Το ΝΑΤΟ στο Αιγαίο, η χώρα σε νέο ναρκοπέδιο

γράφει ο Αλέξανδρος Ζέρβας

Αν παραβλέψει κανείς το μικροπολιτικό παιχνίδι που βρίσκεται σε εξέλιξη με επίκεντρο την ανάληψη ευθύνης εκ μέρους του ΝΑΤΟ για την αντιμετώπιση των προσφυγικών ροών στο Αιγαίο, είναι προφανές ότι αυτή αποτελεί μια ακόμη ένδειξη της αμηχανίας με την οποία η κυβέρνηση Τσίπρα αντιμετωπίζει τα φλέγοντα ζητήματα.

Αρκετοί θεωρούν μάλιστα πως η χώρα ζει κατά κάποιο τρόπο τη «μέρα της μαρμότας», καθώς τα αλλεπάλληλα τελεσίγραφα που μας απευθύνει επισήμως πλέον το ευρωπαϊκό διευθυντήριο για έξοδο της Ελλάδας από την συνθήκη Σένγκεν αλλά και για κλείσιμο των συνόρων φέρνουν πολύ έντονα στο μυαλό τους εκβιασμούς του καλοκαιριού για Grexit. Ο στόχος και στις δυο περιπτώσεις είναι πάνω κάτω κοινός: προ «ασύμμετρων απειλών» να γίνει αποδεκτή η επιβολή «έκτακτων μέτρων» στον ελληνικό λαό.

Κάπως έτσι φτάσαμε στο σημείο να αναμένουμε πολύ σύντομα το σουλατσάρισμα ΝΑΤΟικών πολεμικών στα ελληνικά χωρικά ύδατα, κάτι που, όπως και να το δει κανείς, δημιουργεί ένα πολύ επικίνδυνο τετελεσμένο για τη χώρα μας. Είναι δε πολύ δύσκολο να αντιληφθεί κανείς για ποιο λόγο είναι απαραίτητες οι δυνάμεις της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας για την ουσιαστική αντιμετώπιση των προσφυγικών ροών. Ίσως γιατί η πραγματική σκοπιμότητα αυτής της συμφωνίας ελάχιστα έχει να κάνει με την υποτιθέμενη αγωνία της Ευρώπης για την επίλυση της προσφυγική κρίσης.

Οι «παράπλευρες απώλειες» ενός power game

Είναι ηλίου φαεινότερο, άλλωστε, πως το προσφυγικό αντιμετωπίζεται από τις δυτικές κυβερνήσεις ως μια πτυχή μόνο ενός ευρύτερου γεωπολιτικού παιχνιδιού. Στο πλαίσιο αυτό, τα χιλιάδες πτώματα προσφύγων που ξεβράζονται τους τελευταίους μήνες στα παράλια των νησιών του Αιγαίου, τα περισσότερα εκ των οποίων ανήκουν σε μικρά παιδιά, δεν είναι τίποτα άλλο από παράπλευρες απώλειες μέσα στο ευρύτεροpower game που διεξάγεται στην ανατολική Μεσόγειο.

Και σ' αυτό, ας μην κρυβόμαστε, έχει παραχωρηθεί από την ευρωπαϊκή ηγεσία στη γειτονική μας Τουρκία πρωταγωνιστικός ρόλος. Μοιάζει να της είναι μάλιστα σε τέτοιο βαθμό απαραίτητη, ώστε η Άνγκελα Μέρκελ να βάλει «από το παράθυρο» την Τουρκία στο Αιγαίο μέσω της εμπλοκής του ΝΑΤΟ στην περιοχή. Δε φαίνεται να τους απασχολεί το γεγονός πως η Τουρκία είναι αυτή που συνέβαλε αποφασιστικά στη δημιουργία των προσφυγικών ροών, τις οποίες δεν έκανε καμιά προσπάθεια να διαχειριστεί, παρότι της προσφέρθηκαν σημαντικά ευρωπαϊκά κονδύλια γι' αυτόν το σκοπό. Επιπλέον, δε δείχνει να ιδρώνει κανενός διεθνούς παράγοντα το αυτί εξαιτίας της ενίσχυσης του ISIS από το καθεστώς Ερντογάν, αποδεικνύοντας ότι ο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» αποτελεί ένα αφήγημα αποκλειστικά για εσωτερική κατανάλωση. Στη διεθνή σκακιέρα ακόμη και τα θύματα επιθέσεων στο Παρίσι αντιμετωπίζονται επίσης ως παράπλευρες απώλειες. Τόσο απλά.

Από την εξίσωση προφανώς δε γίνεται να βγει και το ψυχροπολεμικό κλίμα μεταξύ Δύσης και Ρωσίας, το οποίο καταγράφεται ανάγλυφα στην αντιπαράθεσή τους γύρω από το μέλλον της Συρίας. Υπάρχει κάποιος που να πιστεύει σοβαρά πως η ενεργοποίηση του ΝΑΤΟ σε αυτή τη χρονική συγκυρία στην περιοχή του Αιγαίου δεν έχει σχέση με την επιχείρηση ελέγχου του λεγόμενου «ρωσικού κινδύνου»; Μήπως εν τέλει αυτή η εξέλιξη δημιουργεί πολύ σοβαρότερους κινδύνους για τη χώρα μας, από τη στιγμή μάλιστα που είναι ενεργό και το μέτωπο μεταξύ της Τουρκίας και της Ρωσίας;

Προφανώς,  ήταν αναμενόμενο πως η Ελλάδα θα βρισκόταν μεταξύ διασταυρούμενων πυρών λόγω της γεωγραφικής της θέσης. Παρ’ όλα αυτά, είναι ζήτημα στρατηγικής πολιτικής επιλογής το πώς θα διαχειριστεί κανείς μια τόσο λεπτή κατάσταση. Κι η κυβέρνηση, διολισθαίνοντας από την αρχική διαπραγμάτευση σχετικά ακόμη και με τη συμμετοχή της Frontex στη φύλαξη των ελληνικών συνόρων μέχρι την εκχώρηση του εν λόγω δικαιώματος στο ΝΑΤΟ, καταδεικνύει προφανή αδυναμία να αποφύγει το νέο ναρκοπέδιο, στο οποίο την οδηγούν «εχθροί και φίλοι». Ίσως γι’ αυτό το λόγο να φαντάζει εξαιρετικά πιθανό, τη στιγμή που η επίσημη Ευρώπη εξακολουθεί να μην ξέρει που πατά και που βρίσκεται όσον αφορά στη διαχείριση και αυτής της κρίσης, να είναι η Ελλάδα πάλι η πρώτη που θα «πληρώσει τη νύφη».