Ανασχηματισμός: Ώδινεν όρος, έτεκεν τι;

Τάσος Τσακίρογλου

Ο προεξοφλημένος ανασχηματισμός ήταν όντως δομικός, αφού η νέα κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα δεν είναι ίδια ούτε με την πρώτη (Ιανουάριος του 2015) ούτε με τη δεύτερη (Σεπτέμβριος του 2015). Η διαφορά φυσικά δεν αφορά τα πρόσωπα, αλλά την κατεύθυνση, την οποία καλούνται να υπηρετήσουν συγκεκριμένοι πολιτικοί.

Η περσινή νίκη στις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου τροφοδοτήθηκε από τη δυναμική της αντιμνημονιακής ψήφου και της βούλησης μεγάλου μέρους του ελληνικού λαού για αλλαγή σελίδας, δίνοντας την ευκαιρία στην «πρώτη φορά Αριστερά» να το πετύχει, μετά από πολλές δεκαετίες κυριαρχίας του σάπιου δικομματισμού. Η θητεία εκείνης της κυβέρνησης σημαδεύτηκε από την εξάμηνη διαπραγμάτευση με τους «θεσμούς», η οποία ανέδειξε τα όρια μιας πολιτικής βασισμένης εν πολλοίς στον πολιτικό βολονταρισμό και στις (κατανοητές ως ένα βαθμό) αυταπάτες για τους διεθνείς συσχετισμούς δύναμης.

Η δεύτερη εκλογική επιτυχία, της 20ης Σεπτεμβρίου του 2015, ακολούθησε τη βίαιη προσαρμογή στις μνημονιακές πραγματικότητες. Σημαδεύτηκε από την ανάδειξη της απουσίας του όποιου Plan B και, κυρίως, την συνειδητή επιλογή της πάση θυσία παραμονής στην ευρωζώνη. Η εκ νέου στήριξη της νέας κυβέρνησης από μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων της οφειλόταν αφενός στο κακόφημο παρελθόν των αντιπάλων της – το οποίο ήταν δύσκολο να παρακαμφθεί – και αφετέρου στην πίστωση χρόνου που έδιναν πολλοί Έλληνες, με την ελπίδα ότι η εφαρμογή των μνημονιακών μέτρων θα ήταν ηπιότερη ή εν πάση περιπτώσει ότι θα έμπαινε κάποιο φρένο στην κατρακύλα στη νεοφιλελεύθερη κατηφόρα.

Σήμερα, η επιλογή των προσώπων στον ανασχηματισμό δείχνει τη συμφιλίωση με μια σκληρή πραγματικότητα και εκφράζει τη βούληση να τηρηθούν απαρέγκλιτα τα συμφωνηθέντα με τους δανειστές. Δηλαδή αφορά στην προσαρμογή στις απαιτήσεις ενός δρόμου που επιλέχθηκε πέρσι τον Σεπτέμβριο. Τα πρόσωπα υπηρετούν αυτή την επιλογή. Ο Στέργιος Πιτσιόρλας του ΤΑΙΠΕΔ εκφράζει το νεοφιλελεύθερο και αγοραίο κομμάτι εκείνων που θεωρούν ότι ήδη ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αργήσει στις μεταρρυθμίσεις-ξεπουλήματα. Ο Δημήτρης Παπαδημητρίου είναι ο άνθρωπος που άνοιξε το δρόμο για την επικοινωνία με τον αμερικανικό παράγοντα, ενώ προβληματισμό προκαλεί το πως θα συμβιβάσει τις κεϋνσιανές προτάσεις του για την ανεργία και την ανάπτυξη μέσω επενδύσεων με το σημερινό πρόγραμμα ύφεσης που συντηρούν οι δανειστές. Όσο για την κυρία Αχτσιόγλου, η οποία αναλαμβάνει την ηλεκτρική καρέκλα του υπουργείου Εργασίας, είναι δύσκολο να φανταστώ ποια είναι η εμπειρία της με τη διαπραγμάτευση και τι περισσότερο θα κάνει από τον καθηγητή κ. Κατρούγκαλο, ο οποίος ταχυδακτυλουργικά «χάθηκε» κάπου στο ΥΠ.ΕΞ.

Φυσικά είναι και οι περιπτώσεις των κ.κ. Σκουρλέτη και Φίλη. Ο πρώτος απομακρύνθηκε – με συμβιβασμό (;) -  προφανώς για να διευκολυνθεί το θέμα της ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ, ενώ ο δεύτερος εξοβελίστηκε προς κατευνασμό της μαύρης συμμαχίας Εκκλησίας-ακροδεξιάς. Σε συμβολικό επίπεδο η απομάκρυνση Φίλη αποτελεί την παραδοχή μιας ήττας σε μια μάχη που δεν δόθηκε καν.

Η πολιτική εμπειρία λέει ότι οι ανασχηματισμοί δεν μπορούν να αλλάξουν ριζικά μια κυβέρνηση, όμως είναι ενδεικτικοί για το που το πάει αυτή. Και ο πρώτος ανασχηματισμός του Αλέξη Τσίπρα δείχνει πολύ καθαρά την κατεύθυνση. Μένει να δούμε τον αντίκτυπο σ' επίπεδο πολιτικού συστήματος, αλλά και επικοινωνιακά και διεθνώς. Μόλις κατακάτσει ο τηλεοπτικός κουρνιαχτός το τοπίο μάλλον θα είναι γνώριμο και οικείο, εκτός και εάν στη γωνία υπάρχουν και εκπλήξεις.