Καλώς ήλθατε στην εποχή του... ξέχειλου πορτοφολιού

γράφει ο Γιάννης Σιώτος*

Τρεις ειδήσεις που αφορούν το μέλλον των τριών πιο σημαντικών δημόσιων αγαθών -υγεία, παιδεία και πρόνοια- είδαν τις τελευταίες μέρες το φως της δημοσιότητας. Η πρώτη αφορά τις εφημερίες των γιατρών. Η δεύτερη, την παροχή της δυνατότητας σε χιλιάδες αποφοίτους ιδιωτικών κολεγίων να συμμετέχουν στους διαγωνισμούς για την πρόσληψη εκπαιδευτικών γενικής αγωγής. Η τρίτη, την περικοπή επιδομάτων (παιδιού, στέγασης, Κοινωνικής Αλληλεγγύης κ.ά.).

Φαινομενικά οι τρεις ειδήσεις δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους. Στην πραγματικότητα όμως και οι τρεις «υπηρετούν» τη φιλοσοφία «όσο λιγότερο Δημόσιο τόσο καλύτερα» και οι τρεις έχουν την ίδια κατάληξη: αφού κατεδαφίσουν, βραχυκυκλώσουν και προκαλέσουν χάος σε κάθε δημόσιο φορέα που υπηρετεί τους ευάλωτους, καλωσορίζουν τους ιδιώτες ως σωτήρες και αναμορφωτές. Γκρεμίζουν για να πετύχουν την εύκολη, σιωπηλή και με το ελάχιστο -πολιτικό- κόστος παράδοση. Καλώς ήλθατε στην εποχή του... πορτοφολιού.

Τι σημαίνει: Περισσότερες εφημερίες; Μεγαλύτερες αναμονές, περισσότερα ράντσα και σωματική εξουθένωση του νοσηλευτικού προσωπικού. Οι άνθρωποι στα χρόνια του Μνημονίου, ανήμποροι να πληρώσουν τις υπηρεσίες της ιδιωτικής ιατρικής φροντίδας, στράφηκαν στη δημόσια υγεία. Ετσι, η κίνηση στα επείγοντα αυξήθηκε κατά 25%. Με το νέο σύστημα, σύμφωνα με τους γιατρούς, ο φόρτος που θα προστεθεί θα έχει αποτέλεσμα ακόμα πιο μακρές αναμονές, ακόμα περισσότερα ράντσα, ακόμα μεγαλύτερη ταλαιπωρία και αγανάκτηση. Πού θα οδηγήσει αυτό; Στις ασφαλιστικές εταιρείες, στα λογιστήρια των ιδιωτικών νοσοκομείων και στα ιδιωτικά ιατρεία. Εκεί όπου οι πόρτες ανοίγουν μόνο για όσους έχουν πορτοφόλι. Οι υπόλοιποι; Ποιος ενδιαφέρεται. Με απλά λόγια, το «πανηγύρι» στο μόνο που αποσκοπεί είναι να ξεχειλίσουν κάποιες τσέπες (ασφαλιστών, κλινικαρχών και ιδιωτών γιατρών).

Πάμε τώρα στην ιδιωτική παιδεία. Στην περίπτωση αυτή, η κυβέρνηση της αριστείας κατάφερε να αποκαλύψει την υποκρισία της. Οπως είναι σήμερα τα πράγματα, οι εξετάσεις για την εισαγωγή σε αρκετές από τις σχολές των ΑΕΙ είναι μια υπόθεση... αρίστων. Το μαρτυρούν οι βαθμολογίες των περιζήτητων σχολών. Αντίθετα στα ιδιωτικά κολέγια, η μοναδική αξιολόγηση την οποία υφίστανται οι απόφοιτοι είναι αυτή του πορτοφολιού. Αν έχουν χρήματα, σπουδάζουν και αποφοιτούν. Ειδάλλως... Ερχεται λοιπόν η υπουργός Παιδείας και εξισώνει την πιστοποιημένη αριστεία με την πιστοποιημένη επάρκεια του τραπεζικού λογαριασμού. Αυτή η διαπίστωση, όμως, γεννά δεύτερες σκέψεις. Μήπως όλο αυτό το ενδιαφέρον δεν αφορά κανέναν άλλον πέραν των ιδιοκτητών των κολεγίων; Μήπως είναι προκάλυμμα εξυπηρετήσεων με τη μορφή παροχής μπόνους στους αποφοίτους, οι οποίοι μαζί με το πτυχίο θα αποκτούν πρόσβαση σε θέσεις εργασίας στη δημόσια εκπαίδευση;

Και ερχόμαστε στην περικοπή των επιδομάτων. Το πρώτο ερώτημα είναι: Ποιους αφορά; Τους ευάλωτους. Τους άνεργους. Τους «φτωχούς εργαζόμενους». Αυτούς που τα βγάζουν πέρα με το ζόρι. Αυτούς που κάθε μήνα είναι μείον και μετρούν τα κέρματα. Τι σημαίνει για όλους αυτούς να τους στερήσουν τα λιγοστά ευρώ; Αδειο τραπέζι. Κρύο. Ανεξόφλητοι λογαριασμοί. Λιγότερα -ή καθόλου- φάρμακα. Ουρές στα επείγοντα. Αποκλεισμοί από την παιδεία... Οι κυβερνητικές πολιτικές οδηγούν χιλιάδες ανθρώπους κατάφατσα με το πιο απάνθρωπο δίλημμα: εξαθλίωση ή υποταγή; Η ιστορία δείχνει ότι εκατομμύρια άνθρωποι που έχουν βρεθεί σε ανάλογες καταστάσεις, συμβιβάζονται με κάθε μορφής αυθαιρεσία και με πρώτη αυτήν της εργοδοσίας. Δεν είναι ούτε ντροπή ούτε λιγοψυχιά. Και μόνο η εικόνα του άδειου τραπεζιού φτάνει για να μετατρέψει την ανυπακοή σε υποταγή. Και η φτηνότερη εργασία των πολλών φουσκώνει τα πορτοφόλια των λίγων.

Αυτή είναι η αρχή. Επονται -σε συσκευασία δώρου- και άλλες «καινοτομίες». Στο όνομα της ανάπτυξης η κυβέρνηση θα επιβάλει μέτρα που καταστρέφουν το περιβάλλον. Θα συμπιέσει το κόστος εργασίας με πρόσχημα την εργασία. Θα περικόψει τις συντάξεις επικαλούμενη τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος. Θα «κουρέψει» τα εργασιακά δικαιώματα προφασιζόμενη την ανταγωνιστικότητα. Θα «ανοίξει κεφάλια» επικαλούμενη «τον νόμο και την τάξη»...

Αυτά που θα ακούσουμε θα μοιάζουν με το κήρυγμα του ιεροκήρυκα, που προτρέπει τους πιστούς να αποδέχονται αγόγγυστα τα επίγεια δεινά, ώστε να σφραγίσουν το «διαβατήριο» για τον παράδεισο και τις μεταθανάτιες απολαβές του. Σε αντίθεση όμως με τον χριστιανικό παράδεισο, από τον οποίο κανείς δεν έχει επιστρέψει, οι πληροφορίες για τον παράδεισο του νεοφιλελευθερισμού είναι συγκεκριμένες και αδιάψευστες. Μαρτυρίες ανθρώπων που έχουν ζήσει στους νεοφιλελεύθερους παραδείσους της Νότιας και Κεντρικής Αμερικής, της ΝΑ Ασίας και της Ανατολικής Ευρώπης, αποκαλύπτουν ότι, εκεί, οι μόνοι που ευφραίνονται είναι όσοι έχουν... παχιά πορτοφόλια, οι υπόλοιποι βράζουν στα καζάνια.

* δημοσιογράφος, συγγραφέας