Ευτυχώς που δεν πάθαμε και τίποτα, κυρία υπουργέ;

γράφει ο Νίκος Μπογιόπουλος

Είναι πολλά εκείνα που μπορεί κανείς να πει για τη φωτιά στις Μυκήνες.

Πρώτον: η  Εφορεία Αρχαιοτήτων Αργολίδας είχε, πράγματι, καθαρίσει την περιοχή από τα ξερόχορτα. Για να είμαστε ακριβείς είχε καταφέρει να εξασφαλίσει το κονδύλι και το προσωπικό για να το κάνει… Πλην, όμως, υπάρχει ένα αλλά…

Αλλά:

Eίχε μπορέσει η Εφορεία να επαναλάβει τη διαδικασία στα σημεία όπου ήταν απαραίτητο;

Είχε τα μέσα (οικονομικά και ανθρώπινα) να καθαρίσει και τη γύρω από τον αρχαιολογικό χώρο περιοχή από τα ξερόχορτα, ώστε να δημιουργηθεί μία αντιπυρική ζώνη;

Είχε εγκατασταθεί σύγχρονο σύστημα πυρανίχνευσης και πυρόσβεσης;

Και, αν υποθέσουμε ότι ο αρχαιολογικός χώρος βρισκόταν σε ένα σημείο όχι ξερό όπως εκείνο που βρίσκονται οι Μυκήνες, αλλά δίπλα  σε δάσος ή σε κοντά σε προστατευόμενο τοπίο  φυσικού κάλλους, τότε ποιος ακριβώς θα ήταν ο προληπτικός σχεδιασμός για τον κίνδυνο φωτιάς; Και για να γίνει πιο σαφές: για να μην καεί η αρχαία Ολυμπία το 2007 έπρεπε να κοπεί η γύρω βλάστηση; Προφανώς και όχι!  Αλλά, πράγματα, έπρεπε να έχουν γίνει…

Με λίγα λόγια το ερώτημα είναι:

Έγινε ποτέ ένας συνολικός και σε κεντρικό επίπεδο αντιπυρικός προληπτικός σχεδιασμός για την προστασία των αρχαιολογικών χώρων στις περιόδους που υπάρχει έντονος κίνδυνος φωτιάς;

Εξειδικεύτηκαν, ποτέ, οι ανάγκες ανά αρχαιολογικό χώρο, ανάλογα με την θέση στην οποία βρίσκεται και το βαθμό επικινδυνότητας;

Αυτό θα σήμαινε ότι:

δεν θα υπήρχε αρχαιολογικός χώρος χωρίς πυροσβεστικούς κρουνούς και αυτόματο σύστημα πυρανίχνευσης και πυρόσβεσης.

δεν θα υπήρχε αρχαιολογικός χώρος χωρίς να δημιουργείται κάθε χρόνο αντιπυρική ζώνη γύρω του.

δεν θα υπήρχε αρχαιολογικός χώρος χωρίς πυροσβεστικό όχημα σε μόνιμη βάση εγκατεστημένο δίπλα του.

οι Εφορείες Αρχαιοτήτων θα είχαν εγκαίρως όλα όσα χρειάζονται, ανθρώπους, χρήματα και τεχνικά μέσα, για να σχεδιάσουν την προστασία των χώρων που έχουν υπό την ευθύνη τους.

Συμβαίνουν, άραγε, όλα τα παραπάνω; Ρωτάμε και περιμένουμε απαντήσεις…

Στο βαθμό που δε συμβαίνουν, οι ευθύνες είναι πολιτικές, είναι τεράστιες και αφορούν όχι μόνο τη σημερινή κυβέρνηση και πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟ, αλλά διαχρονικά τις κυβερνήσεις… για το διαχρονικό έθος απαξίωσης  των μνημείων.

Δεύτερον: Ευτυχώς, η φωτιά δεν επεκτάθηκε τόσο ώστε σήμερα να μιλάμε για απόλυτη καταστροφή. Φυσικά και τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι πολύ χειρότερα… Αλλά αυτό αρκεί στη σημερινή κυβέρνηση; Της αρκεί, δηλαδή, ότι ένας χώρος της εμβέλειας και της σημασίας και των Μυκηνών, ενταγμένος στον κατάλογο των Μνημείων της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ, βρέθηκε μέσα στις φλόγες… αλλά ευτυχώς  που δεν πάθαμε και τίποτα;! Δηλαδή, για να έχει  πάθει κάτι ο χώρος θα έπρεπε και να έχει καεί ολοσχερώς;

Σε κάθε περίπτωση, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, καμία πολιτική ηγεσία και κυβέρνηση δε θα έπρεπε να επιτρέπει η φωτιά ούτε καν να γλύψει τις παρυφές ενός αρχαιολογικού χώρου.  Και όταν αυτό συμβαίνει, αυτομάτως φέρει τεράστια ευθύνη.  Πόσο μάλλον όταν αυτός ο χώρος είναι οι Μυκήνες. Τελεία!

Δηλώσεις της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΠΟ όπως: «έγινε η μικρότερη δυνατή» ζημιά και  «το πολύ – πολύ οι επισκέπτες θα βλέπουν λίγο μαύρο στο χώμα» είναι πολιτικά και ηθικά απαράδεκτες και αποτέλεσμα ασύγγνωστης αλαζονείας απέναντι στην πανανθρώπινη πολιτιστική κληρονομιά.

Ακόμα, δε, πιο αλαζονικό εμφανίζεται το ΥΠΠΟ την επομένη της φωτιάς, όπου ανεβάζει σε tweet φωτογραφίες του χώρου σαν να μην έχει συμβεί τίποτα,  φωτογραφίες που παραπλανούν, παραπληροφορούν και  που για εκείνους που γνωρίζουν κραυγάζουν ότι δεν είναι σημερινές. Αλλά και αν υποθέσουμε ότι είναι, τι ακριβώς θέλει να πει στην κοινωνία το ΥΠΠΟ; Θέλει να πει  ότι «δεν έγινε και τίποτα»;

Η έμπρακτη ανάληψη των ευθυνών για τη φωτιά στον αρχαιολογικό χώρο των Μυκηνών είναι το ένα ζητούμενο. Το δεύτερο είναι η έμπρακτη ανάληψη της ευθύνης για την προστασία των μνημείων. Διότι τελικά εμπρηστική ύλη δεν είναι μόνο τα ξερόχορτα είναι και οι πολιτικές που εφαρμόζονται, οι νόμοι που ψηφίζονται…

Υ.Γ. Πριν από ένα χρόνο μαθαίναμε ότι οι δήμαρχος Αργους – Μυκηνών έχει συμφωνήσει με αμερικάνικο επενδυτικό fund να του υποδείξει έκταση 3.000  στρεμμάτων για να φτιάξει φαραωνική επένδυση περιλαμβάνουσα και  μυθολογικό πάρκο, κοντά στον αρχαιολογικό χώρο και με πρόβλεψη  5 εκ. επισκέπτες ετησίως. Εμείς συνωμοσιολόγοι δεν είμαστε και προφανώς αυτή η  πληροφορία ουδόλως σχετίζεται με τη χθεσινή φωτιά.

Σχετίζεται, όμως, με την αντίληψη που υπάρχει για τα μνημεία, το περιβάλλον και το ρόλο τους στην κοινωνία. Σχετίζεται, με την πολιτική που τα θέλει, στην καλύτερη περίπτωση ντεκόρ για επενδύσεις, στη χειρότερη δεν τα θέλει καθόλου διότι εμποδίζουν τις επενδύσεις. Σχετίζεται, με εκείνη την πολιτική που ξεπουλάει περιοχές NATURA για να γίνουν ξενοδοχεία και λίγο καιρό μετά, αυτές οι ίδιες περιοχές καίγονται… με φωτιές που έχει… «προφητέψει» ο πρωθυπουργός (βλ. Ερημίτης στην Κέρκυρα).

Οι  συνειρμοί δικοί σας….