Η ελάφρυνση του χρέους στις καλένδες και υπό όρους

Ηχηρά μηνύματα στέλνει στην Αθήνα ο Κλάους Ρέγκλινγκ ο οποίος υποστηρίζει ότι ελάφρυνση χρέους μπορεί να συμφωνηθεί μετά τη λήξη του προγράμματος. Ο επικεφαλής του ESM σημειώνει ότι η ελληνική οικονομία είναι σε καλύτερη κατάσταση και, άρα, κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση μπορεί να γίνουν αρκετά μετά το 2018. Για το χρέος μίλησε και ο Ντέκλαν Κοστέλο, εκπρόσωπος της Κομισιόν στους θεσμούς, ο οποίος θέτει επίσης όρο

Απορρίπτοντας στην ουσία τις θέσεις του ΔΝΤ, ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, Κλάους Ρέγκλινγκ, υποστήριξε ότι ελάφρυνση μπορεί να συμφωνηθεί μετά την λήξη του προγράμματος και είναι πιθανό να συνδέεται μεόρους, για να διασφαλιστεί ότι οι μεταρρυθμίσεις θα συνεχιστούν και την μετά-τρόικα εποχή. 

Σε συνέντευξη που έδωσε στη φινλανδική εφημερίδα «Kauppalehti», ο Ευρωπαίος αξιωματούχος άφησε να εννοηθεί ότι δεν είναι και πολύ ρεαλιστική η πρόταση που αναφέρεται στην πρόταση του ΔΝΤ - δηλαδή παράταση κατά 40 χρόνια της περιόδου αποπληρωμής του και κατά 20 χρόνια της περιόδου χάριτος - και υπογράμμισε ότι οιθεσμοί είναι αυτοί που «θα αξιολογήσουν τη βιωσιμότητα του χρέους ξανά στην αρχή του επόμενου έτους, λαμβάνοντας υπόψη το τρέχον οικονομικό περιβάλλον».

Η άποψη του ΔΝΤ, είπε, δεν έχει συζητηθεί στην Ευρωζώνη ή με το Ταμείο και πρόσθεσε ότι «η ελληνική οικονομία τα πάει καλύτερα τώρα από ότι τον Αύγουστοπου συμφωνήθηκε το πρόγραμμα» και ότι τα επιτόκια είναι χαμηλότερα, καθώς ο ESM μπορεί να δανείζει την Ελλάδα με λιγότερο από 1%. «Θα δούμε, λοιπόν, τι είναι πραγματικά αναγκαίο», τόνισε, αλλά σε κάθε περίπτωση όχι στο άμεσο μέλλον.

«Το πρόγραμμα θα διαρκέσει έως τον Ιούλιο του 2018», είπε. «Έως τότε, η Ελλάδα αναμένεται ότι θα μπορεί να χρηματοδοτείται και πάλι πλήρως από τις αγορές. Μία τέτοια ελάφρυνση χρέους θα δινόταν ουσιαστικά αρκετό καιρό μετά τη λήξη του προγράμματος. Θα μπορούσε να συνεχίσει να συνδέεται με κάποιου είδους όρους για να ελέγχεται και να διασφαλίζεται ότι η μεταρρυθμιστική διαδικασία θα συνεχισθεί μετά τη λήξη του προγράμματος. Δεν το έχουμε κάνει αυτό σε άλλες περιπτώσεις, αλλά οι άλλες περιπτώσεις ήταν ευκολότερες όσον αφορά τη βιωσιμότητα του χρέους».

Ο Ρέγκλινγκ σημείωσε ότι αυτό που θα συζητηθεί για το χρέος «θα βοηθήσει περισσότερο μεσοπρόθεσμα». 

«Το κόστος εξυπηρέτησης του ελληνικού χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ έως το 2022, είναι μικρότερο από ότι σε πολλές χώρες - μέλη. Δεν υπάρχουν πολλά πράγματα που πρέπει να κάνουμε εδώ. Το θέμα είναι για το να διασφαλίσουμε ότι η Ελλάδα μπορεί να εξυπηρετήσει το χρέος της μεσοπρόθεσμα. Θα είναι και ένα σημαντικό μήνυμα στις αγορές, ότι δεν πρέπει να ανησυχούν και ότι μπορεί να επενδύσουν ξανά στην Ελλάδα».

Ο επικεφαλής του ESM αναμένει, όπως είπε, ότι το ΔΝΤ θα λάβει μέρος στη χρηματοδότηση του ελληνικού προγράμματος σε κάποιο χρονικό σημείο το επόμενο έτος, σημειώνοντας ότι η συμμετοχή του μπορεί να είναι πολύ μικρότερη από ότι στο παρελθόν. «Το ποσό θα είναι μικρό. Δεν είναι, όπως στο πρώτο ελληνικό πρόγραμμα, όταν το ΔΝΤ συνέβαλε το ένα τρίτο».

Πρόσθεσε ότι ο Ταμείο περιμένει κάποιες σημαντικές αποφάσεις, όπως τη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού και την εξέλιξη της συζήτησης για την ελάφρυνση του χρέους. 

Σε ερώτηση, σε ποια φάση βρίσκεται η Ελλάδα όσον αφορά την προσαρμογή της οικονομίας της, ο κ. Ρέγκλινγκ είπε ότι από δημοσιονομικής πλευράς έχουν γίνει τα περισσότερα από όσα χρειάζονταν και ότι και στο μέτωπο των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων έχουν γίνει αρκετά, προσθέτοντας: «Υπάρχουν ακόμη αρκετά να γίνουν. Για παράδειγμα, το ελληνικό συνταξιοδοτικό σύστημα είναι το πιο ακριβό στην Ευρώπη. Κάτι πρέπει να γίνει για αυτό, όλοι συμφωνούν. Η φορολογική διοίκηση πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω».

Ο Ρέγκλινγκ τόνισε ότι το σενάριο εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ δεν τίθεται τώρα από κανένα.

«Τώρα δεν αποτελεί μέρος σεναρίου κανενός», δήλωσε. «Από όσα βλέπω από τον Αύγουστο/Σεπτέμβριο, είναι πολύ σαφές ότι η (ελληνική) κυβέρνηση επιθυμεί να εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις. Δεν είναι πάντα εύκολη η συμφωνία στις λεπτομέρειες, αλλά η κατεύθυνση είναι πάλι πολύ σαφής», δήλωσε.

«Κίτρινες κάρτες», αλλά και παραθυράκια

Για την πορεία του ελληνικού προγράμματος, την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και την ελάφρυνση του χρέους τοποθετήθηκαν και οι Ντέκλαν Κοστέλο και Ράσμους Ρέφερ στο πλαίσιο του συνεδρίου του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου.

Ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στους θεσμούς, Ντέκλαν Κοστέλο, σε μία από τις σπάνιες δημόσιες τοποθετήσεις του, μίλησε για το ελληνικό πρόγραμμα

«Θα δούμε για τα capital controls»

Ξεκαθάρισε ότι δεν υπάρχει πλέον κίνδυνος «κουρέματος» καταθέσεων, ωστόσο, σημείωσε ότι είναι πολύ δύσκολο να απαντηθεί το πότε θα αρθούν οι περιορισμοί κεφαλαίων. Επισήμανε, πάντως ότι εάν η επιτυχής ανακεφαλαιοποίηση συνοδευτεί από μία επιτυχής ολοκλήρωση της αξιολόγησης, τα capital controls μπορούν να περιοριστούν πιο γρήγορα.

Μήνυμα για ελάφρυνση του χρέους με όρους

Ειδικότερα για το ζήτημα του χρέους, ο κ. Κοστέλο δήλωσε ότι «το ζήτημα δεν είναι εάν θα υπάρξει ρύθμιση χρέους, αλλά το πώς και με ποιους όρους». Για να συνεχίσει, λέγοντας ότι «προφανώς και θα υπάρχουν συνθήκες για τη νέα ελάφρυνση του χρέους: να εφαρμόζει (σ.σ. η κυβέρνηση) πλήρως το πρόγραμμα και να είναι σαφής ως προς τις μακροπρόθεσμες πολιτικές». Προσέθεσε δε, ότι πρέπει να εξεταστεί ηδομή του χρέους, καθώς υπάρχει μεγάλη απαίτηση αποπληρωμής το 2022, και θα πρέπει οι αποπληρωμές να είναι προσιτές σε ετήσια βάση. «Θα πρέπει να δούμε και πώς μπορούν να ενσωματωθούν και οι αναπάντεχες εξελίξεις. Είναι κρίσιμο να υπάρξει σταθερή κυβέρνηση που θα εφαρμόσει το πρόγραμμα», επισήμανε.

Αρνητικός στο θέμα αύξησης εισφορών

Σε ερώτηση αναφορικά με πληροφόρηση για επικείμενη αύξηση των εργοδοτικών εισφορών, ο Ντέκλαν Κοστέλο δήλωσε αντίθετος σημειώνοντας ότι αυτή «δεν θα βοηθήσει στη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης» και πρόσθεσε ότι «πρέπει να δούμε το σύνολο της μεταρρύθμισης. Θα δούμε και τη μεταρρύθμιση στη φορολογία εισοδημάτων».

Είπε ότι οι θεσμοί αναμένουν προτάσεις από το υπουργείο Εργασίας οποτεδήποτε, πιθανόν και εντός του Δεκεμβρίου, για να αρχίσει η συζήτηση για την ασφαλιστική μεταρρύθμιση. Επίσης ανέφερε ότι «το ελληνικό σύστημα παρέχει αντικίνητρα για να παραμένει κάποιος στην αγορά εργασίας», αλλά διευκρίνισε πως πάρα πολλές οικογένειες έχουν ως μοναδικό εισόδημα μία σύνταξη, «οπότε θα πρέπει να εξετασθεί και αυτό το θέμα».

Πιο ανθεκτική απ' ότι νομίζαμε

Ο κ. Κοστέλο εκτίμησε ότι η ελληνική οικονομία αποδείχθηκε πολύ πιο ανθεκτικήαπό ό,τι ανέμεναν οι θεσμοί, με αποτέλεσμα να εκτιμάται ότι η μεταβολή του ΑΕΠ θα κινηθεί εφέτος πέριξ του 0%, ενώ δεν είναι απαραίτητο να είναι αρνητική το 2016. Για τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν, αναφέρθηκε στη δεύτερη δέσμη των προαπαιτούμενων, λέγοντας ότι υπάρχουν καθυστερήσεις στο χρονοδιάγραμμα λόγω των εκλογών και αυτά πρέπει να έχουν κλείσει έως τις 11 Δεκεμβρίου. 

Στην πρώτη αξιολόγηση ενέταξε την ανάγκη λήψης μέτρων για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων, τη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού, τις αλλαγές στη φορολογία εσόδων, την ενίσχυση αγοράς ηλεκτρισμού και τη δημιουργία του ανεξάρτητου φορέα εσόδων.

Εάν είναι έτοιμη η κυβέρνηση θα επανέλθουμε αρχές Ιανουαρίου, επισήμανε, προσθέτοντας ότι με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης θα ξεκινήσει η συζήτηση για το χρέος.

Πρόβλημα τα κόκκινα δάνεια

Από την πλευρά του, μιλώντας στο ίδιο τραπέζι του Συνεδρίου, ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στους θεσμούς, Ράσμους Ρέφερ, ανέφερε πως είναι θετικό ότι οι τράπεζες κατάφεραν να καλύψουν τις χρηματοδοτικές τους ανάγκες μέσω ίδιων πηγών και ότι «πρέπει να εξασφαλίσουμε ότι ο τρίτος γύρος ανακεφαλαιοποίησης θα είναι και ο τελευταίος». Δήλωσε επίσης, ότι τα «κόκκινα» δάνεια εξακολουθούν να είναι ένα μέρος της κρίσης που δεν έχει αντιμετωπιστεί, με τις τράπεζες να εξακολουθούν να θεωρούν πως τα «κόκκινα» δάνεια αποτελούν τροχοπέδη για την ανάπτυξη.

Πηγή