Πώς να προλάβουμε το άγχος και την κατάθλιψη στα παιδιά εν μέσω κοινωνικής απομόνωσης και κλειστών σχολείων

 

Και μέσα στο 2021, τα παιδιά και οι έφηβοι συνεχίζουν να είναι απογοητευμένα και μπερδεμένα με το συνεχές άνοιγμα και κλείσιμο των σχολείων, αλλά και τους περιορισμούς στις δραστηριότητές τους. Η τηλεκπαίδευση συνεχίζει να «βαραίνει» τα παιδιά και ο κίνδυνος της κατάθλιψης, του άγχους και του αυτοτραυματισμού συνεχίζει να υφίσταται.

 

Παρά την ελπίδα που οι εμβολιασμοί φέρνουν στον κόσμο, για τα παιδιά και τους εφήβους η έντονη απογοήτευση του να μην μπορούν να επιστρέψουν στις δια ζώσης δραστηριότητές τους έχει πάρει σοβαρή τροπή. Παγιδευμένα στο σπίτι για μήνες, χωρίς την πιθανότητα οι δάσκαλοι και οι ίδιοι να εμβολιαστούν σύντομα ώστε να επιστρέψουν σε μια κανονική ροή, τα παιδιά μας, οι έφηβοι και οι φοιτητές έχουν αναμφίβολα να αντιμετωπίσουν τον δικό τους Γολγοθά.

 

Στην Ελλάδα, δεν υπάρχουν επίσημα δεδομένα για τα ποσοστά ψυχοπαθολογίας αυτό τον καιρό σε σχέση με τα παιδιά, αλλά έρευνες στο εξωτερικό αναδεικνύουν ένα σοβαρό ζήτημα άγχους, κατάθλιψης, ακόμη και αυτοτραυματισμού. Και είναι αναμενόμενο αυτό, όταν δεν έχουν ελπίδα, στόχους, σχέδιο, κάτι να περιμένουν.

 

Οι νεότερες γενιές βρίσκονται σε διεθνή κρίση υγείας και εμείς ως ενήλικες χρειάζεται να προστρέξουμε, να φροντίσουμε τα παιδιά μας. Οι δάσκαλοι, τα σχολεία, οι παιδίατροι, η οικογένεια, οι φροντιστές, οι σχολικοί ψυχολόγοι και άλλοι επαγγελματίες ψυχικής υγείας χρειάζεται να εξετάσουν προσεκτικά πώς και αν δίνουμε προτεραιότητα στην καθημερινότητα των παιδιών, στις προσδοκίες, στους στόχους και στην ισορροπία τους.

 

Η έμφαση στα διαδικτυακά μαθήματα, στους βαθμούς, στις εργασίες, στις εξετάσεις και στα επιτεύγματα πρέπει να μείνουν για λίγο στην πίσω θέση. Αντιθέτως, ίσως χρειάζεται να εστιάσουμε την ενέργειά μας στην άσκηση, στη διατροφή, στην κίνηση, τη δημιουργία, τον χρόνο με την οικογένεια, τις εξωτερικές δραστηριότητες, στην ενσυναίσθηση και στη διασκέδαση.

 

Ο Christopher Peterson, ένας εκ των κορυφαίων ιδρυτών της θετικής ψυχολογίας έδωσε έμφαση στη δύναμη της ελπίδας, του νοήματος, του σκοπού και της αισιοδοξίας, αλλά και στο πώς αυτοί οι παράγοντες πολεμούν τη μαθημένη αβοηθησία και κατάθλιψη. Αντί να εστιάζει στην παθολογία, η θετική ψυχολογία εστιάζει στα δυνατά μας σημεία. Επίσης, η χαρά, η ανθεκτικότητα και η δέσμευση συνιστούν βασικές έννοιες αυτής της φιλοσοφίας και βοηθούν το άτομο να μετακινηθεί από την επιβίωση στην εξέλιξη.

 

Με εργαλείο μας την θετική ψυχολογία, χρειάζεται ξεκάθαρα να παρέχουμε στη νέα γενιά ελπίδα, ουσιαστικούς στόχους και δημιουργική αφοσίωση. Είναι αυτά τα συστατικά που θα διατηρήσουν τα εσωτερικά κίνητρα των παιδιών, των εφήβων και των φοιτητών ώστε να μπορέσουν να ανακόψουν το άγχος, την κατάθλιψη, ακόμα και τις αυτοκτονικές σκέψεις.

 

Ίσως ήρθε η ώρα να σκεφτούμε αντισυμβατικά και ως δάσκαλοι, γονείς και επαγγελματίες, να δημιουργήσουμε έναν χώρο ενσωμάτωσης όλων των παραπάνω σε πρακτικό επίπεδο στην τάξη και στο σπίτι και να εμφυσήσουμε στα παιδιά μας χαρά, νόημα και δημιουργικότητα σε ημερήσια βάση. Ορισμένες ιδέες που έχουν με επιτυχία ενσωματωθεί σε διαδικτυακές τάξεις και στο σπίτι και θα μπορούσαν να τονώσουν τη διάθεση των παιδιών αποτελούν:

 

– Πρακτικά δημιουργικά projects κατά τη διάρκεια του μαθήματος. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει τέχνη, μαγειρική, κηπουρική, μουσική και τραγούδι κλπ.

 

 

– Κίνηση. Αν ξεκινάμε και κλείνουμε κάθε μάθημα με 10 λεπτά διασκεδαστικής κίνησης, όπως χορό, σχοινάκι και ασκήσεις με τη μπάλα, θα ακούσουμε αμέσως το γέλιο των παιδιών και θα δούμε στα πρόσωπά τους την ανακούφιση.

 

– Η ενσυνειδητότητα έχει αποδειχθεί ότι έχει εξαιρετικά θετική επίδραση στην κατάθλιψη και το άγχος. Έτσι, η εξάσκησή της για 10 λεπτά κατά τη διάρκεια του μαθήματος θα αποδειχθεί εξαιρετικά ωφέλιμη.

 

– Προσκαλέστε τα παιδιά να πάρουν τα τάμπλετ και τα λάπτοπ τους έξω στην αυλή, στο μπαλκόνι, έστω κοντά στο παράθυρο, όταν η μέρα είναι ηλιόλουστη και σχετικά ζεστή.

 

– Ενθαρρύνουμε τους μαθητές να σκαρφιστούν διασκεδαστικά projects μάθησης, πειράματα που μπορούν να διεξαχθούν στο σπίτι και χειροτεχνίες.

 

– Οι ομαδικές εργασίες είναι εργαλείο-κλειδί εδώ. Ακόμα κι αν τα παιδιά είναι μέσω πλατφόρμας, μπορούν να συνδεθούν και να συνεργαστούν για να δεσμευτούν σε μια ομαδική εργασία και να κοινωνικοποιηθούν.

 

– Οι γονείς από τη μεριά τους είναι σημαντικό να ενσωματώσουν το περπάτημα, την πεζοπορία, τις βόλτες με ποδήλατο, το τρέξιμο και άλλες σωματικές δραστηριότητες με τα παιδιά τους έστω το σαββατοκύριακο.

 

– Οι γονείς και η οικογένεια μπορούν να σχεδιάσουν ένα μικρό πικνίκ ώστε να ξανασυνδεθούν τα παιδιά με τη φύση τώρα που δεν έχουν την ευκαιρία των εκδρομών.

 

– Σκεφτείτε πρωτότυπα. Τι θα έκανε το παιδί σας να γελάσει και να παίξει; Μετατρέψτε το γκαράζ, το υπόγειο, την κουζίνα και την αυλή σας σε έναν μαγικό χώρο για θέατρο, μουσική, τέχνη, εργαστήριο χειροτεχνίας, μαγειρικής, άσκησης.

 

Ας προσφέρουμε στα παιδιά μας γερές δόσεις ελπίδας νοήματος, διασκέδασης, δημιουργίας και θετικής δέσμευσης και ας τα βοηθήσουμε να ξεφύγουν του κινδύνου της κατάθλιψης και της μοναξιάς που φέρει μαζί της η χρόνια κοινωνική απομόνωση και το κλείσιμο των σχολείων.

 

Azmaira Maker, κλινική ψυχολόγος