Ελληνοτουρκικό «ζουμί» στο ΝΑΤΟ

 

 γράφει ο Δημήτρης Μηλάκας

 

Οι ελληνοτουρκικές διαβουλεύσεις συνεχίζονται όπως είχαν δρομολογηθεί και σχεδιαστεί από τους «διαμεσολαβούντες» Γερμανούς και Αμερικανούς σε δύο επίπεδα: Σε πρώτο πλάνο έχουμε τις αργές κινήσεις των διερευνητικών συνομιλιών. Σε δεύτερο, δυσδιάκριτο πλάνο εξελίσσονται οι συζητήσεις στο πλαίσιο του μηχανισμού «αποσυμπίεσης» στο ΝΑΤΟ.

 

Κοινός παρονομαστής των δύο επιπέδων είναι η απόλυτη μυστικότητα.

 

Οι ελληνοτουρκικές διερευνητικές επαφές, που ξεκίνησαν με την πρώτη τρίωρη συνάντηση των δύο αντιπροσωπειών στην Κωνσταντινούπολη και, όπως ανακοινώθηκε, θα συνεχιστούν στην Αθήνα περί το τέλος του μήνα, παρουσιάζονται δημόσια ως απόδειξη της καλής θέλησης των δύο πλευρών να συνομιλήσουν, αναζητώντας δρόμους ειρηνικής διευθέτησης των διαφορών.

 

Ψευδαίσθηση προσέγγισης

Αν και οι δημοσίως διατυπωμένες θέσεις των δύο πλευρών δεν αφήνουν κανένα περιθώριο διαπραγμάτευσης (η Ελλάδα υπογραμμίζει ότι το μόνο αντικείμενο του διαλόγου είναι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, ενώ η Τουρκία επισημαίνει το σύνολο των απαιτήσεών της εις βάρος της Ελλάδας) έχει αποφασιστεί οι συζητήσεις στο πλαίσιο των διερευνητικών να συνεχιστούν καθώς δημιουργούν την (ψευδ)αίσθηση προσέγγισης.

 

Η καλλιέργεια των ψευδαισθήσεων επιτρέπει την αδιατάρακτη εξέλιξη των ουσιαστικών ελληνοτουρκικών συζητήσεων οι οποίες πραγματοποιούνται στο ΝΑΤΟ στο πλαίσιο του μηχανισμού αποσυμπίεσης των ελληνοτουρκικών εντάσεων. Αυτές οι συνομιλίες έχουν ήδη συμπληρώσει οκτώ γύρους και μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει απολύτως τίποτε γνωστό για το περιεχόμενό τους.

 

Σύμφωνα με εκτιμήσεις έμπειρων Ελλήνων διπλωματών, οι ελληνοτουρκικές συζητήσεις στο ΝΑΤΟ προσφέρουν το πλαίσιο για τη συζήτηση όλων όσα δημόσια έχει αποκλείσει να συζητηθούν η ελληνική πλευρά στις διερευνητικές επαφές. Εκεί, υπό τη «σκέπη» του απόρρητου και την αυστηρή επιτήρηση των «συμμάχων», Αθήνα και Άγκυρα συνομιλούν επί της ουσίας και για πολύ συγκεκριμένα ζητήματα, τα οποία προκαλούν πολιτικές εντάσεις και τον κίνδυνο στρατιωτικών τριβών και ανάφλεξης.

 

Αποκαλυπτικός ο Ακάρ

Ενδεχομένως το περιεχόμενο και η εξέλιξη αυτών των ελληνοτουρκικών συνομιλιών στο ΝΑΤΟ να εξηγούν σε έναν βαθμό και τις παραληρηματικές τοποθετήσεις του υπουργού Άμυνας της Τουρκίας Χουλουσί Ακάρ σε συνέντευξή του στις εφημερίδες «Aksam» και «Hurriyet». Έχοντας κατά νου και τις εσωτερικές πολιτικές ανάγκες για χάιδεμα των ακραίων εθνικιστών στους οποίους στηρίζεται πια το «σύστημα» Ερντογάν, οι δηλώσεις Ακάρ σκιαγραφούν ένα «περιεχόμενο» ελληνοτουρκικής συζήτησης.

 

Σύμφωνα λοιπόν με τον πρώην επιτελάρχη και νυν υπουργό Άμυνας της Τουρκίας «οι Έλληνες στρατιωτικοποίησαν 16 από τα 23 νησιά που πρέπει να είναι σε καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης. Παρά τις Συνθήκες Λωζάννης και Παρισίων. Ρώτησα την υπουργό Άμυνας της Γερμανίας: Ποιος έχει επεκτατικές βλέψεις; Δεν υπάρχει άλλη χώρα στον κόσμο που έχει χωρικά ύδατα 6 μίλια και εναέριο χώρο 10 μίλια».

 

Προχωρώντας ακόμη περισσότερο την τουρκική «λογική» γύρω από το θέμα της ελληνικής κυριαρχίας επί 16 νησιών, ο Ακάρ σημείωσε ότι «Έλληνες αξιωματούχοι πραγματοποίησαν 78 επισκέψεις στα νησιά που βρίσκονται μπροστά μας, δίπλα μας. Αυτές είναι προκλήσεις! Αφού μιλάτε για φιλία, τότε αποστρατιωτικοποιήστε τα νησιά!»

 

Σε άλλο σημείο της συνέντευξης ο Ακάρ δεν έκρυψε την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι τελικά η Γερμανία στηρίζει την Τουρκία: «Τώρα στις πύλες της Ευρώπης προσπαθούν (οι Έλληνες) να καλύψουν τις παρανομίες τους και προσπαθούν να εξηγήσουν προβλήματα που δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα. Ο Έλληνας υπουργός είπε σε υπουργό της Γερμανίας πως “τρεις φορές φτάσαμε στα πρόθυρα πολέμου με την Τουρκία”. Βλέπουν όνειρα. Δεν έχουμε ούτε σκέψεις ούτε σχέδια. Ο Έλληνας υπουργός ζήτησε από τη Γερμανίδα ομόλογό του την ακύρωση της παράδοσης των υποβρυχίων και των ανταλλακτικών. Η Γερμανία αρνήθηκε το αίτημα αυτό» δήλωσε.

 

Τέλος, σε άλλο σημείο της συνέντευξής του, ο Ακάρ αναφέρθηκε και στο ζήτημα των S-400 μιλώντας για «μοντέλο Κρήτης» εννοώντας την αποθήκευσή τους. «Είπαμε στις ΗΠΑ πως είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε στο ίδιο μοντέλο που εφαρμόζεται με τους S-300 στην Κρήτη. Δεν σημαίνει πως θα τα χρησιμοποιούμε συνέχεια τα συστήματα αυτά. Θα χρησιμοποιηθούν μόνο σε περίπτωση απειλής και αυτό το αποφασίζουμε εμείς».

 

Οι Γερμανοί φίλοι

Είναι αξιοσημείωτη «σύμπτωση» το ότι, ταυτόχρονα με τη συνέντευξη Ακάρ στις δύο τουρκικές εφημερίδες, υπήρξε ένα δημοσίευμα της (FAZ) «Frankfurter Allgemeine Zeitung» άκρως διαφωτιστικό σχετικά με τη γερμανική οπτική για τα ελληνοτουρκικά. Το άρθρο παραπέμπει σε πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό του Ιδρύματος Μελετών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (Südosteuropa – Gesellschaft) με τίτλο «Κλιμάκωση στη Μεσόγειο».

 

Η εν λόγω μελέτη σε γενικές γραμμές υποστηρίζει ότι «η αλληλεγγύη την οποία δικαίως η Ελλάδα ζητά από την Ε.Ε. λόγω της τουρκικής επιθετικότητας δεν μπορεί επ’ ουδενί να σημαίνει ότι οι εταίροι θα πρέπει να συστρατευθούν με ελληνικούς στόχους οι οποίοι δεν καλύπτονται από το διεθνές δίκαιο». Σύμφωνα με τη μελέτη, η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη «θα μπορούσε να επικρίνει πιο πειστικά τις μαξιμαλιστικές αξιώσεις της γείτονος χώρας, εάν δεν διατύπωνε και η ίδια από την πλευρά της μαξιμαλιστικές θέσεις».

 

Όπως αναφέρεται, αυτό ισχύει κυρίως για τις «ελληνικές αξιώσεις περί κοινής και εφαπτόμενης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου. Η Αθήνα ισχυρίζεται ότι μια τέτοια ζώνη υπάρχει μπροστά στις ακτές της Τουρκίας και πως στοιχειοθετείται από τη μικρή νήσο Καστελλόριζο».

 

Η εξέλιξη των ελληνοτουρκικών επαφών, είτε με τις διερευνητικές συνομιλίες είτε στο πλαίσιο του μηχανισμού αποσυμπίεσης στο ΝΑΤΟ, είναι προφανές ότι θα εξαρτηθεί από την πολιτική συγκυρία και τους υπολογισμούς στη βάση των οποίων θα πραγματοποιηθεί το επόμενο βήμα, που δεν είναι άλλο από τη δρομολόγηση διαδικασιών διευθέτησης των ελληνοτουρκικών ζητημάτων.

 

Τι ακριβώς μπορεί να σημαίνουν τέτοιου είδους διευθετήσεις μάς το αποκαλύπτουν οι δηλώσεις των Τούρκων αξιωματούχων όπως αυτές του Ακάρ, αλλά και οι «αναλύσεις» των γερμανικών δεξαμενών σκέψης, όπως αυτή που παρουσίασε η FAZ.

 

Το ερώτημα βέβαια που προκύπτει έχει να κάνει με το πότε θα είναι πολιτικά έτοιμος ο Κυριάκος Μητσοτάκης να επιχειρήσει επώδυνους συμβιβασμούς στα ελληνοτουρκικά.