Η «Κοινωνική» ΕΡΤ που κινδυνεύει να χαθεί για πάντα.

         Του Περικλή Βασιλόπουλου

Όλοι μιλούν για το «μαύρο» στο σήμα της ΕΡΤ και η συζήτηση στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έδειξε ότι η νομική «εξαφάνιση» της ΕΡΤ από την κυβέρνηση συνεχίζει να προκαλεί πανευρωπαϊκή έκπληξη και σοκ. Σχεδόν όλοι όμως ξεχνούν ότι η ΕΡΤ ήταν κάτι πολύ περισσότερο από το τόσο γνώριμο σήμα - ένα από τα ισχυρότερα brandnames (λογότυπα) στη χώρα - στις οθόνες μας. Υπήρχε και υπάρχει και η «κοινωνική ΕΡΤ» που δέχτηκε καίριο πλήγμα και κινδυνεύει να χαθεί για πάντα.

Μια σύντομη καταγραφή αξίζει τον κόπο. 350 κοινωνικά μηνύματα το χρόνο για εκδηλώσεις φιλανθρωπικών ιδρυμάτων και οργανώσεων ΜΚΟ της Κοινωνίας Πολιτών πολλαπλασιασμένα επί 30 φορές μετάδοσης το καθένα, 300 χορηγίες επικοινωνίας σε πολιτιστικές εκδηλώσεις σε όλη την επικράτεια εκτός από τις τοπικές πρωτοβουλίες σε πάνω από 30 πόλεις της περιφέρειας, 3 πανελλήνιοι μαθητικοί διαγωνισμοί ταινιών μικρού μήκους σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας και το Φεστιβάλ Δράμας και Ολυμπίας με συμμετοχή 600 σχολικών ομάδων με 5.000 μαθητές. Η πρωτοβουλία «Η ΕΡΤ πάει Σχολείο» έδεσε το περιεχόμενο σχολικών εγχειριδίων με οπτικοακουστικό υλικό από το -μοναδικό- Αρχείο της ΕΡΤ. Το πρόγραμμα ξενάγησης μαθητών στο Ραδιομέγαρο φιλοξένησε 3.500 μαθητές τον χρόνο, 60 εκδηλώσεις των Μουσικών Συνόλων εντός και εκτός ΕΡΤ αλλά και επικοινωνιακή υποστήριξη κρίσιμων κοινωνικών πρωτοβουλιών (πανελλήνια καμπάνια Αιμοδοσίας, Προώθηση καμπάνιας για τη Μεταμόσχευση Οργάνων, υποστήριξη ΜΚΟ για τα παιδιά). Οι παραπάνω δράσεις της «κοινωνικής ΕΡΤ» είναι μερικές νησίδες μόνο από το πολυεπίπεδο σύνολο αυτού που στις σύγχρονες ευρωπαϊκές κοινωνίες ονομάζεται «Κοινωνική Υπευθυνότητα εταιρειών και οργανισμών» (Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη).
  Διερωτώμαι εάν οι σύμβουλοι του πρωθυπουργού που του πρότειναν να μιλήσει για «Αμαρτωλή ΕΡΤ» συμπεριλαμβάνουν και αυτές τις δράσεις στον ορισμό της «Αμαρτίας». Υποθέτω πως όχι. Για τον απλούστατο λόγο ότι και αυτή η κυβέρνηση όπως και οι προηγούμενες, με ελάχιστες εξαιρέσεις, μαζί με τις Διοικήσεις που αυτές διόρισαν δεν έδειξαν το παραμικρό ενδιαφέρον για αυτή την «κοινωνική ΕΡΤ». Το μόνο που τους ενδιέφερε ήταν η θέση του Γενικού Διευθυντή Ενημέρωσης, η παρέμβαση στις ειδήσεις και οι διάφοροι διορισμοί. Ως υπεύθυνος της Ομάδας Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης στην ΕΡΤ - που λειτουργούσε ανελλιπώς κάθε Τρίτη 1-2 μμ. στην Αγία Παρασκευή από το 2006 - γνωρίζω από πρώτο χέρι του λόγου το αληθές. Πιο χαρακτηριστικός ήταν ένας Διευθύνων Σύμβουλος -και όχι μάλιστα ο πιο αδιάφορος- που μου έδειξε ένα πρόχειρο χαρτί με τις 25 προτεραιότητες λέγοντας «περίμενε πρώτα να ενημερωθώ για τις 25 πρώτες και βλέπουμε». Όταν του εξήγησα ότι όλες οι ευρωπαϊκές Δημόσιες Ραδιοτηλεοράσεις με πρώτο το BBC και την France Television αναπτύσσουν πολύπλευρα σχέδια κοινωνικής υπευθυνότητας σε 5 άξονες (Κοινωνία, Περιβάλλον, έννοια του ενεργού πολίτη, δημιουργική επιχειρηματικότητα, εργαζόμενοι) και ότι και η ΕΡΤ θα έπρεπε να συνεχίσει τις κοινωνικές της δράσεις σε ένα ανώτερο επίπεδο οργανωτικής πλαισίωσης εξαιτίας της Κρίσης (δείτε το προτεινόμενο πρόγραμμα στο τέλος του άρθρου) και άρα θα έπρεπε να ενεργοποιήσει επειγόντως με εσωτερικές εγκυκλίους τις προτεινόμενες δράσεις, μου είπε: «να κλείσουμε ραντεβού να το δούμε». Βεβαίως.
Το ραντεβού δεν ήλθε ποτέ παρόλα τα 32 ηλεκτρονικά μηνύματα υπενθύμισης και συμπληρωματικών προτάσεων που «αναπαύονται» στον υπολογιστή του Κέντρου Επικοινωνίας και Ενημέρωσης Πολιτών της ΕΡΤ στην Κατεχάκη η οποία φυλάσσεται ακόμη από αστυνομικές δυνάμεις. Ένας επόμενος Διευθύνων Σύμβουλος ήταν πιο ευέλικτος. «Είναι πολύ σημαντικό αυτό που κάνετε» είπε. «Προσπαθείτε να πακετάρετε και να πολλαπλασιάσετε τις δράσεις που κάνει ήδη η ΕΡΤ μέσα από ένα ενοποιητικό σύνθημα υπό τύπο επικοινωνιακής εκστρατείας». «Ακριβώς» του απάντησα με μια αυθόρμητη ελπίδα και «μάλιστα σχεδόν χωρίς κόστος. Εσείς απλά ως Διευθύνων Σύμβουλος βγάζετε μια εσωτερική εγκύκλιο, το συζητάτε στο ΔΣ και όλα τα υπόλοιπα τα αναλαμβάνει η Ομάδα Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης της εταιρείας». «Να το δούμε, συντόμως» ήταν πάλι η απάντηση. Ματαίως προσπάθησα να τον πείσω, να το δούμε ΤΩΡΑ, ΤΟΤΕ, ΕΠΙ ΤΟΠΟΥ. Ματαίως του ανέφερα ότι ένας ιδιωτικός σταθμός – ο ΣΚΑΙ - ανέπτυσσε δράσεις που κανονικά θα έπρεπε να κάνει η ΕΡΤ, γιατί αυτή είναι ακριβώς η δουλειά της να λειτουργεί ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΤΙΚΑ αναπτύσσοντας επικοινωνιακές εκστρατείες Πανελλήνιας εμβέλειας για την κοινωνική αλληλεγγύη, την Δημιουργική Ελλάδα, το Περιβάλλον. Το ότι η ΕΡΤ είχε πρώτη το 2007-2009 ειδική τηλεοπτική εκπομπή «ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΜΑΖΙ» (ΕΤ-1, κάθε Πέμπτη) που πρόβαλλε τέτοιες εκστρατείες, το ότι πρέπει να πολλαπλασιάσουμε το κοινωνικό ΜΕΡΙΣΜΑ που δίνουμε πίσω στην κοινωνία ως δικαιολόγηση του ανταποδοτικού τέλους των 300 εκ. ευρώ. Τίποτα. Πολύ ευγενικά η απάντηση ήταν «Θα το δούμε». Ο άνθρωπος έφυγε, παραιτήθηκε, δεν το είδαμε ποτέ. Τέσσερις Διευθύνοντες Σύμβουλοι και Πρόεδροι ΔΣ πέρασαν από το 2009 και μάλλιασε η γλώσσα μου «φτου και από την αρχή» κάθε φορά να τους εξηγώ την σημασία της κοινωνικής ΕΡΤ και της κοινωνικής υπευθυνότητας που έχει γίνει εκτός των άλλων και υποχρέωση για τις μεγάλες εταιρείες σύμφωνα και με τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Γιατί να έχουν πλέον σημασία αυτά τα στιγμιότυπα; Έχουν μεγάλη σημασία αν θέλουμε να καταλάβουμε ως κοινωνία τι ήταν πραγματικά η ΕΡΤ και πώς μπορούμε πραγματικά να την βελτιώσουμε ΟΧΙ μέσα από την καταστροφή της αλλά μέσα από την ριζική μεταρρύθμιση της. Πώς θα φτιάξουμε μια πραγματικά νέα, παραγωγική και δημιουργική Δημόσια Ραδιοτηλεόραση που παράγει Δημόσια Αξία (Public Value). Τα συμπεράσματα που εγώ βγάζω από την 18χρονη εμπειρία μου στην ΕΡΤ ως δημοσιογράφος της ραδιοτηλεόρασης, ως Υπεύθυνος Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης και ως προϊστάμενος του ΚΕΕΠ/ Europe Direct- Ευρωπαϊκού Κέντρου Πληροφόρησης της ΕΡΤ είναι τα παρακάτω:
1. Οι εργαζόμενοι της ΕΡΤ δεν έχουν ΠΟΤΕ διοικηθεί ΚΑΝΟΝΙΚΑ από ένα αποτελεσματικό, ανεξάρτητο μάνατζμεντ (Διοίκηση Επιχείρησης) με υψηλό βαθμό επαγγελματικότητας. Όπου –τυχαία- συνέβη αυτό πχ στις ενδιάμεσες βαθμίδες τα αποτελέσματα ήταν αμέσως θετικά.
2. Παρόλα αυτά η ΕΡΤ δε ήταν μόνο ή κυρίως οι κομματικά διορισμένες Διοικήσεις της. Υπήρχε μια πάγια λειτουργία της ΕΡΤ ως αυτοτελούς οργανισμού που παρήγαγε σχετικά αξιοπρεπείς ειδήσεις, μερικές πολύ καλές ή αρκετά καλές ενημερωτικές εκπομπές και κυρίως ήταν παγιωμένη η «Κοινωνική ΕΡΤ». Ειδικά σ’ αυτό το τελευταίο παρότι όπως προανέφερα ενώ οι Διευθύνοντες Σύμβουλοι μετά το 2009 έδειξαν σχετική αδιαφορία στην πράξη λειτούργησαν αυτοτελώς Διοικήσεις και Τμήματα της εταιρείας (Δημόσιες Σχέσεις, Χορηγίες, ΕΤ3, ΕΡΑ, Διεθνείς Συμπαραγωγές) που σε συνεργασία με την Ομάδα Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης της ΕΡΤ κατόρθωσαν «οριζόντια» να συνεχίσουν το μεγάλο κοινωνικό έργο της ΕΡΤ.
3. Αν λειτουργούσε στοιχειωδώς καλά -και όχι ως κομματικό εργαλείο- η Κεντρική Διοίκηση της ΕΡΤ, θα μπορούσε να είχε παραχθεί ΤΡΙΠΛΑΣΙΟ ΕΡΓΟ και στην ραδιοτηλεοπτική παραγωγή και κυρίως στην κοινωνική υπευθυνότητα της ΕΡΤ. Οι λεπτομερείς προτάσεις που ακολουθούν με τίτλο «Πρόταση για ένα Διευρυμένο Πρόγραμμα ΕΚΕ της ΕΡΤ για Έξοδο από την Κρίση» αποδεικνύουν του λόγου το αληθές. Το γενικό συμπέρασμα φαντάζει απλό. Οι εκάστοτε κυβερνήσεις τουλάχιστον της τελευταίας δεκαετίας δεν έκαναν τίποτα για να αξιοποιήσουν το τεράστιο δυναμικό της ΕΡΤ, ανέστειλαν συνεχώς την οποιαδήποτε μεταρρύθμιση και στο τέλος σπασμωδικά προσπάθησαν να την διαλύσουν ρίχνοντας το κρίμα συλλήβδην στους εργαζομένους χωρίς ένα ελάχιστο ίχνος κριτικής αποτίμησης και ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ του παραγόμενου έργου. Είναι ακριβώς η αναπαραγωγή της πρόσφατης ιστορίας της χώρας που έφτασε αδικαιολόγητα στο χείλος του γκρεμού. Ας ελπίσουμε τουλάχιστον ότι ο διάλογος για το νέο φορέα δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης θα συμπεριλάβει τουλάχιστον μια σωστή αποτίμηση του παρελθόντος και θα αξιοποιήσει επεκτείνοντας την «Κοινωνική ΕΡΤ».
Πρόταση για ένα Διευρυμένο Πρόγραμμα Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης της ΕΡΤ για την Έξοδο από την Κρίση (Προτάσεις Επιτροπής ΕΚΕ στον Δ/ντα Σύμβουλο της ΕΡΤ – Φεβρουάριος 2010)
Άξονες:

1. «Η ΕΡΤ προωθεί την Κοινωνική Αλληλεγγύη μαζί με τους πολίτες»

 

1. Πανελλήνια Εκστρατεία συλλογής τροφίμων, ρούχων και φαρμάκων για τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού σε συνεργασία με κοινωνικές / ανθρωπιστικές ΜΚΟ και τους Δήμους.
2. Πρότυπη δημιουργία Κοινωνικών Παντοπωλείων σε εγκαταστάσεις της εταιρείας (Σταυρός, Λιοσίων, Περαία) σε συνεργασία όμορους Δήμους.
3. Συνεργασία με τους Δήμους Αθηνών – Θεσσαλονίκης για το θέμα των αστέγων.
4. Επιτελικός συντονισμός όλων των δράσεων των περιφερειακών Ρ/Σ ΕΡΤ στο πλαίσιο της πανελλήνιας καμπάνιας.

 

2. Εκκίνηση και συντονισμός από την ΕΡΤ ενός πανεθνικού ραδιοτηλεοπτικού και Διαδικτυακού Διαλόγου με θέμα «Ελλάδα - Ευρώπη 2020: Ποια Ελλάδα θέλουμε;»

3. Πανεθνική Εκστρατεία με τίτλο «Η ΕΡΤ στηρίζει την Ελλάδα που Δημιουργεί και Παράγει». Διοργάνωση και συντονισμός ενός «Πανελληνίου Διαγωνισμού για την Καινοτομία στην Επιχειρηματικότητα και στην Κοινωνία» σε συνεργασία με την Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας, ερευνητικά ιδρύματα και κοινωνικούς φορείς. Προώθηση και ανάδειξη των «Νησίδων Ποιότητας» σε συνεργασία με έγκυρες ΜΚΟ.

4. Τριπλός Πανελλήνιος Διαγωνισμός Μαθητικού Βίντεο με τίτλο «Ένας Πλανήτης, μία ευκαιρία» με συμμετοχή σχολείων από όλη την Ελλάδα.

5. Πανελλήνια Εκστρατεία «Φυτεύω ένα δέντρο, Προστατεύω το Περιβάλλον». Πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας και πόρων της ΕΡΤ με ετήσια μείωση 2% ανά έτος.

6. Σε στενή συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού η ΕΡΤ θα μπορούσε να συντονίσει και να συνδέσει επικοινωνιακά μεμονωμένες πρωτοβουλίες καλλιτεχνικής έκφρασης των νέων δημιουργών σε μια «Εβδομάδα νέων καλλιτεχνών στις πόλεις».

 

Οι προτάσεις αυτές είχαν κατατεθεί στο γραφείο του Δ/ντος Συμβούλου ήδη από τον Φεβρουάριο του 2010. Από τότε πέρασαν από την ΕΡΤ τέσσερις Δ/ντες Σύμβουλοι και Πρόεδροι ΔΣ. Παρόλες τις επανειλημμένες υπενθυμίσεις και την γενικόλογη αποδοχή κανένας Διευθύνων Σύμβουλος – με μικρές εξαιρέσεις - δεν ενεργοποίησε πρακτικά αυτό το φιλόδοξο αλλά πρωτοποριακό πρόγραμμα ως επίσημη πολιτική της ΕΡΤ. Σημαντικά τμήματά του υλοποιήθηκαν «οριζοντίως» και πρωτοβουλιακά από την Επιτροπή ΕΚΕ και άλλες επιμέρους Διευθύνσεις (π.χ. Δημόσιες Σχέσεις και Χορηγίες, ΕΤ3, ΕΡΑ- περιφερειακοί σταθμοί, Δ/νση Διεθνών Συμπαραγωγών). Η κοινωνική συνεισφορά της ΕΡΤ ακόμη και χωρίς αυτό το Επιτελικό Πρόγραμμα ΕΚΕ ήταν όλο αυτό το διάστημα πολύ μεγάλη.
Περικλής Βασιλόπουλος Υπεύθυνος Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης ΕΡΤ/ Συντονιστής ΚΕΕΠ/ Europe Direct ΕΡΤ
Αντιπρόεδρος Ένωσης Πολιτών για την ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
http://tvxs.gr/