Ένας σουλτάνος «χειροπόδαρα» δεμένος

 Γράφει ο Ραγκίπ Ντουράν*

Ομονάρχης της Άγκυρας ήθελε να υλοποιήσει τα «αυτοκρατορικά» του όνειρα στη Συρία. Όμως τελικά δέχτηκε δύο χτυπήματα μέσα σε μια εβδομάδα. Το πρώτο ήταν η κατάπαυση του πυρός που του επέβαλαν οι ΗΠΑ. Το δεύτερο ήταν ο περιορισμός της επιθετικότητάς του από τη Ρωσία.

Ενώ ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πίστευε πως θα μπορούσε να ταλαντεύεται και να «απολαμβάνει» τα οφέλη και από τις δύο υπερδυνάμεις, τελικά αναγκάστηκε επί της ουσίας να τερματίσει τη στρατιωτική επιχείρηση «Πηγή της Ειρήνης». «Αποχαιρέτησε» τα σχέδια για τη λεγόμενη «ζώνη ασφαλείας» βάθους 32 χιλιομέτρων και έκτασης 444 χιλιομέτρων στη Βόρεια Συρία (από τα σύνορα του Ιράκ μέχρι τη Γιαραμπλούς). «Αποχαιρέτησε» ακόμη και το σχέδιο δημιουργίας μιας περιοχής για την εγκατάσταση 2 εκατομμυρίων Σύρων προσφύγων.

Οι δύο συμφωνίες με Ουάσιγκτον και Μόσχα, που έχουν την υπογραφή της Άγκυρας, περιορίζουν σαφώς τους στόχους του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Όμως ούτε οι Κούρδοι βγήκαν κερδισμένοι, παρά τις αποτυχίες της Άγκυρας. Οι κουρδικές δυνάμεις καλούνται πλέον να αποσυρθούν από την τουρκοσυριακή παραμεθόριο. Οι Κούρδοι προδόθηκαν για άλλη μια φορά από την Ουάσινγκτον και τη Μόσχα, γεγονός που επαληθεύει και την παροιμιώδη φράση τους «φίλοι μας μονάχα τα βουνά». Αναγκάστηκαν να συνάψουν μια συμμαχία με τον καθεστώς του Μπασάρ Αλ Άσαντ, κάτι που σημαίνει πως εγκαταλείπουν τα σχέδια για αυτόνομη περιφέρεια στο πλαίσιο μιας δημοκρατικής συνομοσπονδίας ως εναλλακτική στα σχέδια για Έθνος – Κράτος.

Σήμερα ο Πούτιν αναμφισβήτητα είναι ο «κυρίαρχος του παιχνιδιού» στη Συρία. Με την αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων, γνώριζε πως να αποδυναμώσει τον τουρκικό στρατό και ιδιαίτερα τους τζιχαντιστές που συνοδεύουν τους Τούρκους στην επιχείρηση στη Βόρεια Συρία. Εξασφάλισε επίσης την επιστροφή των συριακών δυνάμεων σε σημεία που μέχρι πρότινος ελέγχονταν από τους Κούρδους. Επιπλέον «σφράγισε» την παρουσία του ρωσικού στρατού, ο οποίος θα συμμετέχει στη περιπολία της παραμεθορίου, με τη σύμφωνη γνώμη και της Συρίας και της Τουρκίας. Με ένα «σμπάρο» πολλά «τρυγόνια». Μεταξύ αυτών, η Τουρκία δεν φαίνεται πλέον ως «στρατηγικός σύμμαχος» των ΗΠΑ και δεν ενεργεί πλέον ως μέλος του ΝΑΤΟ.

Καθ΄ όλη τη διάρκεια της τελευταίας κρίσης, ο ΟΗΕ και η ΕΕ περιορίστηκαν σε παθητικούς ρόλους, ενώ οι εξελίξεις στην περιοχή έφεραν διεθνώς στο επίκεντρο δύο κρίσιμα ζητήματα: Η ενίσχυση των προσφυγικών ρευμάτων και η αναβίωση του Ισλαμικού Κράτους, που βγήκε από τον λήθαργο και ήδη πραγματοποιεί ξανά επιθέσεις στη Συρία.

Στο εσωτερικό της Τουρκίας, ο Ερντογάν παίρνει την εκδίκησή του ενισχύοντας την καταστολή κατά των Κούρδων. Αφαίρεσε τα αξιώματα από εκλεγμένους δημάρχους και τους συνέλαβε. Το τουρκικό καθεστώς απαγόρευσε κάθε διαμαρτυρία ενάντια στον πόλεμο και εμποδίζει την αποκάλυψη κάθε αρνητικού στοιχείου για το Παλάτι. «Κερδίσαμε», «ΗΠΑ και Ρωσία μας έδωσαν λόγο», «Οι τρομοκράτες του YPG διαλύονται», αναφέρουν τα μέσα ενημέρωση, που ελέγχονται από την εξουσία. Οποιαδήποτε μετάφραση ή αναδημοσίευση άρθρων που δημοσιεύονται στο ξένο τύπο και περιλαμβάνουν αρνητικές αναφορές σχετικά με τις εξελίξεις κόβεται, ενώ μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στη σύλληψη ως ένδειξη προδοσίας.

Εξάλλου τα κίνητρα για την εισβολή στη Βόρεια Συρία και την επίθεση κατά των Κούρδων της περιοχής ήταν πρωτίστως εσωτερικά και πολιτικά. Όπως καταγράφεται στις δημοσκοπήσεις, ο Ερντογάν βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση και δεν απολαμβάνει πλέον την υποστήριξη της πλειοψηφίας των Τούρκων πολιτών. Η ενίσχυση της αντιπολίτευσης με τη νίκη της στις δημοτικές εκλογές, η επικείμενη δημιουργία δύο νέων κομμάτων από τα σπλάχνα του κυβερνώντος κόμματος του Ερντογάν (AKP) και τέλος η τραγική πορεία της τουρκικής οικονομίας, που πάει από το κακό στο χειρότερο, μαρτυρούσαν την αρχή του τέλους της εξουσίας του «Σουλτάνου».

Σύμφωνα με τον ίδιο, ο πόλεμος είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος διαίρεσης της αντιπολίτευσης, ανάκτησης των εθνικιστικών αντικουρδικών ψήφων, αλλά και απόσπασης της προσοχής των λαϊκών στρωμάτων από τα οικονομικά προβλήματα. Ενδεχομένως και να επιβεβαιωθεί αν κερδίσει τον πόλεμο.

Η αντιπολίτευση, που αρχικά υποστήριξε τη στρατιωτική επιχείρηση, πλέον αντιδρά, υπογραμμίζοντας τη διεθνή απομόνωση και την επιτακτική ανάγκη για συνάντηση με τον Σύρο Πρόεδρο Μπασάρ Αλ Άσαντ και απόσυρση από τη Βόρεια Συρία. «Να μη γίνουν όργανα στα χέρια των μεγάλων δυνάμεων», αναφέρουν. Είναι γεγονός πως έχοντας απογοητεύσει τις ΗΠΑ λόγω του «εναγκαλισμού» του με τη Μόσχα, και όντας ένα από τα πιο αρνητικά πρόσωπα για την πλειονότητα της κοινής γνώμης στην Ευρώπη αλλά και αλλού, ο Ερντογάν παραμένει απομονωμένος και αποδυναμωμένος.

* Ο Τούρκος δημοσιογράφος Ραγκίπ Ντουράν, με ρεπορτάζ και αναλύσεις, καταγράφει κάθε Σαββατοκύριακο στο Tvxs.gr, τις εξελίξεις στην Τουρκία.