Φως και γόητρο

γράφει ο Γιώργος Σταματόπουλος

Οποιος διακατέχεται από αρρωστημένες εμμονές (υπάρχουν και οι υγιείς τέτοιες) συγκροτείται ως αυτοσυνείδηση μέσω αυτών των εμμονών· επιθυμεί ό,τι επιθυμεί ο άλλος μόνο και μόνο επειδή το επιθυμεί αυτός ο άλλος, πασχίζει επίσης να αναρριχηθεί κοινωνικά και να επιτύχει μέσω της αναγνώρισής του και λαχταρά διακαώς να επιβάλει το γόητρό του.

Ολα τούτα, κυρίως το τελευταίο, οδηγούν πολλές φορές σε θανάσιμα πλήγματα εναντίον οιουδήποτε είναι διαφορετικός: ποιητής, μποέμ, περιπατητής, ηδονιστής, τολμηρός, τραυλός κ.ο.κ.

Πραγματικά θανατηφόρο το γόητρο, η λυσσαλέα προσπάθεια να το κατακτήσει ο καθένας· ίσως να 'ναι και η ουσία της ανθρώπινης υπόστασης, ως ψυχορμήτου, βούλησης, κυριαρχίας. Εάν όλοι δείχναμε την ίδια λύσσα για γόητρο, δεν θα υπήρχε ελεύθερος άνθρωπος στον πλανήτη, διότι, ως γνωστόν, το γόητρο το υποκινεί και το προστατεύει ταυτόχρονα (όπου το βλέπει να «ευδοκιμεί») η εξουσία.

Μόνο άμα είσαι γλείφτης της εξουσίας, καλύπτεις δηλαδή τις αδυναμίες σου, τα νώτα σου, μόνο τότε μπορείς να εξαπολυθείς στο κυνήγι κατάκτησης του γοήτρου.

Δεν έχει σημασία τόσο αν το γόητρο προϋποθέτει μια θανάσιμη πορεία προς αυτό, όσο το ότι καθορίζει και την κίνηση της Ιστορίας, αφού τέτοια είναι η συγκρότηση του ανθρώπινου όντος. Γι' αυτό και οι διαφορετικοί χαλάνε τη σούπα, διότι αδιαφορούν για το γόητρο, έχουν άλλα στο μυαλό τους, τη διαφορετικότητα και την ευτυχισμένη συμβίωση μαζί της, ώστε να επέρχεται κάποια ισορροπία στις κοινωνικές σχέσεις.

Δεν φαίνεται όμως τόσο ψυχοβιολογικό όσο βιοπολιτικό το θρυλικό γόητρο, άρα η Ιστορία αλλιώς κινείται (το πώς είναι αλλουνού παπά ευαγγέλιο). Γι' αυτό και η θεωρία των ψυχορμήτων έχει τους πολέμιους και τους υποστηρικτές της.

Τα δύσκολα είναι στην κάθε μέρα. Ζει κανείς έξω στο φως, στην κίνηση, στον χορό ή σαν τυφλοπόντικας που τρομάζει με την έκρηξη ζωής; Εδώ εισχωρεί το γόητρο. Εάν ζεις στο φως δεν το χρειάζεσαι, εάν όμως περνάς τον περισσότερο καιρό στα σκοτάδια της βαθύχθονης τρύπας του τυφλοπόντικα, πασχίζεις να το αποκτήσεις μπας και τολμήσεις να βγεις έξω, στο φως.

Στο φως του κόσμου, στο φως του ανθρώπου και, τέλος, στο φως της Δημοκρατίας. Από τα γοώ, γόος, γοητεύω φτάσαμε στο γόητρον· τι μακρόχρονη διαδικασία, αλήθεια, τι εννοιολογικές αλλαγές, τι σκιρτήματα θα προκάλεσε στην πορεία μας ως είδους για να καταλήξει μια ευτελώς σημαντική έννοια, διεκδικούμενη από μονομανιακούς και σφουγγοκωλάριους της εξουσίας.

Για να γοητεύσεις, μου φαίνεται, πρέπει να μάθεις να απογοητεύεσαι· ο κόσμος είναι γοητευτικός εντούτοις, φινετσάτος, γουστόζικος και όχι μόνο εμμονές και προσκόλληση στην εξουσία. Εχουμε πολλά να ζήσουμε, να δούμε και να απολαύσουμε όταν είμαστε στο φως της κάθε μέρας· το γόητρο ας πάει στην εξορία του, στον αγύριστο ή στους εξ αυτού κατειλημμένους.