Αρχιερείς της αδιαφάνειας: Η κυβέρνηση Μητσοτάκη

γράφει ο Νίκος Ξυδάκης

Ο επικείμενος ανασχηματισμός απασχολεί τις δημοσιογραφικές αφηγήσεις αυτό τον καιρό. Εντούτοις η ουσία δεν είναι το εύρος και το βάθος του ανασχηματισμού και κατά πόσον θα προοιωνίζεται εκλογές, αλλά τι είδους έργο και ποια φυσιογνωμία έχει η κυβέρνηση - υπό το παρόν ή το μελλούμενο σχήμα της. Ενας μικρός απολογισμός χρειάζεται.

Ενας χρόνος διακυβέρνησης είναι ικανό μέγεθος για να αποτολμήσουμε μερικές παρατηρήσεις. Με δυο λόγια: Αδιαφάνεια, αναξιοκρατία - κομματοκρατία, και μαζικό υστερικό outsourcing ζωτικών λειτουργικών του κράτους σε ιδιώτες. Σκοτάδι και νταραβέρια. Αυτό είναι το στίγμα.

Διεθνής προβληματισμός

Η πανδημία έφερε πολλές ανατροπές στις επικρατούσες αντιλήψεις για τον ρόλο του κράτους και τους μηχανισμούς ρύθμισης της οικονομίας. Συντηρητικοί αναλυτές και φιλελελεύθερα think tanks  εξήραν το σωτήριο κράτος, το μόνο που μπορεί να δράσει καθολικά, γρήγορα και αποτελεσματικά., το μόνο που μπορεί να διασώσει κοινωνίες και να ανορθώσει οικονομίες.

Ολοι, από τους Financial Times έως τους διεθνείς οικονομικούς οργανισμούς και τους ηγέτες των μεγάλων χωρών, εξαιρέσει των Τραμπ και Τζόνσον, ξαναβρήκαν τον Κέυνς και την αξία των δημόσιων επενδύσεων, επισήμαναν την αναντικατάστατη αξία των εθνικών συστημάτων υγείας και τη συμβολή τους στην οικονομική ανάπτυξη, στηλίτευσαν τις ανισότητες και την επισφαλή εργασία! Οι πραγματιστές, εκ των συντηρητικών και των φιλελευθέρων, συνηγόρησαν υπέρ της εφαρμοσμένης σοσιαλδημοκρατίας του μεταπολέμου, όπως έπρατταν και τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες, προτού κατισχύσουν τα reagonomics και ο θατσερισμός.

Η καθυστερημένη Δεξιά

Ολοι συνέκλιναν, λίγο-πολύ, ΚΑΙ οι συντηρητικοί, όλοι, εκτός από την εγχώρια Δεξιά. Στην Ελλάδα η Δεξιά, αυτάρεσκη, καθυστερημένη,  λιμασμένη, μένει προσκολλημένη στα προ κρίσης δόγματα του θατσερισμού, και στο από κτίσεως κόσμου ολόδικό της δόγμα, την απομύζηση του κράτους.

Στην Ελλάδα της δεκαετούς Υφεσης, στον κόσμο των πολλαπλών κρίσεων, στον ταραγμένο 21ο αιώνα, η Δεξιά πορεύεται με τα μυαλά του κοτσάμπαση της τουρκοκρατίας, του κωνσταντινικού κόμματος του Διχασμού, και του κομματάρχη του μετεμφυλιακού κράτους. Απο τα πολλά χαρακτηριστικά του παρελθόντος, θα μείνουμε σε τρία. Δύο πιο τυπικά, παλαιά: Αδιαφάνεια, αυταρχισμός. Και ένα μοντέρνο, νεοφιλελεύθερο: outsourcing βασικών λειτουργιών του κράτους σε ιδιώτες επιχειρηματίες.

Ως προς την αδιαφάνεια: Είδαμε πολλή, πηχτή αδιαφάνεια, στη διάθεση του δημόσιου χρήματος, στις αναθέσεις έργων και προμηθειών, στη στελέχωση του κράτους. Η πανδημία οδήγησε σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης, η Βουλή υπολειτούργησε, και η νομοθέτηση διεξήχθη με Πράξεις της εκτελεστικής εξουσίας. Με υπαρκτή στήριξη ή με πρόφαση την υγειονομική κρίση, η κυβέρνηση προχώρησε σε πλήθος αδιαφανών μεταβιβάσεων δημόσιου χρήματος, μερικές από τις οποίες αναγκάστηκε να τις ανακαλέσει, είτε μετά την δημόσια κατακραυγή είτε μετά τα θεσμικά χαστούκια από ανεξάρτητες αρχές.

Αρχιερέας της αδιαφάνειας

Ο Κώστας Καραμανλής είχε αποκαλέσει τον Κώστα Σημίτη «αρχιερέα της διαπλοκής». Βαρύς χαρακτηρισμός, που απεσύρθη από τον Κ. Καραμανλή λίγο αργότερα,  όμως δυστυχώς έλαβε περιεχόμενο από τα γεγονότα διαπλοκής και διαφθοράς που αποκαλύφθηκαν τα επόμενα χρόνια.

Σήμερα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης διεκδικεί τον τίτλο του «αρχιερέα της αδιαφάνειας», χαρακτηρισμός βαρύς μεν, αλλά τροφοδοτούμενος από αλλεπάλληλες κυβερνητικές πράξεις, αλλεπάλληλες παραβιάσεις κάθε έννοιας κράτους δικαίου, μόλις σε διάστημα έντεκα μηνών. Το αξιοσημείωτο είναι ότι η συστηματική και κατά συρροήν αδιαφάνεια συνταριάζεται αρμονικά με τη δομή του επιτελικού κράτους, που έχει χτιστεί γύρω από τον πρωθυπουργό, με σκοπό να εποπτεύει στενά το έργο των υπουργών. Οι νομοθετικές πρωτοβουλίες και οι μείζονες αποφάσεις των υπουργών ελέγχονται από τους επιτελείς υπουργούς Επικρατείας στο πρωθυπουργείο, τη λεγόμενη τρόικα των Γεραπετρίτη - Σκέρτσου - Δημητριάδη. Αρα όλες οι κυβερνητικές πράξεις, συμπεριλαμβανομένων των φιάσκων και των κυμάτων αδιαφανών αναθέσεων και χρηματοδοτήσεων, έχουν και τυπικά τη σφραγίδα του Κυρ. Μητσοτάκη.

Η επιμονή στις απευθείας αναθέσεις, στις απόρρητες δαπάνες και τα μυστικά κονδύλια - όπου πρωταθλητής αναδεικνύεται ο Νότης Μηταράκης στο υπουργείο Μετανάστευσης, χωρίς να υστερούν και άλλοι υπουργοί - συνδυάζεται με μια άλλη εμμονή, διόλου αθώα: την ανάθεση κερδοφόρων λειτουργιών του κράτους σε ιδιώτες, το λεγόμενο outsourcing. Οι υδάτινοι πόροι, τα δίκτυα ενέργειας, η παιδεία, η υγεία είναι μερικά από τα πεδία οικονομικού ενδιαφέροντος στα οποία η ζήτηση είναι ανελαστική και ταυτόχρονα είναι υποχρέωση του κράτους να παρέχει απρόσκοπτη καθολική πρόσβαση στους πολίτες. Είναι ακριβώς τα πεδία σίγουρης κερδοφορίας που επιθυμούν τα μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα, αφού έχουν ήδη εξασφαλίσει τη συμπίεση του εργατικού κόστους. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη προχωρά ακάθεκτη σε ιδιωτικοποίηση και outsourcing των πάντων. Η υγειονομική κρίση την υποχρέωσε να αναβάλει προσωρινά την ιδιωτικοποίηση της περίθαλψης, αλλά αμέσως μετά την καραντίνα και τα θεατρικά χειροκροτήματα επανέρχεται με ΣΔΙΤ υγείας, και χωρίς να έχει θωρακίσει το ΕΣΥ.

Συνοψίζουμε: Το στρατηγικό σχέδιο της νεοδεξιάς συνίσταται σε νομή του δημόσιου χρήματος και των εθνικών assets για την εγκαθίδρυση μιας ιδιότυπης ηγεμονίας πολιτικών ομάδων και επιχειρηματικών συμφερόντων, με έμμεση ή ανύπαρκτη πολιτική  νομιμοποίηση, με ασφυκτικό έλεγχο των χρεοκοπημένων ΜΜΕ και μηδενική λογοδοσία. Αυτό το σχέδιο εκτυλίσσεται σε μια περίοδο που η χώρα αντιμετωπίζει ιστορικές δοκιμασίες στο εθνικό - γεωπολιτικό πεδίο, και υπαρξιακές προκλήσεις για την κοινωνική αναπαραγωγή ενός γερασμένου, αποπτωχευμένου και κατηφούς εθνικού πληθυσμού. Σε μια περίοδο δηλαδή που απαιτείται μια ελάχιστη εθνική συνεννόηση, κοινός νους και εμπιστοσύνη της κοινωνίας των πολιτών στο δημοκρατικό κράτος. Δυστυχώς, η αδιαφάνεια και τα νταραβέρια της τρόικας εσωτερικού μόνο διχασμό, μίσος και κοινωνικό μαρασμό μπορούν να σπείρουν.