«Έξυπνη», εθελούσια κινητικότητα με κίνητρα στους εργαζομένους

γράφει ο Στέργιος Ζαμπάκας

Φανταστείτε ένα ηλεκτρονικό σύστημα, έναν ψηφιακό χάρτη, όπου συνδέονται ηλεκτρονικά όλες οι δημόσιες υπηρεσίες και, μέσω αυτού, υπάρχει καθημερινή και αυτόματη ενημέρωση για τις τυχόν ανάγκες κάποιου φορέα, με τους ενδιαφερόμενους υπαλλήλους, που διαθέτουν τα προσόντα, να μπορούν να εκδηλώσουν ενδιαφέρον για την κάλυψη της θέσης.

Πρόκειται για το ηλεκτρονικό σύστημα διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού που δημιουργεί το υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης, με αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας «έξυπνης κινητικότητας», στο πλαίσιο του αντίστοιχου μόνιμου μηχανισμού που καλείται να νομοθετήσει έως τον Δεκέμβριο.

Προϋπόθεση, η κατάρτιση οργανογραμμάτων για όλο το Δημόσιο: υπουργεία -έχουν ολοκληρωθεί-, εποπτευόμενοι φορείς, δήμοι, χώροι εκπαίδευσης, έως και ένοπλες δυνάμεις.

Βάσει αυτών θα εντοπιστούν τα κενά, σύμφωνα και με την άποψη του ΑΣΕΠ -ώστε να αποτραπεί η πιθανότητα δήλωσης περισσότερων των απαιτούμενων θέσεων- και των ενδιαφερόμενων φορέων, αλλά και ποιες ειδικότητες αντιστοιχούν σε αυτά.

Θα καλυφθούν μέσω της εθελοντικής κινητικότητας και, όπου χρειαστεί, με προκήρυξη διαγωνισμών προσλήψεων, όπως διευκρίνισε χθες, μιλώντας σε δημοσιογράφους ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, Χριστόφορος Βερναρδάκης.

Στον σχεδιασμό βρίσκονται 2.000 προσλήψεις, με το βάρος να δίνεται στους επιτυχόντες διαγωνισμών ΑΣΕΠ.

Τα κενά σε Παιδεία και Υγεία θα καλυφθούν με μετακινήσεις και διαδικασίες-εξπρές: την υπογραφή μόνο των συναρμόδιων υπουργείων. Επιπλέον, επίκεινται 4.500 προσλήψεις ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού στην Υγεία εντός του 2015 και 15.000 προσλήψεις σε όλο το Δημόσιο το 2016.

Ταυτόχρονα, ο κ. Βερναρδάκης εξετάζει την απελευθέρωση των προσλήψεων στις επιχειρήσεις ανταποδοτικού χαρακτήρα. Πρόκειται για Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου, όπως π.χ. οι πρώην ΔΕΚΟ, ο ΕΟΦ, η καθαριότητα στην Αυτοδιοίκηση, όπου κάθε οργανισμός θα μπορεί, με ένα ποσοστό-πλαφόν των εσόδων του, να προγραμματίζει μελλοντικές προσλήψεις.

Το νέο σύστημα κινητικότητας θα γίνει γνωστό μέσα στον Οκτώβριο με μια καινοτομία: θα τεθεί σε διαβούλευση το γενικό περίγραμμα όσων σκέφτεται να εφαρμόσει το υπουργείο, όχι όμως «στεγνές» διατάξεις.

Στόχος, να συγκεντρωθούν ιδέες και απορίες. Το νομοσχέδιο θα συνταχθεί και θα επανατεθεί σε διαβούλευση ολοκληρωμένο. Αναμόρφωση αναμένεται, σε επόμενο στάδιο, και στο opengov.gr.

Νωρίτερα, θα έχει γίνει γνωστό ολοκληρωμένο το νέο πλαίσιο αξιολόγησης. Ας δούμε αναλυτικότερα τι λέει ο κ. Βερναρδάκης γι' αυτές τις τομές στο Δημόσιο, στη συνέντευξη που εξασφάλισε η «Εφ.Συν.».

• Σε λίγες ημέρες θα δημοσιεύσετε το νομοσχέδιο για την αξιολόγηση υπαλλήλων. Μνημόνιο και αξιολόγηση, ξέρετε, παραπέμπουν σε προηγούμενες, προσχηματικές διαδικασίες και σε απολύσεις. Εχει επιτέλους ξεμπερδέψει το Δημόσιο από απαιτήσεις για «ποσοτικούς στόχους»;

Κατ’ αρχάς δεν θα συνδεθεί η αξιολόγηση με απολύσεις, ούτε διαθεσιμότητες. Ούτε θα είναι μια ατομοκεντρική αξιολόγηση. Θα είναι μια αξιολόγηση δομών, προσφερόμενου έργου, μέσα στην οποία και οι ατομικές αξιολογήσεις θα συμβάλουν, στο μέτρο που τους αναλογούν, στη γενική αξιολόγηση του έργου της δομής.

Η αξιολόγηση δεν θα είναι ούτε τιμωρητική ούτε εποπτική. Θα συμβάλει στην καλύτερη κατανομή των θέσεων εργασίας, στην καλύτερη περιγραφή της εργασίας του καθενός, ανάλογα με τα προσόντα του, τις ιδέες του, τις δεξιότητές του κ.ο.κ.

Για να τον κάνει καλύτερο ή να τον αξιοποιήσει σε μια θέση όπου μπορεί να είναι περισσότερο παραγωγικός. Αυτή είναι η λογική της αξιολόγησης.

Είναι μια αξιολόγηση που γίνεται από τα πάνω και προς τα κάτω, και από τα κάτω προς τα πάνω.

Δηλαδή, δεν αξιολογεί μόνο ο προϊστάμενος τους υφισταμένους, αλλά και οι υφιστάμενοι τον προϊστάμενο.

Εχει διαδικασίες αυτοαξιολόγησης, όπου ο κάθε φορέας περιγράφει τα μέσα που διαθέτει, τις δυνατότητες που έχει και μέσα σ’ αυτές εντάσσει και το στοχοδιάγραμμά του και τις συνθήκες στις οποίες εργάζεται.

Θα έχει μια αξιολόγηση των πολιτών, που προσπαθεί να δώσει έναν χαρακτήρα συμμετοχικό σ’ αυτόν που λαμβάνει τις υπηρεσίες της Δημόσιας Διοίκησης.

Αυτό όμως είναι ένα μεθοδολογικό-ερευνητικό εργαλείο, το οποίο θα μπαίνει και αυτό μέσα στη διαδικασία της αξιολόγησης και θα συναποτελεί κομμάτι της αξιολόγησης. Και επίσης η αξιολόγηση θα είναι διαδικασία δημοκρατική.

Θα στηρίζεται στην ολομέλεια του Τμήματος και της Διεύθυνσης της συγκεκριμένης δομής, μέσα από την οποία θα περιγράφονται οι στόχοι του φορέα, θα αυτοπροσδιορίζονται οι στόχοι της δομής, θα περιγράφεται τι κάνει ο καθένας. Θα εξομαλύνει διοικητικές ή εργασιακές διαφορές, εάν προκύπτουν.

• Το νέο πλαίσιο, λέτε, θα δώσει κίνητρα. Δηλαδή;

Θα είναι πάνω από όλα κίνητρο ότι θα δουλέψουν με μεγαλύτερη ασφάλεια και αποτελεσματικότητα. Δεύτερον, βεβαίως, θα συνυπολογίζεται η αξιολόγησή τους και η αξιολόγηση της προσφοράς τους, όταν θα χρειάζεται να αναλάβουν επιτελικές θέσεις. Θα είναι κριτήριο ανάληψης επιτελικών θέσεων.

Δεν μιλάω για οικονομικό κίνητρο, γιατί και τώρα υπάρχει ένα επιμίσθιο για τη θέση ευθύνης, αυτό δεν θα αλλάξει. Και κίνητρο είναι επίσης η δυνατότητα να λάβει θέσεις στην κορυφή της πυραμίδας, ανάλογα με τα προσόντα του και τις δεξιότητές του.

Κίνητρο, επίσης, θα είναι η συνεχής επιμόρφωση, βελτίωση, που θα δημιουργείται μέσα στις συνθήκες εργασίας του.

• Κατά κοινή ομολογία έχουμε έναν υποστελεχωμένο δημόσιο τομέα. Θα εφαρμόσετε ένα νέο πλαίσιο κινητικότητας, μια εσωτερική αγορά εργασίας; Πότε θα εφαρμοστεί, ποιες οι προτεραιότητες, πού θα έχουμε υποχρεωτικές μετατάξεις;

Υποχρεωτικές μετατάξεις δεν θα έχουμε· θα κοιτάξουμε να μην έχουμε. Είναι μια εθελούσια κινητικότητα και στηρίζεται σε έναν συνδυασμό που θα λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες μιας υπηρεσίας και επίσης τις επιλογές του κάθε υπαλλήλου. Δεν μπορείς καταχρηστικά να μεταφέρεις κάποιον σε μια άλλη πόλη ή σε μια άλλη υπηρεσία.

Βεβαίως, κίνητρα για να πάει μπορείς να του δίνεις. Να του δημιουργήσεις ένα περιβάλλον εργασίας με κάποια κίνητρα, είτε κοινωνικά είτε εργασιακά, μπορείς να δημιουργήσεις.

Η κινητικότητα αυτή θα δημιουργήσει καλύτερο προγραμματισμό προσλήψεων, οπωσδήποτε. Εκεί που πράγματι δεν καλύπτονται από την εσωτερική κινητικότητα, θα πρέπει να προγραμματίσεις προσλήψεις, κάνοντας προκηρύξεις θέσεων και προσδιορίζοντας ακριβώς και την ειδικότητα και το πλάνο και το μέρος που θα δουλέψει, αυτός είναι ένας βασικός εξορθολογισμός. Θα δούμε τι καλύπτεται και τι όχι.

Υποχρεωτική κινητικότητα δεν είναι στις προθέσεις του υπουργείου, παρά μόνο σε περιπτώσεις φυσικής καταστροφής, πολέμου ή μεγάλης έκτακτης ανάγκης, όπου και τώρα ισχύει. Αλλά θα μας δώσει τη δυνατότητα μιας καλύτερης διάγνωσης του Δημοσίου, που σήμερα είναι υποστελεχωμένο.

Κινητικότητα υπάρχει και σήμερα. Και προς την επαρχία υπάρχει μεγάλη κινητικότητα, απλώς είναι πιο γραφειοκρατική. Θέλει πολλές υπογραφές. Διαρκεί μήνες.

• Αρα να αναμένουμε και απλοποίηση των διαδικασιών...

Μεγάλη απλοποίηση και μια καθημερινή κινητικότητα στη βάση των αναγκών. Και θα υπάρχει η δυνατότητα μέσω ενός έξυπνου συστήματος διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού, για ένα ντόμινο μεταβολών, σε θέσεις απασχόλησης, υπηρεσίας ή σε πόλεις, ενδεχομένως, χωρίς όμως να δημιουργείται ανισορροπία στο γενικό σύστημα.

• Αρα, μπορούμε να βάλουμε και τον τίτλο της «έξυπνης κινητικότητας»...

Ακριβώς. Αυτό είναι. Ενα σύστημα που έχουμε μια βασική ενοποίηση στους κλάδους. Εχουμε μια καταγραφή επαγγελμάτων, ειδικοτήτων και δεδομένων κατάρτισης σε κάθε κλάδο. Εχουμε ένα οργανόγραμμα το οποίο απλώνεται συγκεκριμένα ανά ειδικότητα και περιγραφή εργασίας και είναι δεσμευτικό για τη λειτουργία του φορέα, για να μπορεί να λειτουργήσει όσο πιο παραγωγικά γίνεται.

Και από εκεί και πέρα έχουμε μια αναζήτηση των καλύψεων. Οπου δεν καλύπτεται, ζητάει τη συγκεκριμένη ειδικότητα, τη συγκεκριμένη περιοχή και τη συγκεκριμένη περιγραφή εργασίας. Δέχεται τα αιτήματα, τις προσλήψεις και προχωράει. Η, δημιουργεί αυτήν την έξυπνη κινητικότητα. Εγώ φεύγω, πάω στη θέση τη δική σου, εσύ μπορείς να πας στη θέση τη δική μου κ.ο.κ.

Προφανώς, πάντοτε με ένα σύστημα καταγραφής αναγκών και έναν κεντρικό «εγκέφαλο», ας πούμε, που κατά κάποιο τρόπο ενεργοποιεί τις διαδικασίες και έχει τον έλεγχο αυτού του online συστήματος.

• Ας κλείσουμε με τα μισθολογικά. Ποιες είναι οι πρωτοβουλίες σας, στον βαθμό που σας αναλογεί, στην αλλαγή του μισθολογίου; Τι θα γίνει με το βαθμολόγιο;

Το βαθμολόγιο θα απελευθερωθεί από το μισθολόγιο. Δηλαδή, θα μπορεί κανείς να έχει και βαθμολογική εξέλιξη χωρίς να συσχετίζεται με τη μισθολογική του εξέλιξη ή το αντίστροφο. Αφετέρου, βασικός στόχος είναι να εξορθολογικοποιηθεί το μισθολόγιο στο Δημόσιο.

Δεν είναι μόνο θέμα, βεβαίως, αυτού του υπουργείου (σ.σ. εμπλέκεται και το υπουργείο Οικονομικών). Οταν λέμε εξορθολογισμός, εννοούμε καταρχήν μια ενοποίηση ομοειδών μισθολογίων.

Μια μείωση των μισθολογικών ανισοτήτων για την ίδια δουλειά και για την ίδια εργασία στο Δημόσιο, που υπάρχουν πολύ μεγάλες τέτοιες ανισότητες.

Προφανώς, μέσα σε ένα πλαίσιο δημοσιονομικής στενότητας που υπάρχει, σήμερα, και που πρέπει να διαχειριστείς εντός ενός ασφυκτικού πλαισίου και όχι εντός ενός επεκτατικού πλαισίου, με την έννοια δηλαδή να μπορείς να δώσεις μεγάλες αυξήσεις κ.ο.κ.

Παρ’ όλα αυτά θα κοιτάξουμε πρώτον να μην υπάρχει μείωση στον βασικό μισθό του Δημοσίου, αυτό είναι σίγουρο, όπως επίσης είναι σίγουρο ότι για μεγάλη πλειοψηφία των δημοσίων υπαλλήλων είναι βέβαιο ότι θα δουν και μια μικρή αύξηση στους μισθούς, από το 2016.

Γενικά, η λογική θα είναι: εξορθολογισμός και μείωση των ανισοτήτων. Σε αυτές τις ράγες θα προσπαθήσουμε να κινηθούμε.