«Κάντα swaps, ρε...»

Του Γιάννη Παντελάκη

«Κάντα swaps ρε και γάμησέ τους!». Η φωνή προερχόταν από μεσήλικα, ο οποίος έβλεπε στην τηλεόραση τον Βαρουφάκη να κάνει δηλώσεις σε κάποια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα. Σαν να του μιλούσε μέσα από την τηλεόραση. Οι θαμώνες δίπλα του, άκουγαν μάλλον με ικανοποίηση την φωνή που προέτρεπε τον υπουργό Οικονομικών να «τα κάνει swaps». Μάλλον δεν ήξεραν τι ακριβώς εννοούσε, το πιο πιθανό είναι πως δεν ήξερε και ο ίδιος - προφανώς κάπου είχε ακούσει την πρόταση Βαρουφάκη την προηγούμενη μέρα και τον ενθουσίασε. Ωστόσο, ήταν φανερό πως οι περισσότεροι από τους παριστάμενους ήθελαν να ακούσουν κάτι αισιόδοξο. Κάτι που θα απαντούσε στον Ντράγκι, τη Μέρκελ και τον Γιούνκερ οι οποίοι μας ζητούσαν με επιμονή να τηρήσουμε τα συμφωνηθέντα.

Σ' αυτό το μικρό στιγμιότυπο, νομίζω συνοψίζεται η συλλογική συμπεριφορά ενός μεγάλου κομματιού της κοινωνίας μετεκλογικά. Νιώθει σαν να βρίσκεται σ' εξέλιξη ένας πόλεμος, θέλει να δει μια εθνική νίκη, στηρίζει την κυβέρνηση (ανεξάρτητα από το τι ψήφισε) απέναντι στον «κοινό εχθρό», προσπαθεί να κατανοήσει τους τρόπους με τους οποίους διαχειρίζεται τις σχέσεις με τους δανειστές η κυβέρνηση, υιοθετεί εύκολα χαρακτηρισμούς του τύπου «ναζί, μερκελιστές κ.ά.), απογοητεύεται όταν ακούει τον Βαρουφάκη, τον ήρωά του, να αποκαλεί τον Σόιμπλε «πνευματική δύναμη της Ευρώπης», ακούει πρωτόγνωρους οικονομικούς όρους για ομόλογα, swaps, κούρεμα, grexit, Ela, και όποτε περνάει έξω από ένα ATM το κοιτάει με αμηχανία.

Σ' ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας, είναι διάχυτη η σύγχυση, ένα θολό τοπίο σε ό,τι αφορά τις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές, κάτι το οποίο σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στην πολυπλοκότητα του προβλήματος. Δεν υπάρχει η μάχη του άσπρου-μαύρου, υπάρχουν πολλές ακόμα αποχρώσεις και αυτές δεν είναι πάντα εύκολο να κατανοηθούν. Και γι' αυτό, δεν ευθύνονται όλοι αυτοί που συμπεριφέρονται σαν τους πρωταγωνιστές του προαναφερόμενου παραδείγματος.

Αλλά, κυρίως, μια ανάλογη μερίδα δημοσιογράφων, οι οποίοι δεν λειτουργούν σαν τέτοιοι, αλλά σαν φερέφωνα κομματικών γραμμών. Υιοθετούν τις μεθόδους προπαγάνδας των κομμάτων, σε μεγάλο βαθμό έχουν άγνοια οικονομικών παραμέτρων και γενικά συμπεριφέρονται με όρους οπαδικούς, τους οποίους έχουν μεταφέρει στην πολιτική σκηνή.

Διάβαζα τις προάλλες σχόλιο δημοσιογράφου, μετά την απόφαση Ντράγκι να μην δέχεται τα ελληνικά ομόλογα ως ενέχυρα για παροχή ρευστότητας στις τράπεζες. Δεν εξηγούσε τι σημαίνει αυτό, πώς μπορεί να λειτουργήσει, τι επιπτώσεις θα έχει και σε ποιους, τι δυνατότητες έχει -αν έχει- η ελληνική κυβέρνηση να διαχειριστεί αυτήν την εξέλιξη. Αρκέστηκε σε μια καταγγελία «Πάνε να μας πνίξουν, αλλά δεν θα τους περάσει, ο ελληνικός λαός δεν μασάει από τέτοιους εκβιασμούς, όλοι στις συγκεντρώσεις στήριξης της κυβέρνησής μας»!

Υπάρχει πάντα και η απέναντι πλευρά. Αυτή που θέλει κάθε πρωτοβουλία της ελληνικής κυβέρνησης καταδικασμένη ν' αποτύχει. Αναφέρονται συνέχεια στον κίνδυνο χρεοκοπίας, κάνουν υποθετικά σενάρια για το ενδεχόμενο επιστροφής στη δραχμή και ακολουθούν τη λογική της τρομοκρατίας. Και οι μεν και οι δε, συμπεριφέρονται σαν να βρισκόμαστε ακόμα σε προεκλογική περίοδο. Έχει περάσει αυτή όμως.

Με τέτοιους όρους «ενημέρωσης», ένα κομμάτι της κοινωνίας οδηγείται με λογικές πολέμου, χωρίς μάλιστα να έχει ξεκάθαρη εικόνα για τους μετέχοντες σ' αυτόν. Από τη μια πλευρά είναι η χώρα μας, εντάξει ως εδώ. Από την άλλη; Είναι ο Σουλτς; Μα αυτός τη μια δείχνει φιλικός και την άλλη μας ζητάει να τηρήσουμε τις υποχρεώσεις μας. Είναι ο Ρέντσι, ο Ολάντ, ο Ομπάμα; Ο τελευταίος μας μπέρδεψε, έκανε μια δήλωση απλόχερης στήριξης και δύο μέρες μετά ο Λευκός Οίκος δήλωσε πως συμβούλεψε τη χώρα μας να συνεργαστεί με ευρωζώνη και ΔΝΤ. Τι συμβαίνει επιτέλους;

Η κατάσταση είναι κάτι παραπάνω από κρίσιμη και οι δημοσιογράφοι έχουμε ευθύνη. Και για το κλίμα που διαμορφώνεται το οποίο μας οδηγεί σ' ένα αδιέξοδο, σ' έναν τοίχο και για την ελλειμματική πληροφόρηση η οποία προκαλεί σύγχυση, χάος και σοβαρά προβλήματα στην ίδια τη δημοκρατία...

ένα άρθρο των πρωταγωνιστών