Τι φέρνει ο «νέος» ΈΝΦΙΑ;

Η Νέα Δημοκρατία ανακάλεσε την προηγούμενη μείωση του ΕΝΦΙΑ από την Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και έφερε το δικό της φορολογικό νομοσχέδιο1. Έτσι λοιπόν προβλέπεται μείωση του ΕΝΦΙΑ 22% μεσοσταθμικά για το 2019, χωρίς να εξαιρείται κανείς από την μείωση του φόρου. Παρότι η οι μειώσεις δεν είναι οριζόντιες εν τούτοις έχουν ταξικό πρόσημο.

Συγκεκριμένα για τις μικρές ιδιοκτησίες έως 60.000 ευρώ προβλέπεται μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 30%, όπως και στην εκδοχή του ΣΥΡΙΖΑ. Σε αυτήν την κατηγορία εντάσσονται 3.488.820 φορολογούμενοι. Για τους ιδιοκτήτες με ακίνητα αξίας από 60.000 έως 70.000 ευρώ η έκπτωση θα είναι 27%. Για τους ιδιοκτήτες με ακίνητα αξίας 70.000 έως 80.000 ευρώ η μείωση θα είναι 25%. Για τις ιδιοκτησίες από 80.000 έως … 1.000.000 θα είναι 20%. Επομένως σε αυτό το τεράστιο εύρος αξιών, η Κυβέρνηση της ΝΔ έχει μόνο ένα συντελεστή (20%). Έτσι λοιπόν για να καταλάβουμε την «ταξικότητα» που έχει το νέο φορολογικό νομοσχέδιο για τον ΕΝΦΙΑ αρκεί να σκεφτούμε ότι ένα ακίνητο των 85.000 ευρώ εντάσσεται στην ίδια μείωση, κατά 20%, με ένα ακίνητο αξίας…. 995.000 χιλιάδων ευρώ. Τα ποιος λοιπόν ευνοείτε περισσότερο, δεν χρειάζεται να το πούμε εμείς. Το νέο νομοσχέδιο όμως δεν σταματά εδώ. Προβλέπει μειωμένο ΕΝΦΙΑ κατά 10% για τις πολύ μεγάλες ιδιοκτησίες, αυτές άνω του 1 εκατομμυρίων ευρώ! Επομένως το σύνολο – και όχι μόνο τα λαϊκά νοικοκυριά- των κατόχων ακινήτων, από τον Σεπτέμβριο που θα αποσταλούν τα εκκαθαρίστηκα της εφορίας και θα ξεκινήσει η πληρωμής της πρώτης δόσης θα δούνε μειώσεις στον ΕΝΦΙΑ. Την «μεγαλύτερη» μείωση από 20%-30% θα δούνε περίπου 5,8 εκατομμύρια φορολογούμενοι. Ωστόσο την στιγμή που 3.488.820 φορολογούμενοι με ακίνητη περιουσία αντικειμενικής αξίας έως 60.000 θα γλιτώσουν μεσοσταθμικά 55 ευρώ ο καθένας, 14.706 φυσικά πρόσωπα με ακίνητη περιουσία άνω του 1.000.000 ευρώ θα ελαφρυνθούν μεσοσταθμικά κατά 1.775 ευρώ.

Πρέπει να σημειώσουμε ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είχε επιλέξει να μην προβεί σε μείωση του ΕΝΦΙΑ για ιδιοκτησίες άνω του 1 εκατ. ευρώ ! Με την Ν.Δ. 14.800 μεγαλοιδιοκτήτες που διαθέτουν τεράστιες περιουσίες και υπερπολυτελή ακίνητα θα πληρώσουν μειωμένο ΕΝΦΙΑ κατά 10% ! Αυτός είναι – κυρίως – ο λόγος που τα γνωστά αστικά ΜΜΕ της διαπλοκής πανηγυρίζουν για το “τέλος της φορομπιχτικής πολιτικής”. Πάντως (δεν) προκαλεί εντύπωση ότι η Κυβέρνηση επιλέγει να ελαφρύνει τους μεγαλοιδιοκτήτες. Μέσω αυτής της επιλογής , για ελάφρυνση των ακινήτων άνω του 1 εκατομμυρίου ευρώ, η ΝΔ επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό την στιγμή που σύμφωνα με την ίδια, την Τράπεζα της Ελλάδας, και τους Ευρωπαίους Ιμπεριαλιστές δεν υπάρχει άλλος δημοσιονομικός χώρος. Από ότι φαίνεται δημοσιονομικός χώρος δεν υπάρχει μόνο για τις εργατικές-λαϊκές ανάγκες. Επιπλέον θα μπορούσε αντί να «ελαφρύνει» τους ιδιοκτήτες υπερπολυτελών κατοικιών να επιλέξει , με βάση ίδιο συγκεκριμένο δημοσιονομικό κόστος, την περεταίρω μείωση του ΕΝΦΙΑ για τους μικρούς και μεσαίους ιδιοκτήτες, δηλαδή για την πλειοψηφία. Η ΝΔ όμως ήταν αναγκασμένη να υπηρετήσει την … «πελατεία» της, την τάξη που εκπροσωπεί.

Σύμφωνα με το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους η μείωση του ΕΝΦΙΑ προκαλεί δημοσιονομικό κόστος που συνολικά ανέρχεται στα 465 εκατομμύρια ευρώ εκ των οποίων τα 260 εκατομμύρια ευρώ είχαν προβλεφθεί στο φετινό προϋπολογισμό. Με τις ρυθμίσεις της ΝΔ λοιπόν ο προϋπολογισμός επιβαρύνεται με επιπλέον 205 εκατομμύρια ευρώ.

Εκτιμάται ότι ένα σημαντικό μέρος των συνολικών εσόδων από τον ΕΝΦΙΑ, λόγω της δύσκολης οικονομικής κατάστασης πολλών ιδιοκτητών, δεν θα μπορούσε ούτως ή άλλως να εισπραχθεί. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε το «σωρό» ληξιπρόθεσμων οφειλών προς την εφορία. Έτσι η Κυβέρνηση της ΝΔ μπορεί να ελπίζει ότι μέσω αυτών των εκπτώσεων θα μπορέσει να βελτιωθεί η εισπραξιμότητα του φόρου ώστε να μην μειωθούν ( με κρυφές ελπίδες να αυξηθούν) οι πραγματικές εισπράξεις. Παράλληλα μέσω των μειώσεων του ΕΝΦΙΑ γίνεται προσπάθεια τόνωσης της αγοράς ακινήτων αλλά και βελτίωσης του χαρτοφυλακίου των τραπεζών. Ειδικά το τελευταίο ενδιαφέρει πάρα πολύ την Κυβέρνηση και την Ε.Ε.

Πάντως ακόμα και για τα … αστικά «μέτρα και σταθμά» από άποψη δημοσιονομικής ευστάθειας, δεδομένου του στόχου της ΝΔ για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5 % του ΑΕΠ, η μείωση κατά 10% του ΕΝΦΙΑ για ακίνητες περιουσίες άνω του 1 εκατομμυρίου ευρώ, είναι μια κακή επιλογή. Και δεν μιλάμε μόνο για μια κακή επιλογή καθώς «χάνονται» δημόσια έσοδα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για κοινωνικές δαπάνες ή ακόμα και για δαπάνες τόνωσης της ζήτησης. Είναι μια κακή επιλογή διότι, μεταξύ άλλων, χάνονται φορολογικά έσοδα από μια κατηγορία που μπορεί (και με το παραπάνω) και πρέπει να τα καταβάλει, την στιγμή μάλιστα που ο στόχος για 3,5% πρωτογενές πλεόνασμα φαίνεται μακρινός. Έτσι πιθανότατα ο τρόπος για να «κλείσουν» αυτές οι «τρύπες» δεν θα είναι και ο πλέον… φιλολαϊκός. Βέβαια ο βασικός σκοπός των πλεονασμάτων είναι η αποπληρωμή του ληστρικού δημοσίου χρέους προς τους ιμπεριαλιστές. Ενός χρέος που σε απόλυτα μεγέθη αλλά και ως ποσοστό του ΑΕΠ (≅181,9%) συνεχίζει, όπως προβλέπετε άλλωστε και από την οικονομική θεωρία βάση όσων εφαρμόζονται, να παρουσιάζει ανησυχητικές τάσεις. Επομένως θα πρέπει να δούμε και ποια θα είναι η αντίδραση των δανειστών απέναντι σε αυτήν την δημοσιονομική εξέλιξη.

Όπως και να έχει ο Λαός μας δεν θα πρέπει να αισθάνεται καμιά υποχρέωση στην ΝΔ -και σε κανένα αστικό κόμμα- για αυτές τις αλλαγές στον ΕΝΦΙΑ. Απεναντίας θα πρέπει να οργανώσει και να κλιμακώσει την πάλη του εναντίον της. Όπως όλοι γνωρίζουμε ειδικά την περίοδο των Μνημονίων το (ουσιαστικά ανύπαρκτο) δικαίωμα του Λαού μας στην στέγαση χτυπήθηκε άγρια. Ως αποτέλεσμα το μέχρι πρότινος σχετικά υψηλό ποσοστό ιδιοκατοίκησης στην Ελλάδα έχει υποχωρήσει. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ από το 84,6% το 2005 έφτασε στο  73,9% στο τέλος του 2016. Η δραματική συμπίεση των λαϊκών εισοδημάτων, η τρομακτική εκτίναξη των φόρων, οι κατασχέσεις υπέρ των Τραπεζών αλλά και του Δημοσίου, το χαράτσι και ο ΕΝΦΙΑ και το υψηλό κόστος συντήρησης ήταν μερικοί από τους λόγους που οδήγησαν σε αυτήν την κατάσταση. Επιπλέον εκατοντάδες χιλιάδες λαϊκά νοικοκυριά βρίσκονται σε αντικειμενική δυσκολία να αποπληρώσουν τα στεγαστικά τους δάνεια και εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι δεν μπορούν να πληρώσουν το νοίκι τους. Επιπλέον μεγάλος αριθμός εργαζομένων αναγκάζεται να διαθέτει το 30%-40% του μισθού του για πληρωμές ενοικίων. Την ίδια στιγμή η απαράδεκτη πρακτική της βραχυχρόνιας μίσθωσης (Airbnb), στην οποία δραστηριοποιούνται μεταξύ άλλων μεγάλες εταιρίες real estate και διάφορα εταιρικά σχήματα, τόσο στην Αθήνα και στην Θεσσαλονίκη όσο και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας έχει προκαλέσει δραματική εκτίναξη των ενοικίων.

Επομένως καμιά «έκπτωση» δεν «πατσίζει» ούτε κατ’ ελάχιστα τις απώλειες που είχαμε, και τα πλήγματα που δεχτήκαμε όλα αυτά τα χρόνια. Τίποτα από όλα αυτά δεν συνιστά πραγματική ικανοποίηση των σύγχρονων λαϊκών αναγκών. Συνεπώς δεν θα πρέπει να υπάρχει καμιά ανοχή στην Κυβέρνηση, στα Μονοπώλια και στην Ε.Ε. Από την πλευρά του εργατικού-λαϊκού κινήματος ο μόνος ρεαλιστικός άμεσος στόχος πάλης θα πρέπει να είναι η συνολική και οριστική κατάργηση του ΕΝΦΙΑ για όλες τις λαϊκές κατοικίες.

Χάρης Σ. Πουλάκης ιστορικός, κάτοχος μεταπτυχιακού στην «Διεθνή Πολιτική Οικονομία»

1[1] Μείωση ΕΝΦΙΑ και βελτιώσεις στην ρύθμιση οφειλών προς τη Φορολογική Διοίκηση του ν.4611/2019 (https://www.hellenicparliament.gr/Nomothetiko-Ergo/Anazitisi-Nomothetikou-Ergou?law_id=d0189f75-5c16-4db7-8f99-aa960140cb68)