Χαλίφα Χαφτάρ: Από τον Καντάφι στη CIA και από τη CIA στον Πούτιν

Γράφει η Νεφέλη Λυγερού

Αν και ακόμα επικρατεί ασάφεια για το πως εξελίχθηκαν οι διαπραγματεύσεις στη Διάσκεψη του Βερολίνου, έγινε γνωστό ότι ο στρατάρχης Χαφτάρ αποχώρησε και χρειάστηκε η παρέμβαση της Μέρκελ για να τον επαναφέρει. Η κατάπαυση του πυρός δεν τον συμφέρει, αφού έχει το στρατιωτικό πλεονέκτημα, αλλά από την άλλη τον συμφέρει το εμπάργκο όπλων που τυπικά τουλάχιστον δένει τα χέρια του Ερντογάν στην αποστολή όπλων και πολύ περισσότερο τζιχαντιστών και τουρκικού στρατού στη Λιβύη.

Ο Χάφτάρ, πάντως, αποτελεί εδώ και σχεδόν μισό αιώνα, αναπόσπαστο μέρος των επιρροών που διαμόρφωσαν τη  σύγχρονη ιστορία της Λιβύης, της χώρας που δεσπόζει στο κέντρο της βορειοαφρικανικής ακτής. Σε αυτό το διάστημα μετακινείται από το κέντρο στο περιθώριο και αντίστροφα, ανάλογα με τις ιστορικές καμπές και τα γυρίσματα της τύχης, τα οποία έχουν συσσωρευτεί στα 76 του χρόνια.

Η παρουσία του στην ιστορία της Λιβύης άφησε σημάδια και τροφοδότησε τη δημιουργία αστικών μύθων και θεωριών συνωμοσίας, ενώ η πραγματικότητα χάνεται στα δαιδαλώδη μονοπάτια της ίντριγκας και σε εξελιγμένες τεχνικές στη διπλωματική σκακιέρα. Παρ’ όλα αυτά, ευρέως γνωστός έγινε μόλις τώρα: κατά τη διάρκεια της κρίσης και της αιματηρής βεντέτας, που μαστίζει την πατρίδα του μετά την ανατροπή του καθεστώτος Καντάφι.

Από τη μία πλευρά είναι οι δυνάμεις που υποστηρίζουν την ισλαμική κυβέρνηση Εθνικής ενότητας του Φαγιέντ αλ Σαράτζ και από την άλλη είναι η δική του οργάνωση, ο Λιβυκός Εθνικός Στρατός που από το 2014 μέχρι σήμερα προελαύνει αργά αλλά σταθερά από την Βεγγάζη (στα βορειοανατολικά της Λιβύης) προς τα δυτικά, προς την πρωτεύουσα Τρίπολη.

"Γνώριζε το μέλλον του"

Ο Χαφτάρ, γεννημένος το Νοέμβρη του 1943, πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην πόλη Αζνταμπίγια. Είναι μέλος της φυλής al-Farjani, η οποία στα σπλάχνα της φιλοξένησε ογκώδεις πληθυσμούς, προερχόμενους κυρίως εξ Ανατολάς και ειδικά από την Σύρτη, γενέτειρα και του Καντάφι. Το μέλλον του προκαθορίζεται σχετικά νωρίς, αφού η ένταξή του στον στρατό παρουσιάζεται ως μονόδρομος από την οικογένειά του.

Η ύψιστη τιμή θα ήταν για εκείνον να βρεθεί στην ομάδα προστασίας του τότε βασιλιά Ιντρις. Η ειρωνεία της τύχης, όμως, έμελλε να τον φέρει στο αντίπαλο στρατόπεδο: αυτό του ανθρώπου που ανέτρεψε τον βασιλιά, του συνταγματάρχη Μοαμάρ Καντάφι. Ως στρατιωτικός στο καθεστώς υιοθετεί απόλυτα τον αντιαμερικανισμό που το χαρακτήριζε εκείνα τα χρόνια. Πολλά χρόνια αργότερα βρέθηκε να ζει στις ΗΠΑ, όπου λαμβάνει την αμερικανική υπηκοότητα. Έκτοτε, η χώρα του και ο ίδιος βίωσε ραγδαίους μετασχηματισμούς.

Αυτό, όμως, καθυστερεί ακόμα. Ας επιστρέψουμε στην φυσική ροή της ιστορίας του. Άτομα του περιβάλλοντός του, οι ελάχιστοι που έχουν αίσθηση του νήματος του τότε και του τώρα, ισχυρίζονται ότι ανέκαθεν γνώριζε το μέλλον του. Πράγματι, στις πιο αποκαλυπτικές συζητήσεις συνηθίζει να περιγράφει ότι φανταζόταν τον εαυτό του μεγάλο στρατηγό «σαν και αυτούς για τους οποίους διάβαζε από τα μικράτα του πριν ακόμα παρατηρήσει το πρώτο του χνούδι πάνω από τα χείλη».

Η φιλία με τον Καντάφι

Παρακολούθησε το σχολείο al-Huda και στη συνέχεια μετακόμισε στην πόλη Ντάρνα, μακριά από την οικογένειά και από ό,τι του ήταν οικείο, για να λάβει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση του στην επίλεκτη στρατιωτική σχολή της Βεγγάζης από το 1961 μέχρι το 1964. Λίγα χρόνια αργότερα απέκτησε έναν πολύτιμο φίλο. Ήταν μία γνωριμία-ορόσημο, όπως παραδέχεται και ο ίδιος. Γνωρίζεται και γίνεται φίλος με τον επίσης νεαρό Καντάφι, ο οποίος, ένα χρόνο μετά τη γνωριμία τους, αναλαμβάνει με πραξικόπημα το πηδάλιο της Λιβύης.

Ο συνταγματάρχης που κυβέρνησε την Λιβύη με σιδηρά πυγμή επί 43 χρόνια σε μία συνέντευξή του είχε χαρακτηρίσει τον Χαφτάρ γιό του. «Και εγώ χρίστηκα ο πνευματικός πατέρας του». Στις ελάχιστες συνεντεύξεις του, ο σημερινός στρατάρχης αναπολεί εκείνα τα χρόνια, υιοθετώντας ένα μοιρολατρικό ύφος. Στην πραγματικότητα, όμως, τίποτα δεν φαίνεται να άφησε στην μοίρα του, πόσο μάλλον το μέλλον του.

Η σχέση εμπιστοσύνης με τον Καντάφι, η εκπαίδευσή του και το κατά πολλούς περίτεχνα στρατηγικό μυαλό του τον εκτόξευσε στα ανώτατα στρατιωτικά αξιώματα, ενώ ο κυβερνήτης τον έχρισε ανώτερο αξιωματικό σε ηλικία μόλις 26 ετών. Όπως ήταν φυσικό, ο Χαφτάρ θαύμαζε τον αρχηγό του, ο οποίος είχε μόλις αναγορευτεί σε ηγέτη της Λιβύης, ηγούμενος του πραξικοπήματος-επανάστασης της 1ης Σεπτεμβρίου 1969, την τελευταία από τις επεμβάσεις του στρατού που άλλαξαν τα πολιτικά καθεστώτα στη Μέση Ανατολή.

Οι δύο άνδρες είχαν γίνει στενοί φίλοι, με τον Χαφτάρ να επιδεικνύει τυφλή πίστη, υιοθετώντας τις ιδέες του παναραβισμού, τον αραβικό δρόμο προς τον σοσιαλισμό, τον κρατικό κοσμικό χαρακτήρα και την χειραφέτηση από την αποικιακή εποχή. Λόγω του γεγονότος ότι είχε εξελιχθεί σε "δεξί χέρι" του δικτάτορα, εστάλη να πολεμήσει ως επικεφαλής λιβυκού αποσπάσματος στο πλευρό των Αιγυπτίων στο Σινά κατά του Ισραήλ στον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ, το 1973.

 διαβάστε ολόκληρο το άρθρο στο slpress.gr/