Ενα άσμα (μη) επικαιρότητας

Γράφει ο Γιώργος Σταματόπουλος

Υπάρχει ένα λαϊκό άσμα, στο οποίο ο άδων εκφράζει την ερωτική του αγωνία να επανεύρει το πρόσωπο του πόθου του -το φωνάζει ο καημένος, αλλά ποιος να τον ακούσει: «Εφαγα τη γη να σ’ αναζητάω» είναι η κραυγή του. Γνωστό και αρεστό άσμα. «Το έχεις ακούσει;» μ’ ερωτά φίλος συνάδελφος. «Και βέβαια το έχω ακούσει», απαντώ, ενοχλημένος πως. «Λοιπόν, άκου τώρα -μου λέει- την εκδοχή του Φώτη [άλλου συναδέλφου], που τον άκουσα, ιδίοις ωσίν, να το τραγουδάει -με πείσμα θα έλεγα, παραλλάσσοντάς το απλώς κατά την αντωνυμία»: «Εφαγα τη γη να μ’ αναζητάω»...[η έμφαση στην προσωπική αντωνυμία] και τα υπόλοιπα.

Λέει κατά καιρούς κάτι απίθανα αυτός ο φίλος και συνάδελφος -πρέπει να τα συγκεντρώσω από άλλους φίλους, ερανιστές [ωτοσυλλέκτες] αριστουργηματικών ρήσεων [δεν είναι υπερβολή].

Με μια μικρή αλλαγή ο συνάδελφος δεν αλλάζει [σμπαραλιάζει] τον κόσμο της μουσικής, αλλά του λόγου. Στο μεταξύ, η καθημερινή του διαδρομή είναι σπίτι - δουλειά και καμιά βόλτα στην Ακράτα, όχι την Ανω Ακράτα, παρότι υπάρχει η παλιά Ανω Ακράτα. Αυτόν τον κόσμο έχει φάει, κάποια ελάχιστα χιλιόμετρα, αλλά στην τέχνη όλα επιτρέπονται και όλα πρέπει να γεννιούνται εξ αρχής, αλλιώς δεν έχει νόημα η τέχνη [και ο ίδιος ο τεχνουργών]. Ποιος Ερντογάν τώρα και ποιος Πούτιν, ποιος Τραμπ και ποιο Μπρέξιτ, ποια ψήφος των αποδήμων και ποιος Τζόκερ -εδώ έχουμε να κάνουμε με βαθιά ερωτικά σκιρτήματα, με παγκόσμιες αναζητήσεις του ωραίου και του άλλου ημίσεος, προσπαθούμε να δούμε τα εσωτερικά φτερουγίσματα και να γνωρίσουμε τον εαυτό μας. Δηλαδή, εάν δεν υπήρχε ο Ηράκλειτος, με εκείνο το ανεπανάληπτο απόφθεγμά του [εδιζησάμην εμεωυτόν=αναζήτησα τον εαυτό μου], τι θα είχε να ζηλέψει από την ερωτική και την υπαρξιακή λογοτεχνία της αρχαιοελληνικής γραμματείας ο φίλος μας;

Με έβγαλε από το αδιέξοδο ο φίλος που μετέφερε την τρομαχτική αλλαγή που επέβαλε στο λαϊκό άσμα ο Φώτης, από την υποχρέωση να ξαναγράψει κανείς για την απύθμενη υποκρισία των δώθε και των κείθε. για την ελευθερία και την καταστολή ο λόγος, λόγω Τζόκερ. Είπαμε: σκοταδιστική η Δεξιά, προοδευτική [φωτεινή] η Αριστερά. Και; Αλλαξε τίποτα ή θα αλλάξει στη μεταξύ τους διαπάλη και στην αγωνιώδη λύσσα τους να λυμαίνονται την εξουσία; Ο ίδιος ο έως πρότινος πρωθυπουργός μίλησε για το μέλι της εξουσίας -λες και μιλάει σε άβουλα όντα [μήπως μιλάει σε άβουλα όντα, τέλος πάντων σε παραιτημένα από παραγωγή δικής τους σκέψης και κριτικής;].

Ο Φώτης, λοιπόν, πήρε ένα ποίημα και το εξάρθρωσε, προσθέτοντάς του, όμως, μιαν άλλη προοπτική, προσδίδοντάς του ένα νέο μήνυμα, σπαραχτικό. Ποια γη έφαγες, ρε Φώτη; Την πλατεία Καρύτση, μήπως; Και όμως: έφτιαξες ποίημα, είτε το γνωρίζεις είτε όχι. Ο κόσμος όλος, η γη του άσματος, μπορεί βέβαια να είναι τα τετραγωνικά χιλιόμετρα που αναλογούν στον καθέναν, είτε φυσικά είναι αυτά είτε νοητικά -δεν είναι λίγο αυτό, είναι μάλιστα πολύ υπαινικτικό και θέλει και μια αποκρυπτογράφηση. Να μη γίνει κουραστικό αναγνωστικά μόνο, αν και κάτι τέτοιο όσο πάει και εξαϋλώνεται... αν και δεν είναι άσμα επικαιρότητας.