Τι έδειξε η ανακεφαλαιοποίηση - Γιατί Δημόσιο και νυν μέτοχοι έχασαν την περιουσία τους

Του Νίκου Σακελλαρίου

Πύρρειος νίκη μπορεί να χαρακτηριστεί η επιτυχής διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης για τις συστημικές τράπεζες. Η περιουσία των νυν μετόχων, αλλά και του ΤΧΣ ουσιαστικά μηδενίστηκε, ενώ οι κεφαλαιοποιήσεις με βάση τις οποίες πραγματοποιήθηκαν οι αυξήσεις κεφαλαίου, είναι στην κυριολεξία εξευτελιστικές.

Μπορεί στη χρηματιστηριακή αγορά να κυριαρχεί η ρήση «η σωστή τιμή είναι αυτή που προσφέρεται» αλλά σίγουρα οι τιμές των αυξήσεων μετοχικών κεφαλαίων είναι υπερβολικά χαμηλές. Να θυμήσουμε ότι η τιμή της Eurobank που βγήκε από το βιβλίο προσφορών διαμορφώθηκε στο 0,01 ευρώ, η τιμή της Alpha Bank στο 0,04 ευρώ και η τιμή ΕΤΕ στο 0,02 ευρώ, ενώ για την Τράπεζα Πειραιώς, αν και δεν υπήρξε επίσημη ανακοίνωσε μέχρι αργά χθες το βράδυ, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι κινήθηκε μεταξύ του 0,003 ευρώ και 0,004 ευρώ.

Από το εγχείρημα των ανακεφαλαιοποιήσεων ήδη έχουν χάσει τόσο το ελληνικό δημόσιο όσο και οι ιδιώτες μικροεπενδυτές και βέβαια τα ασφαλιστικά ταμεία.

Η συμμετοχή του ελληνικού δημοσίου στις τράπεζες πριν την ανακεφαλαιοποίηση, ήταν περίπου 56%, ενώ σύμφωνα με τις υπάρχουσες εκτιμήσεις θα υποχωρήσει στα επίπεδα του 21%, με την οριστική ολοκλήρωση των αυξήσεων κεφαλαίου.

Είναι χαρακτηριστικά ότι, οι συμμετοχές των ασφαλιστικών ταμείων στις ελληνικές τράπεζες την περίοδο 2001-2007 άγγιζε περίπου τα 2,1 δισ. ευρώ, ενώ σήμερα (και εάν εξαιρεθεί το ΤΣΜΕΔΕ που είναι βασικός μέτοχος στην Τράπεζα Αττικής) έχουν εξαϋλωθεί. Η Εκκλησία της Ελλάδος μέχρι τις δεκαετίες του '80 και '90 κατείχε (λόγω καταστατικού) το περίπου 11% της ΕΤΕ και μετά την τελευταία ανακεφαλαιοποίηση θα κατέχει μετοχές αξίας λίγων χιλιάδων ευρώ.

Μεγάλες ζημιές και για το ΤΧΣ

Σύμφωνα με τις διαδικασίες ανακεφαλαιοποιήσεων ο μεγάλος χαμένος θα είναι το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Στήριξης το οποίο ουσιαστικά εκπροσωπεί το ελληνικό δημόσιο αλλά και κεφάλαια των Ευρωπαίων φορολογουμένων.

Είχε ενισχύσει τις τέσσερις συστημικές τράπεζες με ποσό που υπερβαίνει οριακά τα 25 δις κατέχοντας ποσοστό κοντά στο 56% επί των μετοχικών κεφαλαίων των ελληνικών τραπεζών μετά τις ανακεφαλαιοποιήσεις του 2015 εκτιμάται ότι θα κατέχει το 21% των μετοχικών κεφαλαίων των τραπεζών. Σε ό,τι αφορά το αντίκτυπο των ανακεφαλαιοποιήσεων σε όρους χρηματιστηρίου, προ της ανακεφαλαιοποιησής τους, η κεφαλαιοποίηση διαμορφωνόταν σε περίπου 13 δισ. περίπου, στην τελτευταία συνεδρίαση προ των capital control, (26 Ιουνίου του 2015), ενώ η κεφαλαιοποίηση στην οποία πραγματοποιήθηκαν οι αυξήσεις κεφαλαίου, ήταν κάτι λιγότερο από 800 εκατ.

Τα «βιβλία προσφορών» θύμα του country risk

Oι τιμές που βγήκαν από τα βιβλία προσφορών ήταν χαμηλές εξαιτίας της επίδρασης του country risk στις τράπεζες.

Οι ξένοι επενδυτές μπήκαν στις διαδικασίες ανακεφαλαιοποιήσεων προεξοφλώντας αφ' ενός ότι οι ελληνικές τράπεζες πέρα από την ύφεση, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια θα υποστούν νέες ζημιές λόγω γενικότερης οικονομικής κρίσης και Ελλάδας.

Η συμφωνία με τους εταίρους μπορεί να καθησυχάζει αλλά δεν ενθουσιάζει.

Για τα ξένα funds, η Ελλάδα συνεχίζει να είναι μία αρκετά επικίνδυνη οικονομικά χώρα με προβληματική προοπτική ανάπτυξης. Έτσι οι ξένοι επενδυτές μπήκαν στα βιβλία προσφορών με τη νοοτροπία του ανατολίτικου παζαριού. Έδωσαν τις χαμηλότερες δυνατές τιμές, δημιουργώντας discount που έφτασε μέχρι και το 98% επί της τρέχουσας τιμής όταν οι εγχώριοι χρηματιστηριακοί αναλυτές έβλεπαν ένα discount το οποίο θα ξεκινούσε από 30% και δεν θα ξεπερνούσε το 50%.

Σαφώς πλέον οι χρηματιστηριακοί παράγοντες μιλούν για «χρηματιστηριακή πειρατεία» εις βάρος των Ελλήνων μετόχων.

Χρηματιστηριακή Νομοτέλεια

Από τη στιγμή που βγήκαν οι τιμές των μετοχών στις διαδικασίες των βιβλίων προσφορών έχει ξεκινήσει ένα γαϊτάνακι ρευστοποιήσεων για να κλείσουν τα discounts. Η πτώση θα συνεχιστεί μέχρι οι τιμές στο ταμπλό συγκλίνουν στις τιμές που πραγματοποιήθηκαν οι αυξήσεις κεφαλαίου..

Το ζητούμενο χρηματιστηριακά είναι να καταφέρουν οι νέες μετοχές να κινηθούν ανοδικά όταν τελειώσουν οι ανακεφαλαιοποιήσεις. Το βέβαιο είναι ότι χρηματιστηριακώς τουλάχιστον, οι τραπεζικές μετοχές δεν θα μοιάζουν καθόλου με ό,τι ήταν πριν από τις ανακεφαλαιοποιήσεις.

Θα έχουν νέους βασικούς μετόχους που θα είναι ξένα hedge funds, διαφορετικές στρατηγικές, στόχους και προοπτικές. Επίσης θα πρέπει να τονιστεί ότι το τελευταίο στάδιο των ανακεφαλαιοποιήσεων θα ολοκληρωθεί το 2017.

Τι ζητούσαν και τι πήραν από τα βιβλία προσφορών οι τράπεζες

Συνολικά, στα βιβλία προσφορών γράφτηκαν ξένα funds για κεφάλαια ύψους περίπου 6 δισ. ευρώ, ενώ τα απαραίτητα κεφάλαια που ζητούσαν οι τράπεζες ήταν 4,4 δισ. ευρώ. Αυτό είναι το θετικό στοιχείο. Ωστόσο, τα περισσότερα κεφάλαια προσφέρθηκαν στις δύο τράπεζες που είχαν τις μικρότερες κεφαλαιακές ανάγκες.

Στην Eurobank και στην Alpha Bank. Ενδεικτικά για την Alpha Bank προσφέρθηκαν 2,7 δισ. ευρώ (υπερκαλύφθηκαν κατά 1,75 φορές οι ανάγκες της), ενώ η Eurobank ζητούσε περίπου 450 εκατ. ευρώ και δέχθηκε προσφορές 1,85 δισ. ευρώ. Δεν είναι τυχαίο που στο χρηματιστηριακό ταμπλό, οι δύο μετοχές κινήθηκαν καλύτερα τόσο πριν από το άνοιγμα των βιβλίων προσφορών όσο και μετά το κλείσιμό τους. Στον αντίποδα η ΕΤΕ, η οποία ήθελε να συγκεντρώσει (για το βασικό σενάριο) κεφάλαια ύψους 1,6 δισ. ευρώ. Συγκέντρωσε πολύ λιγότερα και ουσιαστικά θα οδηγήσει την ΕΤΕ στην αναζήτηση εναλλακτικών τρόπων συγκέντρωσης κεφαλαίων, με αποτέλεσμα να πιεστεί η μετοχή.

Οι συνολικές ανάγκες της ΕΤΕ, όπως αυτές προέκυψαν από τους πρόσφατους ελέγχους αντοχής (stress tests) που εφάρμοσε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ανέρχονται στο ποσό των 4,6 δισ. ευρώ, τα οποία αποφασίστηκε και δρομολογήθηκε να καλυφθούν ως εξής: 1,6 δισ. με ιδιωτική τοποθέτηση στο εξωτερικό, 160 εκατ. ευρώ με Δημόσια Προσφορά σε Έλληνες επενδυτές, 790 εκατ. με μετατροπή δανείων σε μετοχές, 750 εκατ. με συμμετοχή ΤΧΣ, 1,5 - 2,25 δισ. με Μετατρέψιμα ομολογιακά δάνει (coco’s).

Σε ό,τι αφορά την Τράπεζα Πειραιώς, το βιβλίο προσφορών έκλεισε μετά από τρεις εβδομάδες, γεγονός που έδειξε αρκετά πράγματα τόσο για την τράπεζα όσο και για τους ξένους επενδυτές.