Γιατί ο Ερντογάν αγοράζει ρωσικά όπλα;

Του Ραγκίπ Ντουράν

Μια ντουζίνα μεγάλων ρωσικών μεταφορικών αεροπλάνων έχουν προσγειωθεί από τις 12 Ιουλίου στην στρατιωτική βάση του Μουρτέντ στην Άγκυρα, για να παραδώσουν τα τμήματα του ρωσικού πυραυλικού αμυντικού συστήματος εδάφους - αέρος S400. Το ζήτημα έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις σε Ουάσιγκτον και Βρυξέλλες, καθώς είναι εξαιρετικά σπάνιο μια χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ, να προμηθεύεται ρωσικά όπλα, που έχουν σχεδιαστεί για να προσφέρουν άμυνα απέναντι σε μια επίθεση των ΗΠΑ ή του ΝΑΤΟ. Επομένως, γιατί ο Ερντογάν επέμεινε να αγοράσει ρωσικά όπλα;

Οι αμερικανο-τουρκικές σχέσεις γίνονται ολοένα και χειρότερες από το 2013. Η Άγκυρα δεν είναι ικανοποιημένη από την υποστήριξη της Ουάσιγκτον στους Κούρδους της Συρίας. Οι τελευταίοι, δε, αποτελώντας τον στρατιωτικό και πολιτικό πυλώνα της μάχης κόντρα στο Ισλαμικό Κράτος στην Συρία, είναι ο πιο σημαντικός συνέταιρος στην δυτική συμμαχία. Ο Ερντογάν, που προσκείται ιδεολογικά και πολιτιστικά περισσότερο στο Ισλαμικό Κράτος, είχε υποστηρίξει στρατιωτικά και πολιτικά τους εξτρεμιστές ισλαμιστές και θέλησε να στρέψει αυτούς τους παραστρατιωτικούς ενάντια των Κούρδων της Συρίας.

Επιπλέον ο Ερντογάν θέλει να τιμωρήσει την Ουάσιγκτον γιατί αρνήθηκε να εκδώσει τον Ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν, που έχει καταφύγει στις ΗΠΑ, και είναι επικεφαλής της σέκτας που ήταν ο ιθύνων νους πίσω από το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 2016 σύμφωνα με την τουρκική κυβέρνηση. Η Άγκυρα ισχυρίζεται ότι το δυτικό μπλοκ δεν την υποστήριξε όπως θα έπρεπε σε αυτό το αποτυχημένο πραξικόπημα του οποίου η προέλευση και ο σχεδιασμός δεν είναι ακόμη ξεκάθαρα. Στις τάξεις των πολιτικών του αντιπάλων υπάρχει επίσης η άποψη πως το πραξικόπημα δεν ήταν παρά ένα επικοινωνιακό κόλπο του Ερντογάν. Ένα στημένο πραξικόπημα οργανωμένο από τον ίδιο για να μπορέσει στην συνέχεια να εξαπολύσει ένα πρωτοφανές κύμα καταστολής εναντίον των αντιπάλων του.

Ένα ακόμη σημείο αντιπαράθεσης είναι πως η Άγκυρα εναντιώνεται στις αμερικανικές δικαστικές αρχές που κινούνται εναντίον τουρκικής τράπεζας που κατηγορήθηκε, δικάστηκε και καταδικάστηκε ότι παραβίασε το εμπάργκο προς το Ιράν. Ένας επιχειρηματίας προσκείμενος στον Ερντογάν, ο κ. Ρεζά Ζαράμπ, και ο αντιπρόεδρος αυτής της τράπεζας βρίσκονται φυλακισμένοι στις ΗΠΑ.

Με τις κινήσεις του, ο Ερντογάν θέλησε να δώσει ένα μήνυμα στον δυτικό κόσμο: Δεν συμφωνεί με τις αξίες της Δύσης, δηλαδή με την κοσμικότητα και τον εκμοντερνισμό. Αντίθετα, η Άγκυρα θέλησε να κλείσει το μάτι στον γείτονά της στον βορρά, στην Ρωσία, που θεωρητικά και ιστορικά είναι αιώνιος εχθρός της. «Θέλω να γίνω μέλος των πέντε της Σαγκάης!». Αυτό είπε ο ίδιος ο Πρόεδρος Ερντογάν, που πολλές φορές έχει δηλώσει ότι θα ήθελε η Τουρκία να ενταχθεί στη συμμαχία που διαμόρφωσαν απολυταρχικά κράτη της Ανατολής (Καζακστάν, Κιργιζία, Τατζικιστάν και Ουζμπεκιστάν, μαζί με την Κίνα και τη Ρωσία). Πρόσφατα είπε και κάτι ακόμη: «Η Τουρκία είναι στα πρόθυρα να φύγει από το ΝΑΤΟ». Απειλεί ή μπλοφάρει;

Η Άγκυρα στοχεύει στον κατακερματισμό των πόρων όσον αφορά τις αγορές όπλων, σύμφωνα με την επίσημη ρητορική. «Η Τουρκία είναι ένα κυρίαρχο κράτος. Κανένα ξένο κράτος δεν μπορεί να παρέμβει στις αγορές όπλων που κάνουμε», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών, κ. Τσαβούσογλου.

Τέλος, πρέπει να παρατηρήσουμε ότι περισσότερο από το 60% των Τούρκων τάσσεται υπέρ της αγοράς των S400 προκειμένου να μειωθεί η εξάρτηση από τις ΗΠΑ, σύμφωνα με μια δημοσκόπηση. Η μεγάλη πλειοψηφία των Τούρκων θεωρεί την Ουάσιγκτον τον πλέον επικίνδυνο εχθρό της Τουρκίας, σύμφωνα με άλλη δημοσκόπηση. Οι ΗΠΑ, σημαντικός φίλος και στρατηγικός φίλος της χώρας από το 1952, έχουν εξελιχθεί στο πιο αντιπαθητικό κράτος για τους Τούρκους από την ώρα που η Ουάσιγκτον στήριξε τους Κούρδους στην Συρία.

Η Ουάσιγκτον και το ΝΑΤΟ ανησυχούν για τις πρωτοβουλίες του Ερντογάν. Δεν θέλουν να χάσουν ένα σημαντικό γεωστρατηγικό σύμμαχο, καθώς η Τουρκία βρίσκεται σε μια περιοχή που βράζει: Στην Μέση Ανατολή, στον Καύκασο, στην ανατολική Μεσόγειο. Η Δύση θέλει επίσης να εμποδίσει την επιρροή του Πούτιν σε αυτή την περιοχή. Βεβαίως, η αγορά και η τοποθέτηση των ρωσικών S400 στο τουρκικό έδαφος από τον Ερντογάν μπορεί να προκαλέσει σημαντική ζημιά στον εξοπλισμό των δυτικών δυνάμεων. Οι S400 έχουν την ικανότητα να αποκωδικοποιούν τις πληροφορίες και τα μυστικά της νατοϊκής αεροπορίας.

Ο Πρόεδρος Τράμπ δεν προτίθεται να εφαρμόσει σκληρές κυρώσεις ενάντιον της Άγκυρας ενώ οι αμερικανικοί νόμοι, το Πεντάγωνο και το Υπουργείο Εξωτερικών επιμένουν για το αντίθετο: Η Τουρκία είναι πλέον εκτός του σχεδιασμού για τα εξελιγμένα βομβαρδιστικά F-35. Η στρατιωτική συνεργασία μεταξύ αμερικανικών και τουρκικών δυνάμεων θα μειωθεί. Άλλες δημοσιονομικές κυρώσεις μπορούν να δυσχαιράνουν την θέση της τουρκικής οικονομίας που είναι ήδη σε αδιέξοδο.

Φυσικά, η ΕΕ πήρε ήδη αποφάσεις για κυρώσεις στον Ερντογάν, που επιδιώκει να επεκταθεί πολιτικά στην ανατολική Μεσόγειο. Η Άγκυρα, μοναδική πρωτεύουσα που δεν έχει αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία μιας και υποστηρίζει το ψευδοκράτος της «Τουρκικής Δημοκρατίας της Β. Κύπρου», παραβιάζει την ΑΟΖ της Κύπρου στέλνοντας τέσσερα ερευνητικά σκάφη σε διεθνή ύδατα αλλά και εντός της κυπριακής ΑΟΖ.

«Ο Ερντογάν είναι ένας πολιτικός που τρέφεται από τις εντάσεις και τις κρίσεις. Αυτό όμως θα επιταχύνει την πτώση του, όπως φάνηκε στις εκλογικές αναμετρήσεις της 31ης Μαρτίου και της 23ης Ιουνίου, όπου και έχασε την εμπιστοσύνη της πλειοψηφίας των πολιτιών», εκτίμησε ένας αναλυτής από την Άγκυρα.

Ο Τούρκος δημοσιογράφος Ραγκίπ Ντουράν, με ρεπορτάζ και αναλύσεις, καταγράφει κάθε Σαββατοκύριακο στο Tvxs.gr,  τις εξελίξεις στην Τουρκία [Μετάφραση: Νίκος Μίχος]