Ποιος έβαλε φωτιά στο βιβλίο του Τριβιζά;

 

γράφει η Ναταλί Χατζηαντωνίου

 

Ο συγγραφέας παιδικών βιβλίων, διάσημος για το χιούμορ, την ευαισθησία με την οποία προσεγγίζει τους παιδικούς «καημούς» ή ακόμα και για τους ευφάνταστους τίτλους του, βρέθηκε να πρωταγωνιστεί σε μια σκοταδιστική σκηνή της εποχής μας, όταν αρνητές-γονείς στη Χαλκίδα έκαψαν το βιβλίο του «ΟΧΙ! Δεν θα μας μπείτε στη μύτη!», που διανέμεται δωρεάν σε νηπιαγωγεία και δημοτικά σχολεία.

Πολλά, πάρα πολλά, μπορεί να προσάψει κάποιος στη Νίκη Κεραμέως για την πολιτική και τις επιλογές της ως υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, αλλά η συνεργασία του υπουργείου Παιδείας με τον -πολύ γνωστό εδώ και χρόνια- συγγραφέα παιδικών βιβλίων και θεατρικών έργων για παιδιά Ευγένιο Τριβιζά, προκειμένου να διανεμηθεί (την προηγούμενη εβδομάδα) σε παιδάκια νηπιαγωγείων και σε μαθητές των Δημοτικών σχολείων της χώρας το βιβλίο του «ΟΧΙ! Δεν θα μας μπείτε στη μύτη!», με την εικονογράφηση του Παναγιώτη Ρέππα, δεν είναι σ’ αυτά.

 

Κι όμως αυτό ακριβώς το βιβλίο έριξαν στην πυρά προχθές το βράδυ στη Χαλκίδα γονείς-αρνητές του εμβολίου, μαζί με μάσκες, rapid tests και φωτοαντίγραφα του Νόμου 4682/2020 περί των μέτρων περιορισμού του κορονοϊού.

 

Κατά τούτο οι συγκεκριμένοι έγραψαν ακόμα μία μαύρη σελίδα στην ιστορία καύσης βιβλίων, η οποία «χαρίζεται» μόνο στις επιλογές ακραίων καθεστώτων και φασιστικών ή ακραία θρησκόληπτων ομάδων. Μην ξεχνάμε ότι στο «άθλημα» καύσης όσων βιβλίων είχαν περιεχόμενο με το οποίο διαφωνούσαν είχαν διακριθεί οι ναζί. Ή πιο πρόσφατα οι ISIS.

 

 

Και ότι αντιστοίχως στην Ελλάδα αυτά έκανε το δικτατορικό καθεστώς του Μεταξά, η περιβόητη «νεολαία Μεταξά» δηλαδή (που είχε μάλιστα απευθύνει και πρόκληση το 1936 σε ομοϊδεάτες της για κάψιμο βιβλίων των Γκόρκι, Ντοστογιέφσκι, Τολστόι, Γκέτε, Δαρβίνου, Φρόιντ, Ανατόλ Φρανς, Μπέρναρ Σο, Παπαδιαμάντη, Καζαντζάκη, Καρκαβίτσα, Κορδάτου κ.ά.) και οι εθνικόφρονες οπαδοί (που έκαιγαν το 1938 στη Θεσσαλονίκη την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, τον «Περικλέους Επιτάφιο» του Θουκυδίδη και ακόμα, Πλάτωνα και Ξενοφώντα, αλλά και «Τα ψηλά βουνά» του Ζαχαρία Παπαντωνίου και «Τη ζωή εν τάφω» του Στράτη Μυριβήλη).

 

Ακολούθησε η χούντα που δεν έκαψε αλλά απαγόρευσε χιλιάδες τίτλους (Ευριπίδη, Σοφοκλή, Αισχύλο, Αριστοφάνη, Αριστοτέλη και Σαρτρ, Ελιοτ, Καμί, Τόμας Μαν, Λόρκα, Γκόρκι, Ερενμπουργκ, Κωστή Παλαμά, Κάφκα, Καζαντζάκη, Ρίτσο, Βάρναλη, Σεφέρη, Ελύτη κ.ά.). Και πιο πρόσφατα τη σκυτάλη πήραν θρησκόληπτες ομάδες που με αφορμή την κινηματογραφική μεταφορά (1988) του μυθιστορήματος «Τελευταίος πειρασμός» του Καζαντζάκη από τον Σκορσέζε, εκτός από «ντου» σε σινεμά, οργάνωναν και καύσεις του βιβλίου.

 

Η τελευταία φορά που -νομίζαμε ότι- ζήσαμε στην Ελλάδα αυτή την κανιβαλιστική τελετή απολίτιστων ήταν το 1999, όταν θρησκευτικές ομάδες της Θεσσαλονίκης έριξαν στην πυρά το μυθιστόρημα «Μν» του Μίμη Ανδρουλάκη που, απεικονίζοντας τον Ιησού ως απλό άνδρα που δυσκολεύεται να αντισταθεί στη γοητεία της Μαρίας Μαγδαληνής, πυροδότησε τις αντιδράσεις πρώτα της επίσημης Εκκλησίας... Εκτοτε είχαμε φαινόμενα αποκαθηλώσεων πινάκων, «ντου» σε θεατρικές παραστάσεις από τη Χρυσή Αυγή και περιστατικά αυτόκλητης λογοκρισίας, όχι όμως καύση βιβλίων. Πολύ περισσότερο ενός παιδικού βιβλίου.

 

Δυστυχώς το «ΟΧΙ! Δεν θα μας μπείτε στη μύτη!» του Ευγένιου Τριβιζά ως το πρώτο βιβλίο για παιδιά που ρίχνεται στην πυρά κατέκτησε μια πολύ θλιβερή πρωτιά στην Ελλάδα, την ίδια που είχε κατακτήσει η σειρά του «Χάρι Πότερ» στα χέρια σκοταδιστικών ομάδων σε οπισθοδρομικές Πολιτείες των ΗΠΑ.

 

Τι πραγματεύεται όμως ο Τριβιζάς και γιατί αυτό εξόργισε τους αρνητές γονείς; Ας επισημάνουμε καταρχάς δύο πράγματα. Οτι ο Τριβιζάς ως καθηγητής εγκληματολογίας με πανεπιστημιακή καριέρα στην Αγγλία ξέρει καλά από ιατρική. Οτι ο Τριβιζάς ως συγγραφέας παιδικών βιβλίων ξέρει πώς να ευαισθητοποιεί τα παιδιά χωρίς αυταρχισμούς και «σηκωδαχτυλισμούς».

 

Αντίθετα, με πολύ χιούμορ και ευαισθησία έχει πραγματευτεί στο παρελθόν και άλλους κινδύνους για την υγεία ή τον ψυχισμό των παιδιών. Κι αυτό έκανε στα βιβλία «Η Δόνα Τερηδόνα και το μυστικό της γαμήλιας τούρτας» (για την ανάγκη τήρησης της στοματικής υγιεινής), «Ο Λούκουλος τρώει βότσαλα» (ενάντια στην παχυσαρκία), «Το παπάκι που δεν του άρεσαν τα ποδαράκια του» (για την έλλειψη αυτοεκτίμησης), «Ποιος έκανε πιπί στο Μισισιπή» (για τη νυχτερινή ενούρηση) κ.ά.

 

Ηταν λοιπόν ένας από τους καταλληλότερους συγγραφείς παιδικών βιβλίων που θα μπορούσε να βρει τον τρόπο να μιλήσει στα παιδιά για τον κορονοϊό, για τους κινδύνους και για τα μέτρα που θα έπρεπε να ακολουθήσουν, χωρίς να γίνεται αυταρχικός, ούτε ευθέως διδακτικός, αλλά πειστικός με εργαλείο τη φαντασία και το χιούμορ. Και το έκανε στο βιβλίο «ΟΧΙ! Δεν θα μας μπείτε στη μύτη!» βάσει ενός ευρήματος: Ο κορονοϊός είναι μια εξωγήινη εισβολή που θέλει να αφανίσει μικρούς και μεγάλους. Στρατηγός του εξωγήινου στρατού είναι ο «φριχτός Κόβιντ ο μικροπρεπής».

 

Οι εχθρικές δυνάμεις φτάνουν στη Γη και ο μόνος τρόπος για να τις αναχαιτίσει κάποιος είναι τα απαραίτητα μέτρα υγιεινής, οι μάσκες και η τήρηση των αποστάσεων. Κατάσκοποι του εχθρού βέβαια διοχετεύουν fake news: «Ολοι οι ύπουλοι ιοί ρίχνουν στρακαστρούκες και φωνάζουν με ντουντούκες: “Παιδιάαα βγείτε έξω να παίξετε, ανέμελα να τρέξετε (…) Και το βράδυ, σπίτι σας μόλις επιστρέψετε, πάρτε αγκαλιά τον παππού και τη γιαγιά, όσο μπορείτε πιο σφιχτά, χίλια δώστε τους φιλιά! Μην ανησυχείτε! Δεν θα τους ξεπαστρέψετε!». Τελικά τα παιδιά ενώνονται και λένε το μεγάλο «όχι» στον κορονοϊό...

 

Αυτή είναι η πλοκή ενός βιβλίου που χρησιμοποιώντας «υπερηρωικά» χαρακτηριστικά, χιούμορ και δράση απευθυνόταν σε παιδιά γαλουχημένα με ιστορίες που είτε στο σινεμά, είτε στα βιβλία βασίζονται σε πολύ πιο τρομακτικούς ήρωες από τον «φρικτό Κόβιντ».

 

Μετά τη δωρεάν διανομή του βιβλίου του Τριβιζά στα σχολεία ακολούθησε ένα μπαράζ αρνητικού έως και επιθετικού σχολιασμού, τόσο από το βήμα της Βουλής (όπου ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης Κυριάκος Βελόπουλος αναφέρθηκε στο «απαράδεκτο παραμύθι» του Τριβιζά - θεωρώντας προφανώς πιο... παραδεκτό το παραμύθι με τις κηραλοιφές ενάντια στον κορονοϊό), όσο και από γνωστούς αυτόκλητους ηγέτες του αντιεμβολιαστικού κινήματος όπως ο Γρηγόρης Πετράκος.

 

Υπήρξαν βέβαια και γονείς και εκπαιδευτικοί που εξέφρασαν πιο διακριτικά επιφυλάξεις για το κατά πόσον μια τέτοια ιστορία με «τρομακτικές περιγραφές» είναι κατάλληλη για τον ψυχισμό παιδιών που ήδη έχουν πληγεί από την ψυχικά επώδυνη εμπειρία της πανδημίας, της καραντίνας και του φόβου ενός αθέατου ιού.

 

Υπάρχει ωστόσο τεράστια απόσταση από την έκφραση μιας επιφύλαξης έως το κάψιμο των βιβλίων «του Ευγενίου Τριβιζά που κάνει προπαγάνδα στα μικρά μας παιδιά να μην πλησιάσουν τους ηλικιωμένους μας» και τις ιαχές πάνω από τη φωτιά «δεν θα κάτσω μέσα, όχι φίλε μου Τριβιζά, όχι φίλε μου Τσιόδρα» γονέων που είναι και νέοι άνθρωποι. Απόσταση όση είναι αυτή μεταξύ της δημοκρατίας από τον σκοταδισμό και τις πρακτικές του.