσα στις δυτικές κοινωνίες, παράλληλα με έναν διάλογο που θα απομονώσει τα εξτρεμιστικά στοιχεία και θα ενισχύσει τις μετριοπαθείς φωνές μέσα στον Ισλαμικό Κόσμο. Διαφορετικά μετά την 11η του Σεπτέμβρη και την 13η του Νοέμβρη, θα θρηνήσουμε και άλλα θύματα.