Η εντροπία του πολιτικού μας συστήματος

Γράφει ο Σωτήρης Στεφανόπουλος*

Πολλές φορές έχει παρατηρηθεί ότι αποσείονται οι ατομικές ευθύνες και μεταφέρονται στο πολιτικό σύστημα. Ετσι διαγράφονται αστοχίες, ηθελημένες ή μη, παραγράφονται αδικήματα και όλα μαζί ρίχνονται στη λήθη της Ιστορίας. Εύκολος τρόπος για να απαλλαγείς από τη δυσφήμηση και την πιθανή τιμωρία. Τα φορτώνεις στο… σύστημα και όλα τέλειωσαν.

Οι παραπάνω σκέψεις είναι επιτομή της πολιτικής μας ιστορίας και του πολιτικού μας συστήματος.

Αν και όλα γύρω μας αλλάζουν –οικονομία, τεχνολογία, γεωπολιτική– μ’ έναν παράδοξο τρόπο, αλλά όχι και ανεξήγητο, το πολιτικό μας σύστημα υπάρχει, λειτουργεί και διαιωνίζεται μέσα από την εντροπία που το χαρακτηρίζει.

Σάπιο στις ρίζες του και στο εσωτερικό του, «ανατροφοδοτείται» μέσα από τη φθορά του. Η παρακμιακή του πορεία δεν είναι ατελείωτη. Αν δεν ανακοπεί, η πτώση του θα γίνει με πάταγο που θα μας καταπιεί όλους, όπως συμβαίνει με τις μαύρες τρύπες του σύμπαντος, όπου και το φως χάνεται.

Καιρός να στοχαστούμε στο παρόν, για να μην έχουμε δυσάρεστες εκπλήξεις στο μέλλον. Για να μην κάνει λόγο η Ιστορία για «ατύχημα» στη χώρα μας.

Το πολιτικό μας σύστημα στη θεσμική του υπόσταση έχει μια σειρά δυσλειτουργιών, που το εμποδίζουν να ανανεωθεί, να επιβιώσει.

Πρώτα απ’ όλα, ο... ατελεύτητος κοινοβουλευτικός βίος των εκπροσώπων του λαού. Η μακροχρόνια θητεία γίνεται ρουτίνα και επάγγελμα. Πώς να ευδοκιμήσει η έκπληξη, το καινοφανές, το πρωτοποριακό; Εξαντλημένοι από τη συνεχή τριβή με τα πολιτικά πράγματα, μένουν στάσιμοι ή και οπισθοδρομούν. Την εικόνα τους την ταυτίζουν μ’ αυτήν της κοινωνίας. Κι αυτό συμβαίνει πολλές φορές. Ομως γι’ αυτό δεν πρέπει να επαίρονται. Εγκλωβισμένοι στην κομματική ατμόσφαιρα, ακινητοποιημένοι από την κομματική πειθαρχία, κάνουν βήματα σημειωτόν. Ιδροκοπούν, φωνασκούν, χειρονομούν για το θεαθήναι.. Γράφουν χιλιόμετρα στον διάδρομο του γυμναστηρίου. Η πραγματικότητα χαμογελά χαιρέκακα και η ζωή φεύγει ανεπιστρεπτί. Μόνο η Ιστορία κοιτάζει ανέκφραστη.

Κρυμμένοι πίσω από τις κομματικές αποφάσεις, αναπαράγουν ανακοινώσεις, αναμασούν δηλώσεις…

Αναρωτιέσαι: Εχουν προσωπικότητα αυτόνομη με δικό τους λόγο που διακρίνεται από άλλους που να μεταδίδει μηνύματα, να διαμορφώνει πολιτικές στάσεις, που να οδηγεί τους πολίτες σε νέους δρόμους;

Πολύ εύκολα μιλούν για λάθη, παραλείψεις, αστοχίες, αλλά για ευθύνη, κουβέντα. Λες και τη θητεία τους την υπηρέτησαν άλλοι. Την ατιμωρησία τη διαδέχεται η απάθεια, η παραίτηση και η αναξιοκρατία. Κυβερνούν όχι μόνον έχοντας στα χέρια τους λευκή επιταγή, αλλά δυστυχώς ολόκληρο το μπλοκ επιταγών στην τσέπη τους.

Ανθρωποι χωρίς παρελθόν, αλλά και χωρίς μέλλον. Μόνο με παρόν κι αυτό ασυνεχές, διακοπτόμενο, με στιγμές που διαδέχονται η μία την άλλη, άλλοτε σιωπηλά κι άλλοτε με κραυγές.

Λαλίστατοι στη Βουλή, δεν γνωρίζουν τις λέξεις συναίνεση, συνεννόηση. Κραδαίνουν την κομματική τους ταυτότητα παραδίδοντας με τον χειρότερο τρόπο στους πολίτες μαθήματα πολιτικής αγωγής, που παραβλέπουν την ελεύθερη έκφραση, τη συμμετοχή στα κοινά, την ανάληψη πρωτοβουλίας.

Κοιμούνται και ξυπνούν με τις εκλογές. Εκλογομάγειροι, εκλογοπατέρες, εκλογοεργολάβοι, εκλογοκλόποι, εκλογολάγνοι, μακάριοι στην ασημαντότητά τους. Την επαύριο μιας εκλογικής αναμέτρησης σχεδιάζουν, ονειρεύονται, προγραμματίζουν την επόμενη. Και το πρόγραμμα; Αυτό ισχύει μόνο μέχρι τη διενέργεια των εκλογών.

Υστερα έρχεται η προχειρότητα, ο αυτοσχεδιασμός, η αλαζονεία, η ύβρις και η πτώση. Το έργο θα επαναληφθεί από άλλο θίασο. Ερωτεύονται την εξουσία, αλλά παντρεύονται την κυβέρνηση, με την οποία συγκατοικούν για ορισμένο χρονικό διάστημα. Κι αυτό παρατηρείται με όλα τα κόμματα. Υπάρχουν βέβαια και οι εξαιρέσεις: συνήθως μικρά κόμματα που δεν ερωτοτροπούν με την εξουσία και ως άλλα γεροντοπαλίκαρα παραμένουν μονήρη, περίκλειστα, να αυτοθαυμάζονται κοιτάζοντας τον καθρέφτη.

Ενα τέτοιο σύστημα μ’ αυτές τις δυσλειτουργίες και τις παθογένειες τρώει τις σάρκες του ώς το κόκαλο. Τότε ο σκελετός του θα είναι σκιάχτρο που δεν θα φοβίζει κανέναν. Μνημείο της δικής μας αδιαφορίας. Η αντικατάστασή του θα επισυμβεί ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Μέχρι τότε όμως θα έχει κάνει το κακό. Τρέμει το ξεσκέπασμα της αχρηστίας του, γι’ αυτό βρυχάται και απειλεί. Θηρίο ξεδοντιασμένο δεν θα έχει άλλο τι να φάει. Τότε είναι που θα αυτοκαταποθεί.

Αυτά, από καταβολής του ελληνικού κράτους.

*φιλόλογος – συγγραφέας