Ποια δημόσια, ποια δωρεάν, ποια παιδεία;

 

γράφει η Έλλη Πράντζου   

 

Ούτε η οικονομία όπως την ξέρουμε ούτε οι στρατοί ενδυναμώνουν τις κοινωνίες. Μια κοινωνία αποτελείται από τους πολίτες της, μια κοινωνία δε θα έπρεπε να είναι οι εξουσιαστές της. Γι’ αυτό μια κοινωνία πάνω από όλα είναι η παιδεία της. Κι όταν αναφέρομαι στην παιδεία, δεν εννοώ τη στείρα εξειδίκευση αλλά την ουσιαστική ψυχοπνευνατική και κοινωνική καλλιέργεια η οποία με τη σειρά της καθιστά έναν άνθρωπο ικανό να αξιοποιήσει τη γνώση με τρόπο καλύτερο τόσο για τον ίδιο όσο και για το κοινωνικό σύνολο.

 

Αυτού του είδους την παιδεία την έχουμε διαγράψει ως κάτι άμεσα προσβάσιμο εμείς οι ονειροπόλοι ρεαλιστές. Δεν την είχαμε ποτέ, δε φαίνεται να είμαστε σε θέση να την επικαλεστούμε ούτε τώρα. Ωστόσο, ακόμη πιστεύουμε ακράδαντα πως δεν πρέπει ποτέ να σταματήσουμε να τη διεκδικούμε. Καμία κυβέρνηση δεν έχει φροντίσει για τον τομέα αυτόν κι οι λόγοι είναι προφανείς όσο κι αν θέλουν ορισμένοι να ονομάσουν λαϊκισμό τη διαπίστωση πως καμία εξουσία δεν επιθυμεί την ουσιαστική διαπαιδαγώγηση των εξουσιαζόμενων αφού καμία εξουσία δε χρειάζεται εξουσιαζόμενους με ανεπτυγμένη ενσυναίσθηση και κριτική σκέψη. Κι αυτό γιατί σε μια τέτοια περίπτωση θα έπαυαν να λειτουργούν ως εξουσιαζόμενοι και θα ξυπνούσαν άνθρωποι. Ξεχωριστοί, διαφορετικοί και κάποτε αλληλέγγυοι.

 

Η παρούσα κυβέρνηση όχι απλώς δεν κάνει τη διαφορά -ποιος περίμενε εξάλλου κάτι τέτοιο- αλλά με περίσσιο θράσος τολμά να βαφτίζει εξυγίανση την απόλυτη ισοπέδωση του εκπαιδευτικού συστήματος. Ένα σύστημα ήδη ταλαιπωρημένο που κύριο μέλημά του είναι το πώς θα εξουθενώσει τα παιδιά αντί να τους εμπνεύσει. Η κα Κεραμέως, λοιπόν, αν δεν είναι αφελής -πράγμα εξίσου επικίνδυνο αφού κατέχει μια τόσο καίρια θέση- είναι τουλάχιστον προκλητική. Και δε χρειάζεται να είναι κανείς σοφός για να καταλάβει τι εννοώ, αρκεί να μπει στον κόπο να δει τα πράγματα έξω από τα κουτάκια που αποδεχόμαστε ως νομοτελειακές αλήθειες λόγω συνήθειας.

 

Λοιπόν, κα Κεραμέως, ο κάθε άνθρωπος έχει διαφορετική νοημοσύνη, κλίση, προτίμηση κι αυτό είναι που κάνει τον κόσμο μας ακόμη όμορφο μέσα στην τραγικότητά του. Καθένας και καθεμία από εμάς αποδίδει καλύτερα όταν καταπιάνεται με κάτι που αγαπάει, που τον/την εμπνέει, που του/της ταιριάζει κι όχι με κάτι που του/της έχει επιβληθεί. Το κακό είναι πως η κοινωνία μας δε δίνει καν την ευκαιρία στα παιδιά να ανακαλύψουν τι θα μπορούσε να ταιριάζει στο καθένα. Αποτελεί μάλιστα πολυτέλεια ακόμη κι ο χρόνος που απαιτείται για να ανακαλύψει κανείς τον εαυτό του ομαλά.

 

Εσείς κι οι προκάτοχοί σας κα Κεραμέως έχετε δημιουργήσει μια αρένα μέσα στην οποία καλούνται να παλέψουν τόσοι νέοι άνθρωποι πριν καν συνειδητοποιήσουν για ποιο πράγμα πολεμούν. Μάχονται με γνώμονες το τι θεωρείται αποδοτικό για την αγορά εργασίας, τι παρουσιάζει μεγαλύτερο κύρος, τι προσφέρει μεγαλύτερες οικονομικές απολαβές και ποτέ με γνώμονες το μεράκι, την έμπνευση, την αγάπη, την κλίση, την ξεχωριστή νοημοσύνη του κάθε ανθρώπου.

 

Έχετε δημιουργήσει ένα σύστημα όμοιο με αγώνα δρόμου όπου πανικόβλητοι έφηβοι στριμώχνουν όπως όπως συγκεκριμένη ύλη, με συγκεκριμένο απαράλλαχτο ανά τους αιώνες τρόπο στο μυαλό τους, ενώ παράλληλα στριμώχνονται και οι ίδιοι μέσα σε αυτή. Κλείνοντας ορίζοντες, περιορίζοντας ευκαιρίες, πιθανότητες κι εμπειρίες κι αφήνοντας τελικά τον πιο “διαβαστερό” μαθητή να βγει μπροστά ως “επιτυχημένος”. Είναι έγκλημα, όμως, να ταυτίζει κάνεις την οξυδέρκεια, τη δημιουργικότητα, την κάθε όμορφη πτυχή μας με την ικανότητα ή τη θέληση κάποιου να χωρέσει σε αυτόν τον τρόπο διδασκαλίας.

 

Συνεχίζοντας, αφού πρώτα όλοι οι μαθητές τσουβαλιάζονται σαν να πρόκειται για πανομοιότυπες κόπιες χωρίς διαφορετικές ανάγκες κι ικανότητες, παίρνεται έπειτα η απόφαση με αυτά τα τουλάχιστον επισφαλή κι ανεπαρκή κριτήρια για το ποιοι είναι ικανοί να σπουδάσουν και τι, αντί να το κάνουν οι ίδιοι για τους εαυτούς τους.

 

Κι εσείς κα Κεραμέως αντί να σταματήσετε την πολτοποίηση που υφίσταται η κάθε επόμενη γενιά θεωρήσατε σκόπιμο να εδραιώσετε τούτη τη μαζοποίηση επεκτείνοντάς την ένα βήμα παραπέρα. Αυξάνοντας τη βάση εισαγωγής για να μη σπουδάζει στο δημόσιο πανεπιστήμιο ο κάθε “παρακατιανός” αντί να δώσετε την ευκαιρία στο κάθε παιδί να ανακαλύψει μόνο του τι πραγματικά επιθυμεί να κάνει στη ζωή του, ποια στ’ αλήθεια είναι η κλίση του, σε ποιον κλάδο θα μπορούσε να προσφέρει τα μέγιστα των δικών του δυνατοτήτων.

 

Όχι, κα Κεραμέως. Ένας βαθμός στα ίδια για όλους επί χρόνια μαθήματα που διδάσκονται με τον ίδιο πάντα σε όλους άγονο τρόπο δεν αποδεικνύει απολύτως τίποτε για την ξεχωριστή νοημοσύνη του κάθε ανθρώπου. Ένας βαθμός είναι απλώς ένας ακόμη αριθμός που μπορεί να επηρεαστεί από χίλιους δυο παράγοντες τους οποίους κάνεις δεν είναι ικανός να προβλέψει μην ξέροντας το κάθε παιδί ξεχωριστά.

 

Κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα να διαλέξει τι θα ήθελε να ακολουθήσει στη ζωή του κι αφού του δοθεί η ευκαιρία να δοκιμαστεί σε αυτό να βεβαιωθεί αν όντως τελικά του ταιριάζει όσο πίστευε ή αν θα ήταν καλύτερο να ασχοληθεί με κάτι άλλο. Και να είστε σίγουρη κα Κεραμέως πως μόλις τελικά βρει τον εαυτό του σε κάτι θα δώσει το 100% γιατί θα το αγαπάει, θα το θέλει, θα το μπορεί. Δε θα του το έχουν επιβάλλει ούτε οι γονείς του, ούτε οι οικονομικές απολαβές, ούτε το υποτιθέμενο κύρος, ούτε το μη χείρον βέλτιστον των μορίων, ούτε οι διακρίσεις που κι εσείς ή ίδια προσπαθείτε να επιβάλετε ανάμεσα στα νέα παιδιά, ούτε η απαξίωση πολλών κλάδων μετέπειτα όπως ο καλλιτεχνικός.

 

Για να δούμε τώρα και μια πρακτική αντίφαση στην οποία έχετε υποπέσει κα Κεραμέως. Αν θεωρείτε πως ένας μαθητής ο οποίος έχει γράψει χαμηλό βαθμό στις πανελλήνιες δεν είναι ικανός να σπουδάσει σε κάποια σχολή, πώς γίνεται να εξισώνετε τα πτυχία δημόσιων κι ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων; Ποιοι θα καταφεύγουν άραγε στα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια; Μήπως όσοι κόπηκαν στις εξετάσεις κι έχουν την οικονομική δυνατότητα να το κάνουν; Άρα είτε θεωρείτε πως οι έχοντες την οικονομική επιφάνεια είναι εξορισμού πιο ικανοί να σπουδάσουν κι ας κόπηκαν στις πανελλήνιες οπότε βάσει αυτού του συλλογισμού εξισώνετε τα πτυχία των ιδιωτικών με τα δημόσια πανεπιστήμια, είτε παραδέχεστε πως οι πανελλήνιες δεν είναι το βασικότερο κριτήριο για τη μετέπειτα απόδοση κάποιου.

 

Στη δεύτερη περίπτωση, όμως, αντί να εξισώσετε τα πτυχία των ιδιωτικών με τα δημόσια βάζοντας το χρήμα στο παιχνίδι το οποίο ξέρετε ότι εκτός των άλλων μπορεί άνετα να αλλοιώσει το δίκαιο του πράγματος, μήπως θα ήταν καλύτερα να ρίξετε περισσότερη βαρύτητα στη δημόσια δωρεάν παιδιά για όλους και στη στήριξη αυτής κι όσων την επιλέγουν;

 

Κάπως έτσι ερχόμαστε στο επόμενο σκέλος. Αστυνομία στα πανεπιστήμια γιατί αυτό ήταν που έλειπε κατά την άποψή σας. Με ποια δικαιοδοσία κα Κεραμέως θα μπει εντός του πανεπιστημιακού χώρου μια αστυνομία η οποία εκτός των άλλων έχει αποδείξει περίτρανα ποιος είναι ο εχθρός της και πόσο εξοικειωμένη είναι με την κατάχρηση εξουσίας; Θα μου πεις, βέβαια, με τις δικές σας ευλογίες συμβαίνουν όλα αυτά, θα ήταν ποτέ δυνατόν να είστε ενάντια σε αυτού του είδους την καταστολή;

 

Αν κόπτεστε κυρία Κεραμέως για την προστασία των πανεπιστημίων από εγκληματίες κι όχι από εκείνους που εσείς θεωρείτε μπαχαλάκηδες γιατί σας χαλάνε τον μικροαστικό καπιταλιστικό ύπνο, τότε υπάρχουν κι άλλοι τρόποι διαχείρισης του θέματος. Σε έναν χώρο όπου θα έπρεπε να προάγεται η ελευθερία της έκφρασης κι η διακίνηση των ιδεών όργανα εξουσίας δε χωράνε, τελεία και παύλα. Γιατί δεν αναθέτετε, λοιπόν, τη διαφύλαξη του πανεπιστημιακού χώρου σε ανθρώπους ορισμένους από τον ίδιο τον πανεπιστημιακό χώρο; Ας μην μπούμε σε περισσότερες λεπτομέρειες επ’ αυτού γιατί εγώ προσωπικά δε θεωρώ πως είστε αφελής κι αυτό στα μάτια μου σας κάνει εξίσου επικίνδυνη μεν περισσότερο υπεύθυνη δε.

 

Τέλος, η παιδεία κα Κεραμέως δε βάλλεται από τους “αιώνιους” φοιτητές πολλοί μάλιστα από τους οποίους καθυστερούν να τελειώσουν λόγω δυσκολιών που το σύστημά σας τους φορτώνει. Κάποιοι δεν επέλεξαν καν τη σχολή τους λόγω όσων αναφέρθηκαν πριν με αποτέλεσμα να την αντιλαμβάνονται ως αγγαρεία όμως δεν έχουν άλλη επιλογή μιας και το 10% που παρουσιάζεται ως δεύτερη ευκαιρία δεν είναι παρά μία αστεία υπόθεση από κάθε πρακτική άποψη. Κάποιοι άλλοι αναγκάζονται να δουλεύουν παράλληλα αφού πολλοί, ξέρετε, για να επιβιώσουν εξαρτώνται από έναν μισθό όπως διαπίστωσε πρόσφατα ο πρωθυπουργός σας (!)

 

Κάποιοι άλλοι αντιμετώπισαν αλλού είδους προβλήματα κατά τη διάρκεια της ζωής τους για τα οποία δεν είναι υποχρεωμένοι να σας δώσουν λογαριασμό αλλά σίγουρα δεν επιβαρύνει κάνεις τους την τσέπη του κόσμου όπως ψευδώς αφήνετε να εννοηθεί για να δημιουργήσετε εντυπώσεις. Ούτε δωρεάν βιβλία δικαιούνται, ούτε πάσο, ούτε κάποια άλλη οικονομική διευκόλυνση. Απλώς υπάρχουν. Κι αν θέλετε να μειώσετε όσο γίνεται τον αριθμό τους για την αξιολόγηση δημιουργήστε κίνητρα αλλάζοντας ουσιαστικά το εκπαιδευτικό σύστημα από το σχολείο μέχρι και την αγορά εργασίας δίνοντας το πραγματικό δικαίωμα στον κάθε άνθρωπο να είναι αυτό που πραγματικά θέλει.

 

Διαφορετικά θα μας βρίσκετε πάντα μπροστά σας.