Κίνδυνος να επιστραφεί σε οικονομικούς εγκληματίες 1 δισ. ευρώ από ξέπλυμα χρήματος

Γράφει ο Θανάσης Κουκάκης

Η εν λόγω διάταξη που είναι περίτεχνα διατυπωμένη οδηγεί ουσιαστικά στην αναδρομική αποδέσμευση όσων προϊόντων εγκλήματος έχει δεσμεύσει η Αρχή για το Ξέπλυμα Χρήματος για περισσότερους από 18 μήνες.

Εγκληματικό προϊόν ύψους άνω του 1 δισ. ευρώ που έχει δεσμεύσει η Αρχή για το Ξέπλυμα Χρήματος τα τελευταία έτη, ερευνώντας υποθέσεις μεγάλης φοροδιαφυγής, ναρκωτικών, εγκληματικών οργανώσεων, κακουργηματικής απιστίας, τοκογλυφίας, trafficking, δωροδοκιών, καθώς και υποθέσεις σχετικές με απάτες και πλαστογραφίες, κινδυνεύει να επιστραφεί άμεσα στους κατηγορούμενους για την τέλεση των εγκλημάτων αυτών.

Ο λόγος είναι διάταξη που έχει παρεισφρήσει στο σχέδιο νόμου «Τροποποιήσεις Ποινικού Κώδικα, Κώδικα Ποινικής Δικονομίας» που έθεσε σε διαβούλευση το υπουργείο Δικαιοσύνης και το οποίο θα κατατεθεί μέσα στην εβδομάδα στη Βουλή.

Η εν λόγω διάταξη που είναι περίτεχνα διατυπωμένη οδηγεί ουσιαστικά στην αναδρομική αποδέσμευση όσων προϊόντων εγκλήματος έχει δεσμεύσει η Αρχή για το Ξέπλυμα Χρήματος για περισσότερους από 18 μήνες.

Η διάταξη αναφέρει τα εξής:

Στο τέλος της παρ. 5 του άρθρου 42 του ν. 4557/2018 προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Τα χρονικά όρια διάρκειας των μέτρων δέσμευσης που περιγράφονται στο εδάφιο α’ της παραγράφου 2 του άρθρου 34 ΚΠΔ ισχύουν και για την περίπτωση που η απαγόρευση της κίνησης λογαριασμών, τίτλων και χρηματοπιστωτικών προϊόντων, του ανοίγματος θυρίδων και της μεταβίβασης ή εκποίησης οποιουδήποτε περιουσιακού στοιχείου, διατάσσεται από τον Πρόεδρο της Αρχής Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας παραγράφου».

Η διάταξη αυτή απλά σημαίνει πως από την ψήφιση της τροπολογίας όσα περιουσιακά στοιχεία έχει δεσμεύσει η Αρχή για το Ξέπλυμα για πάνω από 18 μήνες αποδεσμεύονται. Μια τέτοια εξέλιξη θα είχε ως αποτέλεσμα δεκάδες κατηγορούμενοι σε βάρος των οποίων έχουν ασκηθεί διώξεις για ξέπλυμα χρήματος και οικονομικά εγκλήματα, να ανακτήσουν την πρόσβαση σε περιουσιακά τους στοιχεία που έχουν δεσμευθεί για να διαφυλαχθεί το δημόσιο συμφέρον. Η δε διάταξη δεν θα ισχύσει από την ψήφιση της, αλλά αναδρομικά, ήτοι θα αφορά σε όλες τις υποθέσεις για τις οποίες έχει δεσμευθεί εγκληματικό προϊόν πριν από τον Απρίλιο του 2018.

Οι υποθέσεις αυτές είναι εκατοντάδες, αλλά το κυριότερο τα περιουσιακά στοιχεία που έχουν δεσμευθεί για να διασφαλιστεί το δημόσιο συμφέρον ξεπερνούν το 1 δισ. ευρώ! Ενδεικτικά, η Αρχή για το Ξέπλυμα Χρήματος το 2014 δέσμευσε εγκληματικό προϊόν συνολικής αξίας 161 εκατ. ευρώ, μέσω 117 διατάξεων δέσμευσης. Το 2015 δέσμευσε εγκληματικό προϊόν συνολικής αξίας 255 εκατ. ευρώ, μέσω 402 διατάξεων δέσμευσης. Το 2016 δέσμευσε εγκληματικό προϊόν συνολικής αξίας 301 εκατ. ευρώ, μέσω 444 διατάξεων δέσμευσης. Το 2017 η Αρχή δέσμευσε εγκληματικό προϊόν συνολικής αξίας 312 εκατ. ευρώ, μέσω 268 διατάξεων δέσμευσης.

Αυτά τα ποσά «μαμούθ», που κατά 80% αφορούν σε δεσμεύσεις που σχετίζονται με υποθέσεις φοροδιαφυγής, λόγω της διάταξης του υπουργείου Δικαιοσύνης, κινδυνεύουν να επιστραφούν με συνοπτικές διαδικασίες σε κατηγορούμενους για σοβαρές υποθέσεις διαφθοράς και οικονομικού εγκλήματος. Παράδειγμα η οικογένεια Κουτσολιούτσου, που βαρύνεται με σοβαρές κατηγορίες για το σκάνδαλο της Folli Follie και στην οποία η Αρχή για το Ξέπλυμα, για να διασφαλίσει το δημόσιο συμφέρον, έχει δεσμεύσει ακίνητα μεγάλης αξίας.

Ωστόσο, αν και η παραπάνω τροπολογία έχει προκαλέσει την αντίδραση εισαγγελικών λειτουργών, αλλά κυρίως της Αρχής Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες που έχει ζητήσει το «πάγωμα» των περιουσιακών στοιχείων να έχει διάρκεια 4-5 έτη, η κυβέρνηση φαίνεται να κωφεύει. Συγκεκριμένα, αν και το σχετικό αίτημα φέρεται να μεταφέρθηκε στον υπουργό Δικαιοσύνης Κώστα Τσιάρα, εκείνος φέρεται να ανέφερε πως δεν μπορεί να το ικανοποιήσει και επέμεινε στη βραχείας διάρκειας δέσμευση, κάτι που πιθανότατα θα επηρεάσει αρνητικά  την αξιολόγηση της χώρας μας στη διεθνή κατάταξη για την αντιμετώπιση του ξεπλύματος χρήματος.

Το ζήτημα πάντως αναμένεται να τεθεί σήμερα κατά τη συνάντηση που θα έχουν στελέχη της Ομάδας Κρατών του Συμβουλίου της Ευρώπης κατά της Διαφθοράς (GRECO) και της Ομάδας Εργασίας του ΟΟΣΑ για τη Δωροδοκία, τόσο με την ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης, όσο και με εισαγγελικούς λειτουργούς.